Psychologia wychowawcza i edukacji

obowiązkowe

jednolite magisterskie

Psychologia

Rok 2, semestr 3

studia stacjonarne

obowiązkowe

Realizowany w sali

Bardzo dobra znajomość zagadnień z psychologii rozwoju człowieka w cyklu życia

Babiuch, M. (2002). Jak współpracować z rodzicami trudnych uczniów? Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Dembo M., (1997). Stosowana psychologia wychowawcza. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

D. Field: Osobowości rodzinne, Oficyna wydawnicza Logos, Warszawa, 1996

Frydrychowicz, A., Koźniewska, E., Matuszewski, A., Zwierzyńska, E. (2006). Skala Gotowości Szkolnej. Podręcznik. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.

Święcicka, M. (2011). Metody diagnozy w psychologii klinicznej dziecka i rodziny. Warszawa: Wydawnictwo PARADYGMAT

Wykłady:

Udział w zajęciach: 30 h

Lektura obowiązkowa: 30 h

Przygotowanie do egzaminu: 30 h

Konwersatoria:

Udział w zajęciach: 30 h

Lektura obowiązkowa i przygotowanie do kolokwium: 25h

Udział w kolokwium: 3h

Cele przedmiotu:

- w zakresie wiedzy: student posiada wiedzę na temat przedmiotu, aparatu pojęciowego oraz teoretycznych koncepcji współczesnej psychologii wychowawczej; zna teorie opisujące i wyjaśniające uwarunkowania, przebieg, mechanizmy oraz efekty oddziaływań wychowawczych. Student posiada wiedzę na temat podstawowych mechanizmów wpływu wychowawczego

- w zakresie umiejętności: student posiada umiejętność aplikowania wiedzy z zakresu psychologii rozwoju i psychologii wychowawczej do opisu, wyjaśniania i rozwiązywania problemów odnoszących się do konkretnych sytuacji z życia codziennego oraz przekazywania tej wiedzy w sposób komunikatywny w języku ogólnie zrozumiałym. Student potrafi: wskazywać czynniki blokujące i stymulujące rozwój w wybranych obszarach i okresach rozwoju człowieka; dobierać adekwatne metody i narzędzia oddziaływania na jednostkę w procesie uczenia się i wychowania.

- w zakresie kompetencji : student opanuje podstawy krytycznego myślenia w odniesieniu do norm rozwojowych oraz cechuje go

- wrażliwość etyczna

Wykłady obejmują podstawy psychologii wychowania – jej przedmiot, cele i metody badawcze. Omawiane są najważniejsze koncepcje teoretyczne oraz kulturowe uwarunkowania procesu wychowania. Poruszane są zagadnienia dotyczące metod oddziaływań wychowawczych, błędów i trudności wychowawczych, a także znaczenia relacji emocjonalnych w rodzinie i transmisji międzypokoleniowej. Analizowana jest socjalizacja rodzinna, szkolna i rówieśnicza oraz praktyczne aspekty współpracy psychologów wychowawczych z rodziną i szkołą.

A. Problematyka wykładu:

Psychologia wychowania jako nauka: przedmiot, cel i stosowane metody

Podstawowe koncepcje teoretyczne psychologii wychowania

Kulturowy kontekst wychowania Metody oddziaływań wychowawczych

Błędy wychowawcze. Trudności wychowawcze

Jakość relacji emocjonalnych w rodzinie a wychowanie dziecka

Transmisja międzypokoleniowa w procesie wychowania

Socjalizacja rodzinna, instytucjonalna (w szkole) i grupie rówieśniczej

Psychologia wychowania w praktyce: współpraca psychologów wychowawczych z rodziną i szkołą

B. Konwersatoria

1. Wychowanie dziecka w różnych okresach rozwoju: okres niemowlęcy i poniemowlęcy, przedszkolny, wczesnoszkolny i adolescencja.

