Procesy i struktury osadnicze

I

Gospodarka przestrzenna studia inżynierskie

Brak

Landes D., S., 2018, Bogactwo i nędza narodów. Dlaczego jedni są tak bogaci, a inni tak ubodzy, Muza, Warszawa.

Mann C., C., 2012, 1491 Ameryka przed Kolumbem, Rebis, Poznań.

Tuan Yi-Fu, 1977, Space and Place: The Perspective of Experience, University of Minnesota Press, Minneapolis.

Materiały źródłowe, encyklopedyczne, kartograficzne (internet)

Nakład pracy studenta: 75 h

A. Godziny kontaktowe: 2 ECTS/ 50h

Udział w zajęciach: 40 h

Udział w zaliczeniu, kontakt bezpośredni: 10 h

B. Praca własna studenta: 1 ECTS /25 h

Przygotowanie do zajęć: 8 h

Przygotowanie do ćwiczeń zespołowych: 17 h

Ukazanie studentom złożoności procesów osadniczych w odniesieniu do rozwoju cywilizacji ludzkiej od początków osiadłego trybu życia po współczesność w aspekcie relacji człowieka z przestrzenią i jej zagospodarowywania. Wprowadzenie w praktyczną umiejętność rozpoznawanie, w odniesieniu do kontynentu europejskiego, mechanizmów rozwojowych w systemach i strukturach osadniczych - ich genezy i przebiegu.

1. Rewolucja rolniczo-hodowlana w aspekcie współczesnym. Początki osiadłego trybu życia. Trwały dylemat kształtu struktur przestrzennych

2. Dlaczego miasto (i wątpliwa potrzeba definicji)? Geneza pytań i nieustające poszukiwania odpowiedzi. Zagadnienie centralności układu osadniczego

3. Środowisko cywilizacyjne osadnictwa rolniczego a środowisko cywilizacyjne osadnictwa pasterskiego. Hipoteza o „koczowniczych” początkach miasta-państwa

4. Oddziaływania przestrzenne miasta i „urbanizacji” progresu technicznego. Długotrwałość regularności układu osadniczego

5. Ograniczenie dostępności terenu. Opanowanie „zapasów” (masa, energia i informacja)

6. Funkcje i role miast (użytkowania ziemi, funkcje egzogeniczne i endogeniczne miast, baza ekonomiczna miasta i alternatywne podejścia – dla obszarów mega urbanizacji)

7. Druga faza cywilizacji – uwarunkowania historyczne, kulturowe i technologiczne

8. Struktury osadnicze basenu Morza Śródziemnego w antyku. Kolonizacja grecka. Kolonia a metropolia. Specjalizacja miast greckich. Zróżnicowanie szybkości komunikacji. „Cywilizacja” przestrzeni a „cywilizacja” czasu

9. Źródła i wzorce urbanizacji rzymskiej. Metropolia starożytnego Rzymu. Znaczenie transportu i zaawansowania technicznego w procesach osadniczych Cesarstwa Rzymskiego. Skala koncentracji. „Protomiasta” celtyckiej północy Europy

10. Procesy osadnicze kształtujące współczesne miasta o genezie antycznej (ok. VIII w. p.n.e. – 476 r. n.e.). Podejście analityczno-diagnostyczne (struktury osadnicze)

11. Upadek Imperium Rzymskiego. Odradzanie struktury osadniczej. Gotyk, regularna struktura miasta. Nowa sieć miast. Specjalizacja i postęp techniczny

12. Przestrzenna dystrybucja miast. Lokalizacje strefowe makroekonomiczne - predyspozycje, czynniki wyżywienia, styku stref i wymiany. Rola barier geograficznych. Zmienność efektywności położenia

13. Procesy osadnicze kształtujące współczesne miasta o genezie średniowiecznej (XI – XIII w.). Podejście analityczno-diagnostyczne (struktury osadnicze)

14. Kolonizacja europejska. Podziały Europy. Rynek pracy. Dysproporcje rozwoju

15. Procesy osadnicze kształtujące współczesne miasta o genezie okresu ekspansji kolonizacyjnej Europy (Europa i miasta Nowego Świata. XVI – XVIII w.). Podejście analityczno-diagnostyczne (struktury osadnicze)

