Literatura polska lat 1939-1989 1.S3.FP1.23
Wykład (WYK)
Semestr zimowy 2023/2024
Informacje o zajęciach (wspólne dla wszystkich grup)
Liczba godzin: | 15 |
Limit miejsc: | (brak limitu) |
Zaliczenie: | Egzamin |
Literatura uzupełniająca: | Uzupełniająca literatura przedmiotu: Jerzy Jarzębski, W Polsce czyli wszędzie. Szkice o polskiej prozie współczesnej, Warszawa 1992 Anna Legeżyńska, Piotr Śliwiński, Poezja polska po 1968 roku, Warszawa 2000. Ryszard Nycz, Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej, Kra-ków 2001. Stanisław Stabro, Od Emila Zegadłowicza do Andrzeja Bobkowskiego. O prozie polskiej XX wieku, Kraków 2002. Leszek Szaruga, Walka o godność. Poezja polska w latach 1939-1988. Zarys głównych problemów, Wrocław 1993. Przemsyław Czapliński, Ślady przełomu. O prozie polskiej 1976-1996, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1997. Wojciech Maciąg, Nasz wiek XX. Przewodnie idee literatury polskiej, Wrocław 1992. Maria Danilewicz-Zielińska, Szkice o literaturze emigracyjnej, Wrocław 1991. |
Rodzaj zajęć przedmiotu: | monograficzne obowiązkowe |
Tryb prowadzenia: | Realizowany w sali |
Literatura: |
Podstawowa literatura przedmiotu: Edward Balcerzan, Poezja polska w latach 1939-1965. Część I: Strategie liryczne, Warszawa 1982; Cz.II: Ideologie artystyczne, Warszawa 1988; Stanisław Burkot, Literatura polska w latach 1939-1989, Warszawa 1992. Tadeusz Drewnowski, Próba scalenia. Obiegi – wzorce – style, wydanie drugie poprawione, Warszawa 2003. Andrzej Zawada, Literackie półwiecze 1939-1989, Wrocław 2001. Przemysław Czapliński, Piotr Śliwiński, Literatura polska 1976-1998, Kraków 1999. Stanisław Stabro, Literatura polska 1944-2000 w zarysie, wydanie drugie poprawione, Kraków 2005. Jerzy Święch, Literatura wojny. 1939-1945, Warszawa 1999. Obowiązkowa literatura podmiotu: Poezja: Krzysztof K. Baczyński, Wybór poezji. Oprac. J. Święch, Wrocław 1989, BN I, 265. Stanisław Barańczak, Wiersze wybrane, PIW, Warszawa 1998. Miron Białoszewski, Utwory zebrane, Warszawa 1987, t. 1 [Obroty rzeczy, Rachunek zachciankowy, Mylne wzruszenia]; Debiuty poetyckie 1944-1960. Wiersze, autointerpretacje, opinie krytyczne. Wybór i oprac. J. Kajtoch, J. Skórnicki, Warszawa 1972 [tu: J. Harasymowicz, H. Poświatowska, S. Swen-Czachorowski, J. M. Rymkie-wicz, T. Nowak]. Kolumbowie i współcześni. Antologia poezji polskiej po roku 1939. Wybór i układ: Andrzej Lam, Warszawa 1976 [tu: T. Borowski, J. Ficowski, S. Czycz, A. Bursa, A. Międzyrzecki, U. Kozioł, E. Bryll]. Tadeusz Gajcy, Wybór poezji. Oprac. S. Bereś, Wrocław 1992, BN I, 283. Stanisław Grochowiak, Wiersze wybrane, Czytelnik, Warszawa 1978; Zbigniew Herbert, Wiersze wybrane, PIW, Warszawa 1998; Tymoteusz Karpowicz, Poezje wybrane, Wrocław 1976. Julian Kornhauser, Wiersze zebrane, oprac. A. Gleń i J. Kornhauser, Poznań 2016. Czesław Miłosz, Poezje, Warszawa 1988; Określona epoka. Nowa Fala 1968-1993. Wiersze i komentarze. Wybrał, ułożył i skomentował Tadeusz Ny-czek, Kraków 1994 [tu zwłaszcza: Ewa Lipska, Rafał