Uniwersytet Opolski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Przedmiot literaturoznawczy uzupełniający kanon 2:

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1.S3.ED.56.4
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Przedmiot literaturoznawczy uzupełniający kanon 2:
Jednostka: Wydział Filologiczny
Grupy: Studia stacjonarne
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Poziom studiów:

licencjackie

Kierunek studiów:

ED

Semestr, w którym realizowany jest przedmiot:

2022/2023

Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Wymagania:

Student posiada wiedzę i dysponuje umiejętnościami z zakresu podstawowego kursu literatury do k. XVIII wieku

Literatura uzupełniająca:

Uzupełniająca literatura przedmiotu:


1. J. Abramowska, Powtórzenia i wybory. Studia z tematologii i poetyki historycznej, Poznań 1995.

2. H. Lausberg, Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze, przekł., oprac. i wstęp A. Gorzkowski, Bydgoszcz 2002.

3. A. Nowicka-Jeżowa, Jan Andrzej Morsztyn i Giambattista Marino. Dialog poetów europejskiego baroku, Warszawa 2000.

4. W kręgu baroku i barokowości, red. M. Kaczmarek, Opole 1993.

5. M. Praz, Mnemozyne. Rzecz o powinowactwie literatury i sztuk plastycznych, przekł. W. Jekiel, Warszawa 1981.

6. Wyobraźnia epok dawnych: obrazy - tematy - idee. Materiały sesji dedykowanej Profesorom Jadwidze i Edmundowi Kotarskim, red. Janusz Goliński, Bydgoszcz, 2001.

7. T. Szostek, Exemplum w polskim średniowieczu, Warszawa 1997.

8. H. Jonas, Zmiana i trwałość. O podstawach rozumienia przeszłości, przekł. P. Domański, Warszawa 1993.

9. A. Dąbrówka, Teatr i sacrum w średniowieczu. Religia – cywilizacja- estetyka, Wrocław 2001.

10. E. Panofsky, F. Saxl, Saturn i melancholia. Studia z historii, filozofii, przyrody, religii oraz sztuki, przekł. A. Kryczyńska, Kraków 2009.

20. Helikon sarmacki. Wątki i tematy polskiej poezji barokowej, wybór, wstęp A. Vincenz, oprac. M. Malicki, Wrocław 1989, BN I 259 (wybór).

21. Antologia angielskiej poezji metafizycznej XVII wieku, wybór, wstęp i prac. S. Barańczak, Warszawa 1982.

22. M. Rej, Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego, oprac. W. Kuraszkiewicz, Wrocław 1971 (fragmenty).

23. J. Milton, Raj utracony, przekł. M. Słomczyński, posł. J. Strzetelski, Warszawa 1974 (fragmenty).

25.J. Abramowska, Powtórzenia i wybory. Studia z tematologii i poetyki historycznej, Poznań 1995.

26.H. Lausberg, Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze, przekł., oprac. i wstęp A. Gorzkowski, Bydgoszcz 2002.

27. E. Sarnowska-Temeriusz, Zarys dziejów poetyki. Od starożytności do końca XVII w., Warszawa 1985.

.


Nakład pracy studenta:

ECTS: 3 punkty, rozpisanie punktów według nakładu pracy studenta 1 ECTS: 30 godz. - uczęszczanie na zajęcia I ECTS: 20 godz. - konsultacje 1 ECTS: 45 godz.- samokształceni

Założenia:

Pogłębienie i poszerzenie znajomości dawnej literatury i kultury europejskiej, przez co należy rozumieć zapoznanie z intelektualnymi środowiskami, gdzie powstawały najważniejsze teksty wpływające na rozwój idei estetycznych i etycznych w kulturze europejskiej do końca XVIII wieku.

Skrócony opis:

Zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi kanonu literatury powszechnej, genologii oraz podobieństw i różnic w postrzeganiu ciągłości zjawisk literackich, charakterystycznych dla różnych części Europy ( co służyć ma pogłębieniu kompetencji w zakresie interdyscyplinarnej wiedzy przedmiotowej. Sprzyjają temu wszelkie zabiegi komparatystyczne, pozwalające na wskazanie zjawisk analogicznych lub też kontrastowych w obszarze literatury czy sztuki.