2. Rozpoznawanie problemów wychowawczych w wybranych okresach rozwoju człowieka.

3. Analiza wybranych problemów edukacyjnych i wychowawczych brak dojrzałości szkolnej lęk separacyjny nadpobudliwość psychoruchowa agresja i autoagresja używanie substancji psychoaktywnych problemy z korzystaniem z nowych technologii (uzależnienie od Internetu, telefonu, gier) problemy z realizacją obowiązku szkolnego

4. Rodzina jako podstawowe środowisko wychowawcze

5. Diagnoza środowiska wychowawczego rodziny

6. Wychowawcza rola szkoły i innych placówek edukacyjnych i wychowawczych

7. Diagnoza funkcjonowania szkolnego dzieci i młodzieży

8. Wychowanie i edukacja dzieci z problemami w rozwoju (niepełnosprawność intelektualna, autyzm, zespół Aspergera, nadpobudliwość psychoruchowa, niedostosowanie społeczne)

9. Podstawy konstruowania i prowadzenia programów profilaktycznych, psychokorekcyjnych i psychoedukacyjnych dla dzieci i młodzieży – zajęcia warsztatowe

10. Praca psychologa w szkole

11. Praca psychologa w ośrodkach socjoterapeutycznych i wychowawczych

12. Debata oxfordzka na wybrany temat w obszarze wychowania/edukacji

A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):

A.1. wykorzystywana podczas zajęć

Liberska H., Trempała J. (2020) (red.). Psychologia wychowania. Wybrane problemy.Wydawnictwo Naukowe PWN (premiera 20.10.2020).

Cieciuch, J. (2013). Kształtowanie się systemu wartości. Od dzieciństwa do wczesnej do-rosłości. Liberi Liberi. Przetacznik-Gierowska M., Włodarski Z. (2002). Psychologia wychowawcza, t. 1, 2.

Budziszewska M. (2015). Opowieść „moi rodzice” w trzech fazach adolescencji i w dorosłości. Analiza narracji tożsamościowych. Warszawa: Liberi Libri

Brzezińska, A. (2000). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Dryll E. (2012). Rodzinne środowisko wychowawcze w ujęciu psychologii narracyjnej. Psychologia Wychowawcza, 2012, 1, 723.

Dryll E., (2001). Interakcja wychowawcza. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN,

Dryll E. (2003). Interakcja wychowawcza w relacji matka-dziecko. W: A. Jurkowski (red). Z zagadnień współczesnej psychologii wychowawczej.

Plopa M. (2014). Więzi małżeńskie i rodzinne z perspektywy teorii przywiązania. W: I. Janicka, H. Liberska (red.). Psychologia rodziny. Warszawa: PWN, (ss. 141-157).

Plopa M. (2014). Więzi małżeńskie i rodzinne z perspektywy teorii przywiązania. W: I. Janicka, H. Liberska (red.). Psychologia rodziny. Warszawa: PWN, (ss. 141-157). Liberska H. (2014). Rozwój rodziny i rozwój w rodzinie. W: I. Janicka, H. Liberska (red.). Psychologia rodziny. Warszawa: PWN, (ss. 224-235).

Frydrychowicz, A. (1996). Rysunek rodziny. Projekcyjna metoda badania stosunków rodzinnych. Warszawa: CMPP-P. Margasiński, A. (2009). Skale Oceny Rodziny SOR. Polska adaptacja FACES IV – Flexibility and Cihesion Evaluation Scales

Davida H. Olsona. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.

Plopa M. (2005). Więzi w małżeństwie i rodzinie., Kraków: IMPULS

Plopa M. (2005). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Elbląg: IMPULS

Plopa, M. (2008). Kwestionariusz Postaw Rodziców (KPR-Roc). Podręcznik. Warszawa: Vizja Press&IT.

Plopa, M. (2008). Skala Postaw Rodzicielskich (SPR). Podręcznik. Warszawa: Vizja Press&IT.