Wojaczek, Julian Kornhauser, Krzysztof Karasek, Ry-szard Krynicki]. Tadeusz Różewicz, Poezje, t. 1-2, Kraków 1988; Wisława Szymborska, Poezje. Przedmową opatrzył J. Kwiatkowski, Warszawa 1987; Adam Zagajewski, Dzikie czereśnie. Wybór wierszy, Kraków 1992. Aleksander Wat, Poezje zebrane. Oprac. A. Micińskiej i J. Zielińskiego, Kraków 1992. Proza: Jerzy Andrzejewski, Ciemności kryją ziemię, Bramy raju. W: Tegoż, Trzy opowieści, Warszawa 1973; Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego, Warszawa 1970; Tadeusz Borowski, Utwory wybrane. Oprac. Andrzej Werner, Wrocław 1991, BN. Leopold Buczkowski, Czarny potok, Warszawa 1959. Stanisław Dygat, Jezioro Bodeńskie, Warszawa 1946 i wyd. następne; Witold Gombrowicz, Trans-Atlantyk. W: Tegoż, Trans-Atlantyk, Ślub. Komentarz autora, Warszawa 1957 [lub: Pornografia]; Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat. Zapiski sowieckie, Londyn 1953 i wyd. kolejne; Marek Hłasko, Pierwszy krok w chmurach. Opowiadania, Warszawa 1957; Tadeusz Konwicki, Sennik współczesny, Warszawa 1963 oraz: Kompleks polski, Warszawa 1977; Stanisław Lem, Solaris, Kraków 1969; Czesław Miłosz, Dolina Issy, Kraków 1981; Wiesław Myśliwski, Pałac, Warszawa 1970 [lub: Kamień na kamieniu, Warszawa 1984; albo: Widnokrąg, Warszawa 1995]; Z. Nałkowska, Medaliony, Warszawa 1946 i wyd. następne; Tadeusz Nowak, A jak królem, a jak katem będziesz, Warszawa 1968; Julian Stryjkowski, Austeria, Warszawa 1966; J. J. Szczepański, Polska jesień, Warszawa 1955 i wyd. następne; Dramat: Antologia dramatu. T. 1-2, wybór i posłowie J. Koenig, Warszawa 1976 [tu: Z. Herbert, M. Białoszewski, E. Bryll] Witold Gombrowicz, Ślub. W: Tegoż, Trans-Atlantyk, Ślub. Komentarz autora, Warszawa 1957; Sławomir Mrożek, Tango, Emigranci. W: Tegoż, Utwory sceniczne, Kraków 1973, t. 1-2; Tadeusz Różewicz, Kartoteka, Świadkowie albo nasza mała stabilizacja. W: Tegoż, Utwory sceniczne, Wro-cław 1972; Krytyka, eseistyka, dzienniki: Jan Błoński, Odmarsz, Kraków 1978; Witold Gombrowicz, Dziennik (l tom do wyboru spośród: Dziennik 1953-1956, Paryż 1957; Dziennik 1957-1961, Paryż 1962; Dziennik 1961-1966, Paryż 1966); Zbigniew Herbert, Barbarzyńca w ogrodzie, Lublin 1991; G. Herling-Grudziński, Dziennik pisany nocą 1971-1972, Paryż 1973; Dziennik pisany nocą 1977-1979, Pa-ryż 1990; Dziennik pisany nocą 1980-1983, Paryż 1984; Dziennik pisany nocą 1984-1988, Paryż 1989 (1 tom do wyboru); Jerzy Kwiatkowski, Klucze do wyobraźni. Szkice o poetach współczesnych, Warszawa 1973; Czesław Miłosz, Rok Myśliwego, Paryż 1990; Jerzy Stempowski, Eseje. Oprac. Wojciech Karpiński, Kraków 1984 (zwłaszcza: Esej berdyczowski; Esej dla Kassandry). |
Efekty uczenia się: |