Zapoznanie z podstawowymi zasadami retorycznej organizacji tekstu, swoistości genologicznej utworów XVI i XVII w., podstawowych założeń poetyki historycznej, funkcjonowania zasad intertekstualności, , znaczenia i roli alegorezy w procesie eksplikacji tekstów dawnych.

Pełny opis:

1. Motywy oniryczne a literatura wizyjna. Geneza gatunku visio (zob. Nekyja w XI pieśni Odysei Homera i VI ks. Eneidy oraz wizja św. Pawła), reguła contrappasso (reguła odwetu), czyli m. in. dydaktyczny charakter peregrynacji po zaświatach. Kompozycja, bogactwo symboliki, w tym symboliki numerologicznej, rozmaitość środków ekspresji, artyzm i wymowa ideowa dzieła. Staropolskie nekyje.

2. Motywy antyczne w literaturze staropolskiej

3. Łacińska i polska muza Jana Kochanowskiego

4. Emblematy jako przykład twórczości łączącej słowo i sztuki plastyczne. Związek z horacjańską regułą „ut pictura poësis” Tradycje i nawiązania w literaturze europejskiej

5. Humanistyczne formy erotyki w średniowiecznej liryce i epice (kontynuacja dworskiej miłości oraz wzorca dolce stil nuovo). Tradycje rzymskiej poezji miłosnej oraz liryki prowansalskiej. Romans o Róży jako średniowieczna ars amandi, czyli dzieło kontrastujące z ideami gotyku i dojrzałej scholastyki. Stylizacje miłości, alegoryczność utworu (m. in. Jan Dantyszek, Sen o różnoistności Cnoty i Fortuny oraz najbardziej znane staropolskie romanse alegoryczne)

6. Uznanie znaczenia i roli alegorezy w procesie eksplikacji tekstów dawnych.

7. Konwencja świata do góry nogami. Mechanizmy funkcjonowania zasad intertekstualności. Renesansowa wizja człowieka i uniwersum w Gargantui i Pantagruelu. Literatura sowizdrzalska

8. Podobieństwa podyktowane wspólnotą źródeł, m. in. paralele tematyczne (i gatunkowe) wynikające z przynależności do kierunków i prądów literackich (np. konceptyzm lub pastoralizm).

7. Magia miłości w Pieśni świętojańskiej o Sobótce Jana Kochanowskiego i Śnie nocy letniej W. Szekspira

9 Uchwytne paralele między poezją J. Donne`a a twórczością M. Sępa Szarzyńskiego, ale również S. Grabowieckiego, S. Grochowskiego i K. Twardowskiego.

10. Wizja człowieka w filozofii Erazma z Rotterdamu

Literatura:

Podstawowa literatura przedmiotu:

Teksty źródłowe

1. Cały świat nie pomieściłby ksiąg. Staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne, oprac. M. Adamczyk, W. R. Rzepka, W. Wydra, Warszawa – Poznań 1996.

2. M. Rej, Wizerunk własny żywota człowieka poczciwego, oprac. W. Kuraszkiewicz, Wrocław 1971 (fragmenty).

3. A. Alciati, Emblematum libellus, przekł. i koment. A. Dawidziuk; przekł. i koment. B. Dziadkiewicz; przekł. i koment. E. Kustroń-Zaniewska; wstęp i oprac. R. Krzywy, Warszawa 2002.

4. C. Ripa, Ikonologia, przekł. I. Kania, Kraków 1992.

5. W. Szekspir, Sen nocy letniej, przekł. W. Tarnawski, oprac. P. Mroczkowski, Wrocław 1987, BN II 162.

6. Gesta Romanorum. Historie rzymskie, spolszczył P. Hertz, Warszawa 2001.

7.Wilhelm z Lorris i Jan z Meun, Powieść o róży, wybór, przekł. i wstęp M. Frankowska-Terlecka i T. Giermak-Zielińska, Warszawa 1997.

8. Brunetto Latini, Skarbiec wiedzy, przeł. i oprac. M. Frankowska-Terlecka i T. Giermak-Zielińska, Warszawa 1992.

9. Dante Alighieri, Liryki najpiękniejsze, przeł. E. Porębowicz, Toruń 2000.

10. Dante Alighieri, Boska Komedia. (Wybór), przeł. E. Porębowicz, wstęp i koment. K. Morawski, Wrocław 1977 BN II nr 187 (tu: Piekło).

