Egzegeza Starego Testamentu: Księgi historyczne

obowiązkowe

studia jednolite magisterskie

teologia

semestr 4

ogólnoakademicki

obowiązkowe

Realizowany w sali

Nakład pracy studenta:

A. Godziny kontaktowe: 30 godz. / 1 ECTS

Udział w zajęciach: 30 godz.

B. Praca własna studenta: 50 godz. / 2 ECTS

Zapoznanie się z mapą Ziemi Świętej: 10 godz.

Lektura Księgi Rodzaju, Księgi Wyjścia, Księgi Kapłańskiej, Księgi Liczb i Księgi Powtórzonego Prawa: 20 godz.

Przygotowanie do egzaminu pisemnego: 20 godz.

Zasadniczym celem wykładu jest szczegółowe wprowadzenie w tematykę ksiąg historycznych Starego Testamentu, ze szczególnym uwzględnieniem ich warstwy historycznej, literackiej i teologicznej. Uwzględniając możliwości czasowe, wprowadzenie to zakłada również analizę najważniejszych tekstów z poszczególnych ksiąg (według kryterium ich znaczenia dla dziejów zbawienia).

Od strony treści programowych wykład obejmuje ogólny wstęp do Pięcioksięgu (Rdz, Wj, Kpł, Lb, Pwt) oraz bardziej szczegółowe wprowadzenie do każdej z ksiąg tej najważniejszej części Starego Testamentu. Przedmiotem dalszej analizy będą księgi należące do tzw. Dzieła Deuteronomistycznego (Księga Jozuego, Sędziów, 1–2 Samuela, 1–2 Królewskie), opisujące dalsze dzieje Izraela do momentu niewoli babilońskiej. Kolejnym przedmiotem prezentacji jest trzecia grupa ksiąg, czasowo późniejszych, określanych tzw. dziełem Kronikarza (1–2 Kronik, Ezdrasza, Nehemiasza), z uwzględnieniem specyficznego kontekstu ich powstania po niewoli babilońskiej i w trakcie panowania perskiego. Ostatnim zagadnieniem podjętym na wykladzie są 1–2 Księgi Machabejskie, których tematyka wprowadza w czas narodu żydowskiego pod panowaniem grecko-rzymskim.

1. Księga Rodzaju;

2. Księga Wyjścia;

3. Księga Kapłańska;

4. Księga Liczb;

5. Księga Powtórzonego Prawa;

6. Księga Jozuego;

7. Księga Sędziów;

8. Pierwsza i Druga Księga Samuela;

9. Pierwsza i Druga Księga Królewska;

10. Pierwsza i Druga Księga Kronik;

11. Księga Ezdrasza;

12. Księga Nehemiasza;

13. Pierwsza i Druga Księga Machabejska.

Metody dydaktyczne:

Wykład, prezentacja multimedialna, praca z tekstem biblijnym, praca z mapą Ziemi Świętej, praca w grupach, dyskusja

A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):

A.1. wykorzystywana podczas zajęć

D. DZIADOSZ, Tak było na początku... Izrael opowiada swoje dzieje. Literacka i teologiczna analiza wiodących tradycji Księgi Rodzaju (Przemyśl 2011).

J. GIL - J. DOMINGUEZ, Wrota Biblii (Izabelin 2022).

T. JELONEK, Księgi historyczne Starego Testamentu (Kraków 2006).

B. POLOK, Wprowadzenie do ksiąg Starego Testamentu (Podręczniki i skrypty 3; Opole 1999).

J. SYNOWIEC, Pięcioksiąg. Wprowadzenie do ksiąg: Rodzaju, Wyjścia, Kapłańskiej, Liczb i Powtórzonego Prawa (Kraków 2000).

A.2. studiowana samodzielnie przez studenta

G. RAVASI, Księga Rodzaju (Rdz 12–50). Rozumieć Stary Testament (Kraków 1998).

M. ROSIK (red.), Teologia Starego Testamentu. Tom I. Teologia Pięcioksięgu (Bibliotheca Biblica; Wrocław 2011).

M. ROSIK (red.), Teologia Starego Testamentu. Tom II. Księgi historyczne (Bibliotheca Biblica; Wrocław 2011).

J. SYNOWIEC, Izrael opowiada swoje dzieje. Wprowadzenie do ksiąg: Powtórzonego Prawa, Jozuego, Sędziów, Samuela i Królewskich (Kraków 1998).

B. Literatura uzupełniająca:

P. BRIKS – S. GĄDECKI – J. ROSŁON – S. WYPYCH (red.), Księgi historyczne Starego Testamentu cz. 2. Dziejopisarstwo okresu judaistycznego. Księgi: Kronik, Ezdrasza, Nehemiasza, Machabejskie, opowiadania historyczne (Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg biblijnych 3; Warszawa 2007).

T. BRZEGOWY – J. ŁACH – S. WYPYCH (red.), Księgi historyczne Starego Testamentu cz. 1. Dziejopisarstwo izraelskie. Księgi: Jozuego, Sędziów, Samuela, Królów (Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg biblijnych 2; Warszawa 2006).

T. BRZEGOWY, Księgi historyczne Starego Testamentu. Wprowadzenie, teologia, egzegeza wybranych tekstów (Academica 32; Tarnów 2008).

S. GĄDECKI, Wstęp do ksiąg historycznych Starego Testamentu (Gniezno 1992).

J. LEMAŃSKI, Pięcioksiąg dzisiaj (StBib 4; Kielce 2002).

S. WYPYCH (red.), Pięcioksiąg (Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg biblijnych 1; Warszawa 1987).

WIEDZA:

1. Student ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę obejmującą tematykę ksiąg historycznych Starego Testamentu, ze szczególnym uwzględnieniem ich warstwy historycznej, literackiej i teologicznej - TMA_W01; P7S_WG

2. Student doskonale zna terminologię biblijną związaną z księgami historycznymi Starego Testamentu - TMA_W03; P7S_WG

3. Student ma uporządkowaną i pogłębioną znajomość współczesnego nauczania Kościoła katolickiego na temat Słowa Bożego, jego znaczenia i interpretacji - TMA_W11; P7S_WG

4. Student ma gruntowną znajomość zasad interpretacji tekstu biblijnego - TMA_W15; P7S_WG

UMIEJĘTNOŚCI:

5. Student potrafi samodzielnie odszukać w Piśmie Świętym i szczegółowo przeanalizować najważniejsze teksty z poszczególnych ksiąg historycznych Starego Testamentu - TMA_U02; P7S_UW

6. Student umie samodzielnie zdobywać i poszerzać wiedzę biblijną oraz umiejętności badawcze - TMA_U05; P7S_UW

7. Student posiadł doskonałą umiejętność uwzględniania w badaniach źródeł w języku greckim i hebrajskim - TMA_U19; P7S_UU

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

8. Student rozumie potrzebę intelektualnego i religijno-duchowego formowania się przez całe życie - TMA_K02; P7S_KR

9. Student żywo interesuje się dokonaniami, ośrodkami i szkołami badawczymi w zakresie biblistyki - TMA_K08; P7S_KR

Metody i kryteria oceniania:

A. Formy zaliczenia (weryfikacja efektów uczenia się)

Mapa (efekty: 2, 6, 8)

Lektura Pięcioksięgu (efekty: 1, 2, 6, 8)

Egzamin pisemny (efekty: 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9)

B. Podstawowe kryteria ustalenia oceny

Ustalenie oceny końcowej na podstawie zaliczenia mapy (10%), treści Pięcioksięgu (40%) oraz wyniku pisemnego kolokwium z treści wykładów (50%)