Autodestrukcja: zachowania i mechanizmy
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 2.5-FAK170-Z1 |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Autodestrukcja: zachowania i mechanizmy |
Jednostka: | Instytut Psychologii |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Skrócony opis: |
Celem zajęć jest poznanie dokonań współczesnej psychologii zachowań autodestrukcyjnych. Tematyka zajęć obejmuje oba typy autodestrukcyjności wyodrębniane w teorii: bezpośredni i pośredni. Zajęcia służą poznaniu naukowej wiedzy zarówno o samych autodestrukcyjnych zachowaniach, jak też o mechanizmach podmiotowych i sytuacyjnych nasilających skłonność jednostki do realizowania zachowań tego typu. Służą też poznaniu wybranych narzędzi inwentarzowych, wspomagających psychologiczną diagnozę skłonności autodestrukcyjnych. |
Pełny opis: |
I. Zachowania autodestrukcyjne – informacje wprowadzające. 1. Definiowanie zachowań autodestrukcyjnych. Autodestrukcyjność usankcjonowana kulturowo a autodestrukcyjność dewiacyjna. 2. Klasyfikowanie zachowań autodestrukcyjnych. Autodestrukcyjność bezpośrednia i pośrednia. 3. Elementy historii badań nad zachowaniami autodestrukcyjnymi. 4. Związek zachowań autodestrukcyjnych z płcią. II. Favazzy klasyfikacja zachowań samouszkadzających. III. Dynamika aktu samouszkadzającego. IV. Motywy i funkcje czynności samouszkadzających. 1. Klasyfikacja motywów podejmowania czynności samouszkadzających impulsywnych, przedstawiona przez Simeon i Favazzę. 2. Motywy zachowań samouszkadzających impulsywnych ustalone w badaniach Wycisk. 3. Funkcje samouszkodzeń w życiu jednostki według: Babiker i Arnold, Wycisk. 4. Kontrowersje dotyczące adaptacyjnych funkcji zachowania samouszkadzającego. V. Czynniki psychologiczne determinujące skłonność do zachowań autodestrukcyjnych bezpośrednich. 1. Stres i nieefektywny styl radzenia sobie z nim. 2. Zaburzenia samoregulacji. 3. Dążenie do ograniczenia awersyjnej samoświadomości. VI. Diagnozowanie osób uszkadzających własne ciało. 1. Kryteria odróżniania samouszkodzeń od prób samobójczych. 2. Prezentacja narzędzia SHI. VII. Psychologiczne i socjologiczne rozumienie uwarunkowań zachowań samobójczych. 1. Rodzaje zachowań samobójczych. 2. Historyczno-kulturowe i społeczno-ekonomiczne uwarunkowania gotowości jednostek do podejmowania prób samobójczych. 3. Facylitatory i inhibitory zachowań samobójczych. VIII. Elementy diagnozy i prewencji skłonności samobójczych. 1. Behawioralne, emocjonalne i mentalne sygnały zagrożenia jednostki aktem samobójczym. 2. Zasady udzielania pomocy i wsparcia osobom wykazującym skłonności samobójcze. 3. Inwentarzowy pomiar stopnia nasilenia skłonności samobójczych: prezentacja narzędzia MAST. IX. Zachowania pośrednio autodestruktywne jako odrębna dziedzina badań psychologicznych. 1. Kwestie definicyjne. Zjawiska włączane do konstruktu teoretycznego „autodestrukcyjność pośrednia”: zagadnienie racjonalnych naukowo granic tego konstruktu. X. Inwentarz CS-DS do pomiaru natężenia autodestrukcyjności pośredniej. 1. Prezentacja CS-DS. 2. Omówienie wybranych badań z zastosowaniem CS-DS: a. Korelacja autodestruktywności pośredniej z wybranymi zmiennymi. b. Poziom autodestrukcyjności pośredniej w różnych grupach osób z zaburzeniami i bez zaburzeń psychicznych. c. Cele i zasady badania własnego z użyciem skali CS-DS. |
Literatura: |
1. Babiker G., Arnold L. (2002). Autoagresja. Mowa zranionego ciała. Gdańsk: GWP. 2. Baumeister R., Heatherton T., Tice D. (2000). Utrata kontroli. Warszawa: Wyd. PARPA. 3. Wycisk J., Ziółkowska B. (2010). Młodzież przeciwko sobie. Warszawa: Difin. |
Efekty uczenia się: |
Wiedza w wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie: • Scharakteryzować pojęcia autodestrukcyjności bezpośredniej i pośredniej oraz podać kryteria ich różnicowania. • Opisać szczegółowo klasyfikację zaburzeń autodestrukcyjnych bezpośrednich wg Favazzy. • Omówić mechanizmy odpowiedzialne za wytwarzanie się u jednostki skłonności do zachowań autodestrukcyjnych: bezpośrednich i pośrednich. • Wskazać na typowe konsekwencje indywidualne podejmowania aktywności autodestrukcyjnej. • Omówić badania zmierzające do weryfikacji teoretycznych modeli autodestrukcyjności. Umiejętności w wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien potrafić/mieć umiejętność: • Porównania ze sobą odmiennych perspektyw i modeli teoretycznych, aspirujących do objaśnienia mechanizmów psychicznych odpowiedzialnych za podejmowanie aktywności autodestrukcyjnej typu bezpośredniego i pośredniego. • Interpretowania wyników badań, przeprowadzonych za pomocą inwentarzy do pomiaru natężenia autodestrukcyjności: bezpośredniej niesuicydalnej, bezpośredniej suicydalnej, pośredniej. Kompetencje społeczne w wyniku przeprowadzonych zajęć student wykazuje: • Gotowość do realizowania zadań związanych z poszerzaniem wiedzy i zwiększaniem umiejętności kształtowanych w trakcie zajęć. • Zrozumienie dla społecznej wagi problematyki skłonności autodestrukcyjnych w życiu ludzi współczesnych (zwłaszcza – młodzieży) • Krytycyzm w stosunku do niepopartych naukowo poglądów na temat aktywności autodestrukcyjnej człowieka. |
Metody i kryteria oceniania: |
1. Test wiadomości sprawdzający znajomość wybranych fragmentów podanej literatury. Kryterium otrzymania oceny pozytywnej: 50% odpowiedzi poprawnych. Szczegóły zostaną przedstawione na początku kursu. 2. Poprawnie opracowana analiza przypadku, w której, bazując na danych pozyskanych za pomocą inwentarza, student diagnozuje poziom nasilenia zachowań pośrednio autodestrukcyjnych osoby badanej. Szczegóły zostaną przedstawione na początku kursu. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Opolski.