Filozofia przyrody

fakultatywne

Jednolite studia magisterskie

Teologia, Orientalistyka chrześcijańska, Turystyka i kultura śródziemnomorska

Semestr drugi (letni)

Profil ogólnoakademicki

fakultatywne

Realizowany w sali

Wymagania:

- brak wymagań wstępnych (dla studentów teologii i innych kierunków);

- udział w zajęciach konwersatoryjnych;

- realizacja zlecanych zadań.

Barbour I., Mity, modele, paradygmaty, tł. M. Krośniak, Kraków 2016.

Chopra D., Mlodinow L., Wojna światopoglądów, tł. B. Sałbut, Gliwice 2013.

Heller M., Bóg i geometria. Gdy przestrzeń była Bogiem, Kraków 2015.

Heller M., Filozofia kosmologii, Kraków 2013.

Heller M., Nowa fizyka i nowa teologia, Kraków 2016.

Heller M., Budzik S., Wszołek S. (red.), Obrazy świata w teologii i w naukach przyrodniczych, Tarnów 1996.

Heller M., Pabjan T., Stworzenie i początek Wszechświata. Teologia – filozofia – kosmologia, Kraków 2013.

Pabjan T., Anatomia konfliktu. Między nowym ateizmem a teologią nauki, Kraków 2016.

Pedersen O., Dwie Księgi. Z dziejów relacji między nauką a teologią, tł. W. Skoczny, M. Furman, Kraków 2016.

Nakład pracy studenta (w godzinach):

(A) godziny kontaktowe:

udział w zajęciach: 30 godzin / 0,6 ECTS;

konsultacje: 15 godzin / 0,4 ECTS

(B) praca własna studenta:

(1) przygotowanie do zaliczenia - 30 godzin / 0,5 ECTS;

(2) studiowanie literatury i realizacja zadań - 30 godzin / 0,5 ECTS.

"Przedmiot prezentuje główne zagadnienia filozoficzne dotyczące własności i natury świata materialnego w kontekście osiągnięć nauk przyrodniczych. Uzyskany w ten sposób filozoficzno-przyrodniczy obraz świata stanowi podstawę dla dalszego studium nad jego naturą w perspektywie ustaleń teologicznych i pozwala na zharmonizowanie go z właściwie interpretowanym przekazem biblijnym w ramach teologii stworzenia i teologii objawienia. Strukturę części zajęć wyznaczają trzy główne obszary tematyczne: (1) przyrodoznawstwo; (2) filozofia przyrodoznawstwa; (3) filozofia przyrody" (na podstawie programu nauczania studiów teologicznych z 2021 r.).

Celem przedmiotu jest ukazanie problemów filozoficznych i światopoglądowych implikowanych przez współczesne nauki przyrodnicze. Pokazana zostanie transformacja tradycyjnych problemów ontologicznych, jaka dokonała się pod wpływem rozwoju nauk współczesnych. Analizie zostaną poddane wybrane problemy (case studies), w której wykorzystana zostanie wiedza z zakresu metodologii nauk , historii nauki oraz historii filozofii.

W pierwszej części wykładu wprowadzone zostają pojęcia obrazu świata (obrazów świata) oraz światopoglądu. Omówione są tu relacje pomiędzy naukowym a religijnym obrazem świata). Druga część poświęcona jest wybranym zagadnieniom filozofii kosmologii (początek wszechświata, zasada antropiczna, problem "precyzyjnego dostrojenia"). Trzecia część dotyczy wybranych zagadnień z zakresu filozofii biologii (fenomen życia, redukacjonizm i antyredukcjonizm, teoria ewolucji i jej interpretacje, ewolucjonizm chrześcijański, teoria inteligentnego projektu).

I. Obraz świata i światopogląd:

1. Pojęcie obrazu świata:

a. naukowy obraz świata,

b. religijny obraz świata.

