Metodologia badań psychologicznych ze statystyką

obowiązkowe

Przedmiot wprowadza studentów w metodykę prowadzenia badań z zakresu nauk społecznych - psychologii. Przedmiot skupia się głównie na badaniach ilościowych, metodyce badawczej, zagadnieniem teoretycznym, sposobie komunikowania wyników badań itp.

Treści programowe:

Treści realizowanych podczas zajęć, przy czym uwzględnia się podział na poszczególne formy zajęć, na przykład:

Tematyka wykładów:

1. Pomiar w psychologii.

2. Grupowanie danych, sposoby graficznego przedstawiania danych.

3. Opis statystyczny jednej zmiennej. Rozkłady zmiennych losowych.

4. Korelacja i regresja. Korelacja zmiennych porządkowych i nominalnych.

5. Próba badawcza jako reprezentacja populacji.

6. Etapy wnioskowania statystycznego. Założenia testów statystycznych.

7. Testy dla danych interwałowych i ilorazowych.

8. Testy dla danych porządkowych i nominalnych.

9. Statystyczne podstawy analizy wariancji jednoczynnikowej

10. Statystyczne podstawy analizy wariancji dwuczynnikowej

11. Efekty główne, interakcji i proste w wieloczynnikowej analizie wariancji

12. Modele analizy wariancji z powtórzonym pomiarem

13. Wskaźniki wielkości efektu eksperymentalnego,

14. Statystyczne podstawy wielokrotnej regresji liniowej.

Problematyka laboratoria semestr 4

1. Psychologiczne i etyczne czynniki związane z procesem badawczym jako interakcją – badacz – osoba badana – ćwiczenia w rozumieniu procesów psychologicznych tj. efekt oczekiwań interpersonalnych badacza, status motywacyjny osoby badanej, wskaźniki sugerujące hipotezę, lęk przed oceną,

2 Testy parametryczne dotyczące różnic między dwiema średnimi dla grup zależnych oraz grup niezależnych: ćwiczenia w zastosowaniu, analizie statystycznej i interpretacji testu t oraz testu z dla grup niezależnych i zależnych (założenia testu t oraz testu z: testy sprawdzające normalność rozkładu i homogeniczność wariancji zmiennej zależnej, obliczanie wielkości efektu dla testów przy pomocy, których porównujemy dwie średnie).

3. Testy nieparametryczne dotyczące różnic pomiędzy dwiema grupami : ćwiczenia w zastosowaniu, analizie statystycznej i interpretacji nieparametrycznych testów dla grup niezależnych: Manna- Whitneya, Kołmogorowa – Smirnowa i X² oraz nieparametrycznych testów dla grup zależnych: Wilcoxona i McNermara).

4. Testy parametryczne dotyczące różnic między więcej niż dwiema średnimi– ćwiczenia w zastosowaniu, analizie statystycznej i interpretacji analizy wariancji (testu F) dla grup niezależnych i zależnych (założenia analizy wariancji: testy sprawdzające normalność rozkładu i homogeniczność wariancji zmiennej zależnej; jednoczynnikowa vs wieloczynnikowa analiza wariancja; obliczanie testu F: wariancja wewnątrzgrupowa i międzygrupowa; efekty główne, efekty proste i efekty interakcyjne - interpretacja; hipotezy a priori i post hoc; obliczanie wielkości efektu dla testu F).

5. Testy nieparametryczne dotyczące różnic pomiędzy więcej niż dwiema grupami ćwiczenia w zastosowaniu, analizie statystycznej i interpretacji testów dla grup niezależnych: Kruskala – Wallisa i X² oraz dla grup zależnych: testu Friedmana i Cochrana.

6. Korelacje – obliczanie związku pomiędzy zmiennymi - ćwiczenia w zastosowaniu, analizie statystycznej i interpretacji współczynników korelacji r Persona , R Spearmana, ι Kendalla, phi i V-Cramera oraz współczynnika zgodności W Kendalla .

7. Badania empiryczne w praktyce - praca w grupach nad przeprowadzonymi badaniami, pisanie raportu i prezentacje studenckie wyników badań.

1. Jak wykonać jednoczynnikową analizę wariancji w schemacie międzygrupowym oraz wewnątrzgrupowym [założenia, obliczanie wyników post hoc i analiza kontrastów, interpretacja, wizualizacja różnic].

2. Jak wykonać dwuczynnikową i trójczynnikową analizę wariancji w schemacie międzygrupowym oraz wewnątrzgrupowym [założenia, obliczanie wyników - post hoc i analiza kontrastów, interpretacja, wizualizacja różnic].

3. Jak wykonać nieparametryczne odpowiedniki analizy wariancji w schemacie międzygrupowym oraz wewnątrzgrupowym (test Kruskala – Wallisa, test: Friedmana ).

4. Jak wykonać korelacje i analizę regresji (regresja liniowa i nieliniowa).

5. Kolokwium sprawdzające wiedzę i umiejętności;

Wykaz literatury*

A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):

A.1. wykorzystywana podczas zajęć i A.2. studiowana samodzielnie przez studenta

Shaughnessy J.J., Zechmeister E. B.i Zechmeister J.S. (2002). Metody badawcze w psychologii. Gdańsk: GWP.

Francuz P. i Mackiewicz R. (2006). Liczby nie wiedzą, skąd pochodzą. Przewodnik po metodologii i statystyce nie tylko dla psychologów. Lublin: KUL

Piber – Dąbrowska K. Cypryańska M. i Wawrzyniak M. (2007). Standardy edytorskie dla naukowego tekstu empirycznego

z zakresu psychologii. Warszawa: SWPS Academica

B. Literatura uzupełniająca

Brzeziński, J. (2005). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bedyńska, S., Brzezicka, A (red.). (2007). Statystyczny Drogowskaz. Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica.