11. Palingeniusz (Marcellus Palingenius Stellatus), Zodiak życia, przeł. i oprac. U. Bednarz, wstęp U. Bednarz i J. Sokolski, Wrocław 2015.

12. Dantyszek Jan, Sen o różnoistotności Fortuny i Cnoty [w:] Tenże, Pieśni, wybór i przeł. A. Kamieńska, wstęp Z. Nowak, Olsztyn 1987.

13. F. Rabelais, Gargantua i Pantagruel, przekł. T. Boy-Żeleński, Kraków 2003.

14. Antologia literatury sowizdrzalskiej, oprac. S. Grzeszczuk, Wrocław 1985, BN I, nr 186.

15. Z. Morsztyn, Emblemata, oprac. P. i J. Pelcowie, Warszawa 2001.

16. M. Rej, Zwierzyniec, oprac.. W. Bruchnalski, Kraków 1895.

17. M. Rej, Kupiec, oprac. A. Kochan, Warszawa 2009.

18. Kochanowski, Dzieła polskie, oprac. J. Krzyżanowski, Warszawa 1980

19. M. Sęp Szarzyński, Rytmy abo Wiersze polskie oraz cykl erotyków, oprac. J. Krzyżanowski, Wrocław 1973, BN I 118.

20. S. Twardowski, Nadobna Paskwalina, oprac. J. Okoń, Wrocław 1980, BN I 87.

21. Kasper Twardowski, Lekcyje Kupidynowe, oprac. R. Grześkowiak, Warszawa 1997.

22. K. Twardowski, Pochodnia miłości Bożej z piącią strzał ognistych, Warszawa 1995.

23. K. Bolesławiusz, Przeraźliwe echo trąby ostatecznej, wyd. J. Sokolski, Warszawa 2004

24. Giambattista Marino, przeł. Anonim, Adon, cz. 1-2, Rzym-Warszawa 1993.

25. Morsztyn J. A., Wybór poezji, oprac. W. Weintraub, Wrocław 1988.

26. Poeci języka angielskiego, t.1, wybór i oprac. H. Krzeczkowski, J. S. Sito, J. Żuławski, Warszawa 1969.

27. Erazm z Rotterdamu, Wybór pism, przeł. M. Cytowska, E. Jędrkiewicz, M. mejor, wybór, wstęp i koment. M. Cytowska, Wrocław 1992 BN II nr 231

28. A. Alciati, Emblematum libellus, przekł. i koment. A. Dawidziuk; przekł. i koment. B. Dziadkiewicz; przekł. i koment. E. Kustroń-Zaniewska; wstęp i oprac. R. Krzywy, Warszawa 2002.

Obowiązkowa literatura przedmiotu:

Słownik literatury staropolskiej. (Średniowiecze-Renesans-Barok), pod red. T. Michałowskiej, Wrocław 1990.

T. Bieńkowski, Z badań nad recepcją antyku w Polsce do k. XVIII w., Pamiętnik Literacki” t.59 (1968), ss. 29–53.

Denis de Rougemont, Erotyzm i mity duszy, przeł. A. Gettlich, „Twórczość” 1972 nr 10.

J. Sokolski, Barokowa księga natury. O europejskiej symbolografii wieku XVII, Wrocław 1992.

J. Sokolski, „Miejsce to zowią żywot…”. Staropolskie romanse alegoryczne, Wrocław 1988.

D. Gostyńska, Retoryka iluzji. Koncept w poezji barokowej, Warszawa 1991.

A. Nowicka-Jeżowa, Jan Andrzej Morsztyn i Giambattista Marino. Dialog poetów europejskiego baroku, Warszawa 2000.

W kręgu baroku i barokowości, red. M. Kaczmarek, Opole 1993.

Wyobraźnia epok dawnych: obrazy - tematy - idee. Materiały sesji dedykowanej Profesorom Jadwidze i Edmundowi Kotarskim, red. Janusz Goliński, Bydgoszcz, 2001.

T. Szostek, Exemplum w polskim średniowieczu, Warszawa 1997.

Słownik sarmatyzmu. Idee, pojęcia, symbole, red. A. Borowski, Kraków 2001.

