Literatura pozytywizmu

I st.

Filologia polska

4

ogólnoakademicki

obowiązkowe

Lektura monograficzna
Realizowany w sali

Literatura przedmiotowa (wszystkie pozycje dostępne w BU):

1. „Bez dogmatu” Henryka Sienkiewicza – konteksty powieści, red. T. Bujnicki, A. Zalewska, Warszawa 2022

2. Borkowska G., Kulturowa historia powieści XIX-wiecznej – projekt, „Pamiętnik Literacki” 2023, z. 2

3. Borkowska G., Pozytywiści i inni, Warszawa 1996

4. Czytanie pozytywizmu („Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” VII), Poznań 2000

5. Dąbrowicz E., Pożegnania z romantyzmem 1859-1863, [w:] Literatura i kultura lat 60. XIX wieku między polityką a prywatnością. Dyslokacje, red. U. Kowalczuk, D. W. Makuch, D. M. Osiński, Warszawa 2019

6. Jakóbczyk J., Sienkiewicz, Prus i Orzeszkowa w wirach rewolucji 1905-1907, [w:] Studia o twórczości Elizy Orzeszkowej, red. J. Paszek, Katowice 1989

7. Markiewicz H., Pozytywizm, Warszawa 1978 i wyd. nast.

8. Nasiłowska A., Czy „Emancypantki” to powieść feministyczna?, [w:] Bolesław Prus. Artysta. Myśliciel. Świadek epoki, red. J. Snopek, Warszawa 2016.

9. Pieścikowski E., Bolesław Prus – „humorysta w wielkim stylu”. Studia i szkice, Poznań 2012

10. Pozytywizm i Młoda Polska. T. 2: Od realizmu do preekspresjonizmu, red. G. Matu-szek, Kraków 2001

11. Pozytywizm. Języki epoki, red. G. Borkowska, J. Maciejewski, Warszawa 2001

12. Sekrety Orzeszkowej, red. G. Borkowska, M. Rudkowska, I. Wiśniewska, Warszawa 2012.

13. Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz, A. Kowalczykowa, Wrocław 1994

14. Szargot B., Pozytywista i prawda: wokół „Tragikomedii prawdy” Aleksandra Świętochowskiego, Katowice 2005

15. Trześniowski D., Don Juan à l’ égyptienne, „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” 2016 (9).

16. „Nowa Panorama Literatury Polskiej” https://nplp.pl/

Literatura podmiotowa na egzamin (w wyborze):

1. Charles Dickens, Wielkie nadzieje, przeł. K. Beylin, Warszawa 1951

2. William Thackeray, Targowisko próżności, przeł. T.J. Dehnel, Warszawa 1960 (i inne wyd.)

3. George Eliot [Mary Ann Evans], Młyn nad Flossą, przeł. A. Przedpełska-Trzeciakowska, oprac. A. Szala, Wrocław 1991

4. Iwan Turgieniew, Ojcowie i dzieci, przeł. J. Guze, Warszawa 1972 (i inne wyd.)

5. Lew Tołstoj, Anna Karenina, przeł. K. Iłłakowiczówna (wyd. dowolne)

6. Fiodor Dostojewski, Idiota, przeł. J. Jędrzejewicz (wyd. dowolne)

7. Emil Zola, Bestia ludzka, przeł. K. Kossobudzki, Warszawa 1960 (i inne wyd.)

8. Guy de Maupassant, Paryska przygoda, Wybór nowel, przeł. R. Czekańska-Heymanowa [i in.], Warszawa 1984 (lub inne wybory nowel)

9. Theodor Fontane, Effi Briest, przeł. I. Czermakowa, Warszawa 1974

2 punkty ECTS:

A. Godziny kontaktowe (30 h / 1 ECTS)

- uczestnictwo w wykładzie: 30 h

B. Praca własna studenta: (30 h / 1 ECTS)

- przygotowanie się do egzaminu ustnego: 30 h

Przekazanie wiedzy o epoce pozytywizmu w historii literatury (kultury) polskiej

Przedstawienie ważniejszych zjawisk w historii polskiej prozy, poezji , dramaturgii i publicystyki z uwzględnieniem kontekstu społeczno-politycznego oraz estetyczno-światopoglądowego drugiej połowy XIX wieku; charakterystyka specyfiki epoki

