Przedmiot literaturoznawczy uzupełniający kanon 2:
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 1.S3.FP1.49.2 |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0232) Literatura i językoznawstwo (lingwistyka)
|
Nazwa przedmiotu: | Przedmiot literaturoznawczy uzupełniający kanon 2: |
Jednostka: | Wydział Filologiczny |
Grupy: |
Studia stacjonarne |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Poziom studiów: | studia I stopnia |
Kierunek studiów: | filologia polska |
Semestr, w którym realizowany jest przedmiot: | 3 |
Profil kształcenia: | ogólnoakademicki |
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
Tryb prowadzenia: | Realizowany w sali |
Wymagania: | Zaliczone kursy z literatur z poprzednich semestrów |
Literatura uzupełniająca: | 1. E. Fiała, O początkach i perspektywach psychoanalitycznej interpretacji literatury: Gombrowicz w optyce Freuda i Fromma, "Pamiętnik Literacki" 2001, 92/4 (otwarty dostęp) 2. A. Nasiłowska, Psychoanalityk na bezdrożach, "Testy Drugie" 1998, nr 1/2 (49/50) (otwarty dostęp) |
Nakład pracy studenta: | Godziny kontaktowe: 1. Aktywny udział w zajęciach - 30h 1 ects 2. Przygotowanie do zajęć, czytanie literatury przedmiotu - 45h 1,5 ects Samodzielna praca studenta: 1. Przygotowanie do zaliczenia i udział w nim - 15h 0,5 ects |
Założenia: | Na przedmiocie realizowane są przedmioty z zakresu: Krytyka archetypowa i mitograficzna w interpretacjach literackich |
Skrócony opis: |
Jedną z odmian współczesnej krytyki psychoanalitycznej jest "krytyka archetypowa", zwana także "mitograficzną". U jej podstaw leży definicja archetypu zaczerpnięte z prac C.G. Junga, który nazwał tak symbole wrodzone, tkwiące jego zdaniem w ludzkiej podświadomości. We inicjalnych pracach nazywał je "praobrazami" albo "obrazami pierwotnymi". To są wyobrażenia faktów ważnych dla ludzkiego życia, jak: matka, przyjaciel, mędrzec, Zgon, Bóg i tym podobne Archetypy mają źródło w podświadomości, kształtują się jednak poprzez osobiste i zbiorowe doświadczenie człowieka. Krytyka archetypowa została zainicjowana robotą M. Bodkin Archetypal Patterns in Poetry (1934); aktualnie jest rozwijana poprzez N. Frye´a. Jego teoria, prócz inspiracji pracami Junga, czerpie sporo z rozstrzygnięć E. Cassirera na temat symbolu. W dziele Esej o człowieku Cassirer twierdzi, Iż człowiek współczesny żyje nie tylko w świecie fizycznym, lecz również w świecie symboli. |
Pełny opis: |
Archetypów nie da się wykrywać i analizować bezpośrednio (metodami naukowymi, empirycznymi). Jung uważał, że są dziedziczone, stanowiące element zbiorowej nieświadomości - tym samym uznał je za rodzaj składnika ludzkiego ciała (por. teoria archetypów N. Frye´a; psychoanaliza). Kolektywna nieświadomość łączy człowieka z prastarymi regionami ludzkiej tradycji. Ten pra-obraz, archetyp jest systemem pewnej potencjalności tkwiącej w psychice. Ma formę dynamiczną, bo zdolny jest strukturalizować obrazy. Wszystkie jednak kierunki psychoanalizy literackiej mają jedno genetyczne źródło, a jest nim psychoanaliza Freuda. Potraktowanie twórczości literackiej jako przedmiotu badań psychoanalizy postawiło twórcę (autora dzieła) w roli pacjenta. Obdarzony szczególną wyobraźnią (dowodem jego zdolności kreacyjne ujawniające się w procesie twórczym) nieświadomie ujawnia, w formie symboli obrazowych, ukryte głęboko kompleksy i fantazmaty. On sam ich sobie nie uświadamia. Dzieło jest efektem wyrzeczenia się popędów, pragnień - zepchnięcia ich w podświadomość. Pochodzenie kompleksów stało się przyczyną polemik z filozofia Freuda i wyodrębnienia w psychoanalizie nowych prądów. Jednym a nich jest koncepcja A. Adlera, który pragnienie seksualne (libido Freuda) zamienia na potrzebę mocy. Szczególna ekspansja psychoanalizy w badaniach literackich przypada na lata sześćdziesiąte XX wieku. Zainteresowanie symboliką archetypową wiąże się w tym czasie nie tylko z prymatem badań z zakresu psychologii głębi, ale także jest pobudzane osiągnięciami antropologii kultury i filozoficznymi refleksjami natury metafizycznej. Stąd wielość refleksji teoretycznych i zróżnicowanie w ramach proponowanych kierunków badań zjawiska (archetypy, → symbole, obrazy, → mity, tematy). |