Przetacznik-Gierowska, M., Włodarski, Z. (2014). Psychologia wychowawcza. T 1-2. Warszawa Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kalus A. (2009). Funkcjonowanie systemu rodziny adopcyjnej. Perspektywa psychologiczna. Opole

Kalus. A (2014). Rodzina adopcyjna. W: I. Janicka, H. Liberska (red.). Psychologia rodziny. Warszawa: PWN, (ss. 333-350). Kalus A. (2014). Rodzina zastępcza. W: I. Janicka, H. Liberska (red.). Psychologia rodziny. Warszawa: PWN, (ss. 141-157).356367.

A.2. studiowana samodzielnie przez studenta

Lektura obowiązkowa do zaliczenia wykładu:

1. Zdankiewicz-Ścigała E., Herda N., Odachowska E. (2018). Dziecko wobec śmierci. Jak dzieci opisują doświadczanie utraty bliskiej osoby. Psychologia Wychowawcza, 13/2018, 25–38.

2. Zdankiewicz-Ścigała E , Sikora J., Ścigała D. K. (2018). Parental attitudes and a tendency to impulsive aggression. A mediating role of alexithymia. Psychologia Wychowawcza 56 (14): 134-154

3. Dryll E. (2012). Rodzinne środowisko wychowawcze w ujęciu psychologii narracyjnej. Psychologia Wychowawcza, 2012, 1, 7-23.

4. Straś-Romanowska M. (2019).Wychowanie w osobowej relacji spotkania. Psychologia Wychowawcza, NR 16/2019, 7–16 5. Kalus A. Narratives of identity in adopted adolescents: interview analysis. Archives of Psychiatry and Psychotherapy, 2016;

4: 35–42.

Literatura obowiązująca na konwersatoriach:

Przetacznik-Gierowska M., Włodarski Z. (2002). Psychologia wychowawcza, t. 1, 2.

Plopa M. (2005). Więzi w małżeństwie i rodzinie., Kraków: IMPULS

Plopa M. (2005). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Elbląg: IMPULS

Harwas-Napierała B. (2008). Komunikacja interpersonalna w rodzinie. Poznań Łaguna M., Lachowska B. (2003). Rysunek projekcyjny jako metoda badań psychologicznych. Lublin. Towarzystwo Naukowe KUL.

Wiedza

w wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie:

• Posługiwać się terminologią z zakresu psychologii wychowawczej oraz zastosować tę wiedzę w dyscyplinach pokrewnych na poziomie rozszerzonym K_W01

• Posługiwać się na poziomie rozszerzonym wiedzą o funkcjonowaniu człowieka w wybranych relacjach i strukturach międzyludzkich, tj. rodzinnych, szkolnych, rówieśniczych. Znać historyczną ewaluację poglądów na temat dzieciństwa. K_W06

Umiejętności

w wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien potrafić:

Wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii wychowawczej oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizy złożonych problemów wychowawczych, a także diagnozowania i projektowania działań praktycznych K_U02

Kompetencje społeczne

w wyniku przeprowadzonych zajęć student ma/wykazuje:

Umiejętność krytycyzmu wobec odbieranej treści K_K03

Formy zaliczenia:

1. Wykład: egzamin pisemny

2. Konwersatorium

Kolokwium

Opracowanie programu profilaktycznego lub wychowawczego w grupie kilkuosobowej

Aktywny udział w zajęciach

Ocena z egzaminu:

• Dostateczny – student uzyskał minimum 60%%%% punktów

• Dostateczny plus – student uzyskał minimum 70%%%% punktów

• Dobry – student uzyskał minimum 80%%%% punktów

• Dobry plus – student uzyskał minimum 90%%%% punktów • Bardzo dobry – student uzyskał minimum 95%%%% punktów

Ocena ćwiczeń:

• Dostateczny – student uzyskał minimum 60%%%% punktów

• Dostateczny plus – student uzyskał minimum 70%%%% punktów

• Dobry – student uzyskał minimum 80%%%% punktów

• Dobry plus – student uzyskał minimum 90%%%% punktów

• Bardzo dobry – student uzyskał minimum 95%%%% punktów