A. Dąbrówka, Teatr i sacrum w średniowieczu. Religia – cywilizacja- estetyka, Wrocław 2001.

J. Ziomek, Retoryka opisowa, Wrocław 1990.

M. Bachtin, Twórczość Franciszka Rabelais'go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, Warszawa 1975.

Jan Kochanowski. Interpretacje, red. J. Błoński, Kraków 1989.

Liryka polska. Interpretacje, red. J. Sławiński i J. Prokop, Gdańsk 2001.

Lekcje czytania. Eksplikacje literackie, red W. Dynak i A. W. Labuda, cz. 1,Warszawa 1991

J. Pelc, Słowo i obraz. Na pograniczu literatury i sztuk plastycznych, Kraków 2002.

Z. Głombiowska, Łacińska i polska muza Jana Kochanowskiego, Warszawa 1988.

J. Sokolski, Barokowa księga natury. O europejskiej symbolografii wieku XVII, Wrocław 1992.

J. Sokolski, „Miejsce to zowią żywot…”. Staropolskie romanse alegoryczne, Wrocław 1988.

J. Sokolski, Pielgrzymi do Piekła i Raju. Świat średniowiecznych łacińskich wizji eschatologicznych, Wrocław 1995.

Kobielus S., Bestiarium chrześcijańskie. Zwierzęta w symbolice i interpretacji. Starożytność i średniowiecze, Warszawa 2002.

Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, przeł. W. Zakrzewska i P. Pachciarek, koment. t. Łozińska, Warszawa 1990.

Z. Kniaźniołucki, Do genezy poematu Mikołaja Reja „Wizerunek żywota poczciwego człowieka", Kraków 1908.

Strzałkowa Maria, Historia literatury hiszpańskiej. Zarys, Wrocław 1966.

Efekty uczenia się:

Wiedza

Zna wybrane z kanonu najważniejsze teksty powstałe w kręgu literatury europejskiej, które wpłynęły na rozwój idei estetycznych i etycznych (K_W01; P6S_WG)

Rozpoznaje popularne w kulturze europejskiej symbole i motywy literackie

Rozpoznaje właściwe poszczególnym epokom konwencje, treści ideowe, kategorie estetyczne oraz formuły gatunkowe (K_W02 ; P6S_WG)

Zna podstawowe założenia poetyki historycznej, funkcjonowania zasad intertekstualności, z którą związane są koncepcje dotyczące związków i zależności ideowych wpływów w kulturze europejskiej (K_W04; P6S_WG)

Umiejętności

Analizuje dzieła zaliczane do kanonu literatury europejskiej w kontekście przemian społecznych, religijnych, kulturowych i ekonomicznych dokonujących się na terenie Europy (k_U01; P6S_UW).

Posiada umiejętność korzystania z rozmaitych zbiorów symbolograficznych, w których obowiązuje zasada wykładni alegorycznej, jak również umiejętna selekcja i trafna synteza analizowanych motywów i obrazów (k_U04; P6S_UK).

Posiada umiejętność orientacji w zakresie najbardziej znanych arcydzieł dawnej literatury europejskiej(k_U05; P6S_UK)

Potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami nauczyciela (k_U07; P6S_UU)

Kompetencje społeczne (postawy)

Wrażliwość na rolę literatury europejskiej jako elementu cywilizacji Zachodu. Świadomość znaczenia tej cywilizacji oraz tekstów powstałych w jej kręgu dla rozwoju innych kultur ((k_K04; P6S_KR).

Ma świadomość wagi i odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego oraz konieczności przyjęcia postawy tolerancji wobec różnic narodowych, etnicznych, językowych i religijnych (k_K05)

Ma szacunek dla dziedzictwa, na które składa się historia, kultura, koncepcja życia w społeczeństwie, sposób życia będące wspólnym dobrem wszystkich Europejczyków, dziedzictwa które pozwala sięgnąć do samych korzeni europejskiej tożsamości (k_03; P6S_KR)

Metody i kryteria oceniania:

Kryteria zaliczenia przedmiotu: aktywność na zajęciach - 30%, sprawdzian albo prezentacja – 45%, praca autorska, przygotowanie do zajęć – 25% .

zaliczenie z oceną,

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/2024" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-02-29
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Tomasz Wielg, Joanna Zagożdżon-Łyszczarz
Prowadzący grup: Joanna Zagożdżon-Łyszczarz
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Opolski.
pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole https://uni.opole.pl kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.0.0-www2-5 (2024-09-13)