Wiedza 1) Student rozumie złożoną rzeczywistość społeczno-kulturalną panującą po roku 1939 i jej wpływ na ewolucję literatury współczesnej; [weryfikacja efektu: sprawdzian] 2) Student samodzielnie charakteryzuje rozwój literatury i życia literackiego po roku 1939, uwzględniając kontekst narodowych literatur europejskich oraz nurty, formy i gatunki literatury współczesnej; [weryfikacja efektu: sprawdzian] 3) Student nabywa wiedzę dotyczącą najważniejszych dla współczesności tekstów literackich; orientuje się w twórczości najważniejszych pisarzy współczesnych; [weryfikacja efektu: sprawdzian] 4) Student zna odmiany literaturoznawczej historiografii, orientuje się w specjalizacjach określonych dyskursów krytycznoliterackich. [weryfikacja efektu: sprawdzian] K_W19 K_W19 K_W20 K_W21 H1A_W05 H1A_W04 H1A_W06 H1A_W05 Umiejętności 1) Student potrafi wyjaśniać mechanizmy rządzące rozwojem życia literackiego w sytuacji powstałej w Polsce po roku 1939 (funkcjonowanie kultury i obiegu literackiego podczas okupacji i w PRL) i w tej perspektywie umieszczać analizowane teksty literackie z okresu współczesności; [weryfikacja efektu: sprawdzian] 2) Student samodzielnie interpretuje najistotniejsze zjawiska i dzieła literackie powstałe po roku 1939, stosując odwołania do historycznie określonych nurtów i stylów rozmaitych dyskursów humanistycznych; [weryfikacja efektu: praca zaliczeniowa] 3) Student formułuje sądy na temat rozwoju literatury powstającej po roku 1939 oraz potrafi charakteryzować jej związki z literaturą światową. [weryfikacja efektu: praca zaliczeniowa] K_U13 K_U12 K_U12 H1A_U02 H1A_U05 H1A_U05 Kompetencje społeczne (postawy) 1) Student zostaje uwrażliwiony na problemy estetyczne i krytyczne wynikające z istnienia rozmaitych obiegów literatury; [weryfikacja efektu: sprawdzian, aktywność podczas zajęć] 2) Student wykształca świadomość zadań nakładanych przez pisarzy na literaturę w określonych sytuacjach historycznych i społecznych; [weryfikacja efektu: sprawdzian, aktywność podczas zajęć] 3) Student orientuje się w specyfice funkcjonowania literatury i życia literackiego w dobie PRL; [weryfikacja efektu: sprawdzian, aktywność podczas zajęć] 4) Student potrafi krytycznie zdiagnozować uwikłanie literatury wpośród wielości teoretycznych i kulturowych orientacji oraz mód intelektualnych. [weryfikacja efektu: sprawdzian, aktywność podczas zajęć] K_K07 K_K07 K_K07 K_K07 H1A_K06 H1A_K06 H1A_K05 H1A_K06 |
Metody i kryteria oceniania: |
Formy zaliczenia: – wykładu: obecność, prezentacja własnych wniosków; egzamin ustny |
Zakres tematów: |
Treści programowe A. Problematyka wykładu Poezja • Poezja wojny [Krzysztof K. Baczyński, Tadeusz Gajcy – środowisko „Sztuki i Narodu”; Czesław Miłosz] i porażenie wojną [Tadeusz Różewicz] • Główne tendencje w poezji lat 1944-1948 [poezja Juliana Przybosia, Mieczysława Jastruna, Konstantego I. Gałczyńskiego, Leopolda Staffa, Władysława Broniewskiego] • Poezja w latach 1948-1955 [tzw. pokolenie „pryszczatych”] • Poezja odwilżowa po 1956 roku. Spóźnione debiuty (Zbigniew Herbert, Miron Białoszewski), redebiuty (Wisława Szymborska, Tadeusz Nowak, Aleksander Wat, ks. Jan Twardowski) i generacja „Współczesno-ści”. Wielonurtowość i wielostylowość nowej poezji (Stanisław Grochowiak, Jerzy Harasymowicz, Ernest Bryll, Jarosław M. Rymkiewicz, Andrzej Bursa, Halina Poświatowska, Urszula