Literatura: |
1. N. Frye: Mit, fikcja i przemieszczenie. Przeł. E. Muskat-Tabakowska, "Pamiętnik Literacki" 1969, z. 2; (otwarty dostęp). 2. A. Bielińska, Historie miłosne. W stronę innej narracyjności w psychoanalizie, "Teksty Drugie" 2022/2; (otwarty dostęp). 3. Psychoanaliza, [w:] Teoria literatury XX wieku, red. A. Burzyńska, P. Markowski, Kraków 2007. 4. M. Bodkin: Wzorce archetypowe w literaturze tragicznej, "Pamiętnik Literacki" 1969, z. 2; (otwarty dostęp). 5. H. Markiewicz: Poezja a mity [w:] Literaturoznawstwo i jego sąsiedztwa, Warszawa 1989. |
Efekty uczenia się: |
WIEDZA: STUDENT ZNA I ROZUMIE k_W01 w stopniu podstawowym zagadnienia archetypów, ich dziedziczenia i elementów zbiorowej świadomości, mitów, popędów i pragnień w podświadomości k_W03 terminologię i narzędzia metodologiczne właściwe dla psychoanalizy k_W05 fundamentalne dylematy współczesnej kultury będące konsekwencją ekspansji psychoanalizy w badaniach literackich W ZAKRESIE UMIEJĘTNOŚCI: STUDENT POTRAFI k_U01 scharakteryzować teorie Freuda i Junga oraz przywołać najważniejsze ustalanie ówczesnej psychoanalizy w kontekście twórczości literackiej (np. koncepcje autora i dzieła) k_U02 Potrafi korzystać ze specjalistycznych literatury źródłowej W ZAKRESIE KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH: STUDENT JEST GOTÓW: k_K01 do krytycznej oceny odbieranych treści, uznawania znaczenia wiedzy o psychoanaliziej w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych. Jest gotów(a) propagować świadomość znaczenia wspólnotowego dorobku psychoanalizy w badaniach literackich |
Metody i kryteria oceniania: |
Warunki zaliczenia: 1. Aktywny udział w zajęciach - 33,3% - efekty: k_W01; k_W03; k_U01; k_U02 2. Przygotowanie do zajęć, czytanie literatury przedmiotu - 50% - efekty: k_W01; k_W03; k_U02; k_U01; k_K01 3. Kolokwium semestralne - 16,6% - efekty: k_K01; k_W01; k_W05 Zaliczenie przedmiotu od 60% Metody dydaktyczne: wykład konwersatoryjny, prezentacja multimedialna, dyskusja, metoda warsztatowa, praca z tekstem |
Praktyki zawodowe: |
nie dotyczy |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/2025" (zakończony)
Okres: | 2024-10-01 - 2025-02-28 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Konwersatorium, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Roksana Rał-Niemeczek, Tomasz Wielg | |
Prowadzący grup: | Roksana Rał-Niemeczek | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę |
|
Dyscyplina: | literaturoznawstwo |
|
Literatura uzupełniająca: | Opracowania: • T. Kostkiewiczowa, Polski wiek świateł. Obszary swoistości, Wrocław 2002. • T. Kostkiewiczowa, Oświecenie. Próg naszej współczesności, Warszawa 1994. • W. Borowy, O poezji polskiej w wieku XVIII, Warszawa 1978. • P. Żbikowski, Klasycyzm postanisławowski, Warszawa 1999. |
|
Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
|
Tryb prowadzenia: | Realizowany w sali |
|
Założenia: | Celem zajęć jest wyposażenie studentów w uzupełniającą wiedzę z zakresu zagadnień literatury polskiego i europejskiego oświecenia w kontekście ważniejszych zjawisk genologicznych, estetycznych i kulturowych. Uświadomienie słuchaczom znaczenia epoki jako początku nowoczesności. Przygotowanie studentów do samodzielnego interpretowania utworów XVIII-wiecznych oraz rozwijania badań nad różnymi zagadnieniami piśmiennictwa tych epok. |
|
Skrócony opis: |