Tematyka wykładu obejmuje następujące zagadnienia: kwestia nazwy i periodyzacji okresu pozytywizmu; jego późniejsza recepcja (kategoria „dziewiętnastowieczności”); dziedzictwo postromantyczne po 1864 r. (nurty w poezji, dyskusje w publicystyce); specyfika instytucji kulturalnych i życia literackiego w trzech zaborach; założenia światopoglądowe pozytywizmu (w Europie i Polsce) oraz ich ewolucja; modele genologiczne, konwencje i wyznaczniki realizmu w prozie epoki, swoistość polskiego realizmu i naturalizmu w kontekście europejskim; sytuacja dramatu i teatru, ważniejsi dramaturdzy epoki; twórczość „wielkiej trójcy” (E. Orzeszkowa, H. Sienkiewicz, B. Prus) – jej ranga w epoce i dobie obecnej.

Literatura przedmiotowa (wszystkie pozycje dostępne w BU):

1. Bachórz J, Wzorzec polskiej powieści realistycznej i jego znaczenie historycznoliterackie, [w:] Wiedza o literaturze i edukacja. Księga referatów Zjazdu Polonistów, Warszawa 1995, red. T. Michałowska, Z. Goliński, Z. Jarosiński, Warszawa 1996.

2. Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach, t. 6: Pozytywizm, red. A. Skoczek, Bochnia-Kraków-Warszawa 2004

3. Konopnicka – raz jeszcze, red. M. J. Olszewska, Warszawa 2022

4. Kulczycka-Saloni J., Knysz-Rudzka D., Paczoska E., Naturalizm i naturaliści w Polsce, War-szawa 1992

5. Małe prozy Orzeszkowej i Konopnickiej, red. I. Wiśniewska, B.K. Obsulewicz, Lublin 2010

6. Mocarska-Tycowa Z., Wybory i konieczności. Poezja Asnyka wobec gustów etycznych i naj-ważniejszych pytań swoich czasów, Toruń 1990 i wyd. nast.

7. Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, seria IV: Literatura polska w okresie realizmu i natu-ralizmu, t. 1-4, red. J. Kulczycka-Saloni, H. Markiewicz, Z. Żabicki, Warszawa 1965-1971

8. Poszukiwanie świadectw. Szkice o problematyce religijnej w literaturze II połowy XIX i początku XX wieku, red. J. Malik, Lublin 2008

9. Realiści, realizm, realność. W stulecie śmierci Bolesława Prusa, red. E. Paczoska, B. Szle-szyński, D. Osiński, Warszawa 2013

10. Reaktywacje dziewiętnastowieczności, t. 2, red. A. Dunin-Dudkowska, D. Piechota, A. Trze-śniewska-Nowak, Lublin 2024

11. Sztachelska J., Czar i zaklęcie Sienkiewicza. Studia i szkice, Białystok 2003.

Literatura podmiotowa (wydania dowolne):

1. Eliza Orzeszkowa: Marta, Niziny lub Dziurdziowie; nowele w wyborze

2. Bolesław Prus: Emancypantki (wybrany tom); nowele w wyborze

3. Henryk Sienkiewicz: Bez dogmatu lub Wiry; nowele w wyborze

4. Michał Bałucki: Grube ryby lub Jan Lam: Wielki świat Capowic lub Antoni Sygietyński: Na skałach Calvados lub Aleksander Świętochowski: Niewinni

5. Aleksander Świętochowski: Sam w sobie lub Klub szachistów (Nowele i opowiadania, oprac. S. Sandler, Wrocław 1965)

6. Maria Konopnicka: wiersze w wyborze; nowele w wyborze

7. Adam Asnyk: wiersze w wyborze

8. Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, oprac. J. Kulczycka-Saloni, Wrocław 1985 lub Publicystyka okresu pozytywizmu 1860-1900. Antologia, oprac. S. Fita, Warszawa 2002 (artykuły w wyborze)

WIEDZA: ABSOLWENT ZNA I ROZUMIE

podstawowe konteksty i zjawiska historycznoliterackie epoki pozytywizmu (k_W01)

podstawowe fakty związane z kontekstem historycznym, politycznym, geograficznym i artystycznym epoki pozytywizmu (k_W06)

Metody:

- wykład, prezentacja

Sposób weryfikacji efektów:

- egzamin ustny (k_W01, k_W06)

Kryteria:

- obecność na wykładach (45%)

- ocena z egzaminu ustnego (55%)

Ocena dostateczna od 60%