Kozioł i in.). • Pokolenie 60 - poezja formulizmu (Krzysztof Gąsiorowski). Orientacja Hybrydy. • Nowa Fala (Stanisław Barańczak, Ryszard Krynicki, Julian Kornhauser, Adam Zagajewski) i jej pokole-niowe odbicie w poezji Ewy Lipskiej i Rafała Wojaczka. Między kontestacją a prywatnością (grupa Tylicz i okolice). • Pokolenie 76 – poezja Nowej Prywatności (Bronisław Maj, Krzysztof Lisowski, Jan Polkowski). Proza • Wobec realizmu – „Kuźnica” i jej program literacki. • Tematyka wojenna i obozowa w prozie [Tadeusz Borowski, Zofia Nałkowska Jan J. Szczepański; na emi-gracji: Gustaw Herling-Grudziński, Józef Czapski] • Obrachunki z przeszłością [Stanisław Dygat, Zofia Nałkowska, Stefan Kisielewski]. • Powieść produkcyjna [B. Hamera, A. Ścibor-Rylski, J. Wilczek, T. Konwicki] • Proza po roku 1956: Hłasko, „hłaskoidzi” i proza obyczajowa (Nowakowski, Brycht, Czycz); proza wiej-ska (Nowak, Myśliwski, Kawalec); proza o wojnie i historii (Krzysztoń, Odojewski, Terlecki); absurd i groteska (Mrożek). Proza Tadeusza Konwickiego. • Proza odwilżowa starszych generacji (Marian Brandys, Andrzej Kuśniewicz, Teodor Parnicki, Jerzy An-drzejewski, Julian Stryjkowski, Stanisław Lem). „Małe narracje” Białoszewskiego. • Proza i eseistyka na emigracji. Rola „Kultury” i Instytutu Literackiego w Paryżu. Znaczenie pisarstwa Wi-tolda Gombrowicza. Powieści, opowiadania i eseje Miłosza, Herlinga-Grudzińskiego, Mackiewicza. Eseje Stempowskiego. Diarystyka i epistolografia Bobkowskiego. • Proza pokolenia 60 (Edward Stachura, Edward Redliński) i Nowej Fali. • Proza „oniryczna” 1976-1989 (tzw. „rewolucja artystyczna w prozie”, czyli środowisko „Twórczości”). Dramat • Dramaturgia Jerzego Szaniawskiego i Leona Kruczkowskiego. • Utwory sceniczne Witolda Gombrowicza jako źródło nowej dramaturgii po 1956 roku. • Tadeusz Różewicz: dramat kompromitacji i redukcji. • Sławomir Mrozek: teatr absurdu i politycznej paraboli. • Pokolenie 56: Ireneusz Iredyński, Stanisław Grochowiak, Ernest Bryll, Jarosław Abramow-Newerly. • Teatry po 1956 roku. Życie teatralne, nowe koncepcje teatru (Tadeusz Kantor, Jerzy Grotowski, Miron Białoszewski), reżyserzy (Jerzy Jarocki, Jerzy Grzegorzewski). Krytyka literacka i eseistyka • Krytyka pokolenia 56 (Jan Błoński, Jacek Łukasiewicz, Jerzy Kwiatkowski, Ludwik Flaszen, Andrzej Ki-jowski, Janusz Sławiński, Edward Balcerzan, Jan Prokop, Michał Głowiński). • Gawędy historycznoliterackie Jarosława M. Rymkiewicza. • Eseje o sztuce Zbigniewa Herberta, historyczne Pawła Jasienicy, o „rodzinnej Europie” Miłosza. • Rola Andrzeja K. Waśkiewicza w opisie pokolenia 60. „Krytyczne” pokolenie Nowej Fali. |
Metody dydaktyczne: |
wykład, wykład problemowy, wykład z elementami dyskusji |
Grupy zajęciowe
Grupa | Termin(y) | Prowadzący |
Miejsca |
Akcje |
---|---|---|---|---|
1 |
co druga środa (nieparzyste), 13:45 - 15:15,
sala 311 |
Adrian Gleń | 9/ |
|
Wszystkie zajęcia odbywają się w budynku: Collegium Maius - PLAC KOPERNIKA 11 |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Opolski.