Treści programowe: 1. Oświecenie i jego dominanty kulturowe, pojęcie oświecenia, chronologia i miejsce polskiego oświecenia w kontekście europejskim; złożoność oświeceniowej formacji kulturowej i zróżnicowanie form literackich. 2. Oświeceniowe refleksje na temat literatury i sztuki – dyskusje literackie. Główne, obecne w piśmiennictwie epoki, oświeceniowe koncepcje dotyczące filozofii, religii, organizacji społeczeństwa, historiozofii. Źródła, istota i przemiany podstawowych nurtów literackich polskiego oświecenia w reprezentacji tekstowej. 3. Genologia oświecenia – tradycje genologiczne, innowacje i przemiany form. Publicystyka dydaktyczno-polityczna. |
|
Pełny opis: |
Konwersatorium poświęcone jest epoce Oświecenia, jej kulturowym dominantom, pojęciu oświecenia, chronologii i miejscu polskiego oświecenia w kontekście europejskim. W trakcie zajęć studenci poznają złożoność oświeceniowej formacji kulturowej i zróżnicowanie form literackich. Szczególna uwaga zostanie poświęcona oświeceniowym refleksjom na temat literatury i sztuki, w tym dyskusjom literackim oraz głównym koncepcjom dotyczącym filozofii, religii, organizacji społeczeństwa i historiozofii. Studenci poznają również źródła, istotę i przemiany klasycyzmu, sentymentalizmu i rokoka w polskiej reprezentacji tekstowej. W ramach przedmiotu omawiana będzie również genologia oświecenia, w tym tradycje genologiczne, innowacje i przemiany form. Studenci zapoznają się z publicystyką dydaktyczno-polityczną epoki. |
|
Literatura: |
LITERATURA PODMIOTOWA: POLSKA: • „Monitor”, oprac. E. Aleksandrowska, Wrocław 1976; (stąd 5 wybranych artykułów). • T. K. Węgierski, „Wiersze wybrane”, Kraków 2002 lub Wiersze wybrane, oprac. J. W. Gomulicki, Warszawa 1974; Organy, wydała A. Norkowska, Warszawa 2007. • J. P. Woronicz, „Świątynia Sybilli”; „Hymn do Boga”, w: Jan Paweł Woronicz, "Świątynia Sybilli" i inne utwory, wyb. R. Dąbrowski, Universitas 2002 (lub inne wydanie) • K. Hoffmanowa z Tańskich, „Dziennik Franciszki Krasińskiej”, Wrocław 2006. • „Polska poezja rokokowa. Antologia”, wybór i oprac. R. Dąbrowski, Kraków 2003 (tu: E. Drużbacka, S. Trembecki, A. Naruszewicz, J. Jasiński, W. Reklewski, W. Gurski, W. Mier, J. Ancuta) • I. Krasicki, „Dzieła wybrane”, Warszawa 1989, t. II (tu: „Pan Podstoli”) • F. Karpiński, „Poezje wybrane”, oprac. T. Chachulski, Wrocław 1997. • W. Bogusławski, „Henryk VI na łowach”, Kraków 2004 - w porównaniu z spektaklem Teatru TVP: Teatr Telewizji TVP - "Henryk VI na łowach" (wolny dostęp). • S. Staszic, „Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego”, oprac. S. Czarnowski, Wrocław 2005 (tu: Edukacja, Prawodawstwo, Niezgoda wewnętrzna, Polska). POWSZECHNA 1. J. J. Rousseau, „Wyznania” Kraków 2003, (ks. I-IV) 2. G. E. Lessing, “Natan mędrzec”, Kraków 2002. 3. D. Diderot, Kubuś fatalista i jego pan" - otwarty dostęp: https://archive.org/details/pbc.gda.pl.PBK_408_1920_12404/page/n3/mode/2up LITERATURA PRZEDMIOTU: 1. G. Zając, Fabuła powieści polskiego oświecenia, Kraków 2002. 2. M. Klimowicz, Oświecenie, Warszawa 2002 (stąd: Rozwój publicystyki. "Monitor" warszawski; Drama mieszczańska, Stanisław Staszic). 3. Czytanie Trembeckiego, pod red. J. Snopka, W. Kaliszewskiego i B. Mazurkowej, t. 1, 2, Warszawa 2016. 4. Wiek XVIII – między tradycją a oświeceniową współczesnością. Hermeneutyka wartości religijnych, red. B. Kuczera-Chachulska, T. Chachulski, współpraca J. Snopek, Warszawa 2017. 5. T. Koskiewiczowa, Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko, Warszawa 1979. 6. Słownik literatury polskiego oświecenie, red. T. Koskiewiczowa, Wrocław 2002 (wybrane hasła). |
|
Uwagi: |
Warunki zaliczenia: 1. Aktywny udział w zajęciach - 30h 1 ects 2. Przygotowanie do zajęć, czytanie literatury przedmiotu - 45h 1,5 ects Samodzielna praca studenta: 1. Przygotowanie do zaliczenia i udział w nim - 15h 0,5 ects Zaliczenie przedmiotu od 60% Metody dydaktyczne: wykład konwersatoryjny, prezentacja multimedialna, dyskusja, metoda warsztatowa, praca z tekstem |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Opolski.