16. Rozwój transportu i obiegu informacji. Rewolucja przemysłowa i nowe struktury osadnicze

17. Procesy osadnicze kształtujące współczesne miasta w okresie rewolucji przemysłowej i rozwoju kolei żelaznej (XIX w.). Podejście analityczno-diagnostyczne (struktury osadnicze)

18. Początki planowania przestrzennego Urbanizacja na kontynencie północnoamerykańskim. Współczesne wzorce struktury miejskiej (konurbacja, aglomeracje, metropolie)

19. Procesy osadnicze kształtujące współczesne miasta przełomu XIX i XX w. Podejście analityczno-diagnostyczne (struktury osadnicze)

20. Procesy osadnicze kształtujące miasta współczesne XX (XXI) w. Podejście analityczno-diagnostyczne (struktury osadnicze)

Banjen-Garnier J., Chabot G., 1971, Zarys Geografii miast, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.

Berman H., 1995, Prawo i rewolucja. Kształtowanie się zachodniej tradycji prawnej, PWN, Warszawa.

Braudel F., 1992, Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV – XVIII wiek. Czas świata. III, PIW, Warszawa.

Cameron R., Neal L., 2004, Historia gospodarcza świata, Książka i Wiedza, Warszawa.

Czarnecki W., 1960, Planowanie miast i osiedli, t. 1 - t. 6, PWN, Poznań.

Dziewoński K., 1972, Przegląd teorii sieci osadniczej, Studia KPZK PAN, PWN, Warszawa.

Hall E. T., 1969, The Hidden Dimension, Anchor Books, New York.

Kiełczewska-Zaleska M., 1969, Geografia osadnictwa, PWN, Warszawa.

Liszewski S., 2012, (red.), Geografia urbanistyczna, PWN, Warszawa.

Mumford L, 1968, The Urban Prospect, Brace & World, New York.

Mumford L.,1961, The City in History, Harbinger Book, New York.

Słodczyk J., 2001, Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.

Słodczyk J., 2012, Historia planowania i budowy miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.

Słodczyk J., 2020, The formation of urban spaces around the world. A history of planning and building of cities, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.

Szymańska D., 2021, Geografia osadnictwa, PWN, Warszawa.

Zipser T., 1983, Zasady planowania przestrzennego, Wydawnictwo PWR, Wrocław.

Wiedza: student zna i rozumie

1. w zaawansowanym stopniu najważniejsze zagadnienia z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla gospodarki przestrzennej oraz dyscyplin naukowych powiązanych z nimi dla poprawnego zrozumienia procesów i struktur osadniczych (K_W01)

2. w zaawansowanym stopniu politykę regionalną i lokalną, w tym planowania rozwoju miast w aspekcie procesów i struktur osadniczych, wobec aktualnych i przeszłych uwarunkowań, celów i instrumentów realizacji (K_W06).

3. w zaawansowanym stopniu funkcjonalne i przestrzenne powiązania oraz zależności struktur i procesów osadniczych w systemie człowiek-gospodarka-środowisko przyrodnicze w aspekcie zagospodarowania przestrzennego (K_W08).

Umiejętności: student potrafi

4. identyfikować, analizować i oceniać kompleksowość procesów i struktur osadniczych w zakresie ich manifestacji przestrzennych, ich przyczyn i przebiegu oraz wpływu na zmiany w różnoskalowym zagospodarowaniu przestrzeni, i w szerokim spektrum czasowym (K_U08).

Kompetencje społeczne: student jest gotów do

5. odpowiedzialnego odgrywania roli zawodowej opartej na rozumieniu złożoności i interdyscyplinarności problematyki gospodarki przestrzennej, ze szczególnym uwzględnieniem złożoności procesów osadniczych mających istotne znaczenie dla gospodarki, środowiska i społeczeństwa (K_K01).

Metody i kryteria oceniania:

A. Formy zaliczenia (weryfikacja efektów uczenia się)

ĆWICZENIA

Praca pisemna zespołowa (prezentacja) (efekty: 1, 2, 3, 4, 5)

Udział w dyskusji (efekty:1, 2, 3, 4, 5)

B. Podstawowe kryteria ustalenia oceny

ĆWICZENIA

Praca pisemna zespołowa (prezentacja) (60 %)

Udział w dyskusjach (40 %)