Ferguson, G. A., Takane, Y. (2002). Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.

King B.M., Minium E.W. (2009) Statystyka dla psychologów i pedagogów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Nachmias Ch. F. i Nachmias D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo s.c.

Wieczorkowska G. Wierzbiński J. (2007). Statystyka. Analiza badań społecznych. Warszawa: Scholar.

Efekty kształ-cenia

(Szczegółowe zalecenia i wskazówki praktyczne przedstawiono w „Jak przygo-tować progra-my kształce-nia…” Kra-śniewski A., s.50-59; 61-66) Wiedza -w wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie:

• znać i definiować terminologię używaną w metodo-logii badań psychologicznych:

• znać miejsce psychologii w systemie nauk empi-rycznych;

• znać specyfikę metodologiczną psychologii (główne modele badawcze, strategie i metody badań stoso-wanych w naukach społecznych);

• rozumieć podstawowe pojęcia z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego głównie w odniesieniu do typowych narzędzi wykorzysty-wanych w psychologii i podlegających takiej ochro-nie;

• rozumieć zasady i normy etyczne i z etyki zawodo-wej;

• rozumieć jak wiedza wynikająca z badań (zasto-sowania metodologii) pozwala wyjaśnić rzeczywi-stość społeczną w aspekcie mechanizmów psycho-logicznych.

• pytania dotyczące lektur zadawane w trakcie ćwiczeń

• dyskusja i zadania w małych gru-pach w trakcie ćwiczeń (analiza tekstów empirycznych z zakresu nauk społecznych)

• zastosowanie terminologii w pisa-niu pracy empirycznej (projektu i raportu )

• egzamin/kolokwium (testy wiedzy )

K_W01 (3)

K_W02 (3)

K_W04 (2)

K_W10 (2)

K_W11 (2)

K_W15 (2)

Umiejętności w wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien potrafić/mieć umiejętność:

• potrafi na podstawie wiedzy i obserwacji na temat zjawisk psychologicznych i społecznych przy wyko-rzystaniu różnych źródeł sformułować problem ba-dawczy i hipotezy oraz zaprojektować i przeprowa-dzić oraz zanalizować badanie empiryczne;

• posiada umiejętność dobrania grupy badawczej ade-kwatnej do problemu badawczego;

• potrafi opracować raport z przeprowadzonego ba-dania (napisać pracę empiryczną);

• potrafi prezentować i interpretować wyniki badań (prezentacje multimedialne + ustne wypowiedzi¬);

• na podstawie wyników badań potrafi generować oryginalne rozwiązania złożonych problemów psy-chologicznych.

• Umiejętność zastosowania wiedzy w rozwiązywaniu konkretnych problemów metodologicznych w pytaniach testowych

• punkty za aktywność za wypo-wiedź ustną w trakcie zajęć,

• ocena wykonania projektu badaw-czego w 3 osobowej grupie, jego realności oraz prawidłowości po-stawienia hipotez badawczych i operacjonalizacji zmiennych

• ocena umiejętności prezentacji swoich pomysłów badawczych oraz wyników gotowych badań

• punkty za wykonanie ćwiczeń indywidualnie oraz/lub grupowo podczas zajęć

• ocena z realizacji projektu badaw-czego (grupowa)

• ocena za wykonanie zadań domo-wych

K_U01 (3)

K_U03 (2)

K_U04 (1)

K_U06 (3)

K_U09 (2)

K_U10 (1)

Kompetencje społeczne -w wyniku przeprowadzonych zajęć student ma/wykazuje:

• wykazuje gotowość w podejmowaniu indywidual-nych i zespołowych działań badawczych w zakresie psychologii; angażuje się we współpracę;

• potrafi wykazać zaangażowanie w projektowanie, planowanie i realizowaniu badań psychologicznych;

• ma świadomość w zakresie zasad etyki zawodowej;

• potrafi w sposób przedsiębiorczy zaplanować i przeprowadzić badanie empiryczne. • ocena z realizacji grupowego pro-jektu badawczego (zawierająca elementu umiejętności podziału za-dań w grupie, komunikacji, rozwią-zywania problemów)

• ocena za wykonanie zadań domo-wych (związanych z kompetencja-mi społecznymi, takimi jak umie-jętność przeprowadzenia sondażu ulicznego, przeprowadzenie wy-wiadu z osobą badaną)

• ocena systematyczności prowadze-nia badań terenowych i pracy w grupie

• bieżąca ocena postępów w tworze-niu projektu badawczego podczas zajęć konsultacyjnych i umiejęt-ność komunikacji z prowadzącym

• ocena radzenia sobie przez studen-ta z bieżącymi trudnościami (także etycznymi) wynikającymi z prowa-dzenia badań.

K_K02 (1)

K_K04 (2)

K_K05 (1)

K_K08 (1)

B. Formy zaliczenia:

1) wykonanie pracy zaliczeniowej: (przygotowanie projektu badawczego, przeprowadzenie badań i prezentacji wyników badań (pisemna i ustna); zadania domowe; 2) kolokwium - test sprawdzający praktyczne wykorzystanie wiedzy/ kompetencji i umiejętności; 3) zadania domowe 4) pozytywne zaliczenie egzaminu.

C. Podstawowe kryteria

ocena końcowa z poszczególnych form zajęć zostanie ustalona na podstawione uzyskanej liczby punktów wg. zasady:

• ocena dostateczna: jeśli student uzyska powyżej 60% punktów

• ocena dobra: jeśli student uzyska powyżej 75% punktów

ocena bardzo dobra: jeśli student uzyska powyżej 90% punktów