2. Modele relacji między naukowym a religijnym obrazem świata.

3. Miejsce obrazu świata w strukturze światopoglądu.

II. Elementy filozofii kosmologii:

1. Zagadnienie początku świata (kosmologia, filozofia, teologia)

2. Problem "fine tuning" (preceyzyjnego dostrojenia)

3. Zasada antropiczna i jej interpretacje.

III. ELementy filozofii biologii:

1. Próby opisu fenomenu życia.

2. Koncepcje pochodzenia życia.

3. Teoria ewolucji i jej interpretacje.

4. Ewolucjonizm chrześcijański.

- G. Bugajak i in., Tajemnice natury. Zarys filozofii przyrody, Warszawa 2009.

- Filozofia przyrody, red. S. Janeczek i in., Lublin 2013.

- M. Heller, Filozofia kosmologii, Kraków 2017.

- M. Heller, T. Pabjan, Elementy filozofii przyrody, Kraków 2014.

- M. Rządeczka, Problematyka metafizyczna we współczesnych naukach biologicznych, Kraków 2018.

1. Wiedza ("Student wie i rozumie"):

- Student ma podstawową o specyfice przedmiotowej i metodologicznej filozofii, którą jest w stanie rozwijać i stosować w działalności profesjonalnej: TMA_W02; P7S_WG;

- Zna terminologię nauk filozoficznych (oraz przyrodniczych i teologicznych) i jej korzenie grecko-łacińskie: TMA_W03; P7S_WG;

- Ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę z zakresu filozofii przyrody: TMA_W09; P7S_Wg.

2. Umiejętności ("Student potrafi"):

- Student posiada podstawowe umiejętności badawcze w zakresie dyscyplin pomocniczych teologii: TMA_U03; P7S_UW;

- Posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, prowadzenia merytorycznej dyskusji światopoglądowej dotyczącej zagadnień teologicznych z wykorzystaniem własnych poglądów oraz poglądów innych autorów, formułowania wniosków oraz tworzenia syntetycznych podsumowań: TMA_U09; P7S_UK;

- Potrafi prawidłowo interpretować i wyjaśniać zjawiska społeczne oraz wzajemne relacje między zjawiskami społecznymi: TMA_U12; P7S_UW;

3. Kompetencje społeczne ("Student jest gotów do..."):

- Student ma świadomość złożoności rzeczywistości i rozumie potrzebę interdyscyplinarnego podejścia do rozwiązywanych problemów: TMA_K05; P7S_KO;

- Identyfikuje i rozstrzyga dylematy, zwłaszcza doktrynalne i etyczno-moralne, związane z życiem indywidualnym i społecznym: TMA_K06; P7S_KK; P7S_KO;

- Interesuje się dokonaniami, ośrodkami i szkołami badawczymi w zakresie filozofii, teologii oraz nauk przyrodniczych: TMA_K08; P7S_KR.

A. Formy zaliczenia (weryfikacja efektów uczenia się):

(1) Zadania cząstkowe (W2, U1, U2, K1, K3);

(2) Zalieczenie końcowy (W1, W2, W3, U3, K2)

Materiał obowiązujący do zaliczenia obejmuje:

- treść konwersatoriów,

- zawartość przekazywanych materiałów,

- znajomość zadanych lektur.

Pytania egzaminacyjne sprawdzają wiedzą oraz umiejętność dynamicznego operowania nią w rozwiązywaniu problemów i dylematów. Skala ocen:

16 p. = bardzo dobry (5),

15 p. = dobry plus (4,5)

13-14 p. = dobry (4,0)

11-12 p. = dostateczny plus (3,5)

9-10 p. = dostateczny (3,0)

poniżej 9 p. = niedostateczny (2)

B. Podstawowe kryteria ustalenia oceny:

Ustalenie końcowej oceny na podstawie ocen cząstkowych (30%) i egzaminu (70%).

Z przedmiotem nie są związane praktyki zawodowe.