Ochrona przyrody

obowiązkowe

Prowadzący: dr hab. A. Nowak, prof. UO; dr hab. S. Nowak

Termin: IV semestr

A. Wymagania formalne: bieżące zaliczenia przedmiotów kursowych

B. Wymagania wstępne: znajomość podstawowych zagadnień z biologii i ekologii, umiejętność przygotowywania i prezentowania zadanego zagadnienia z zakresu ochrony przyrody

Warunki zaliczenia: wykład, konwersatorium i zajęcia terenowe - zaliczenie na ocenę

Cele przedmiotu:

rozumienie podstawowych zagadnień dotyczących prawnej ochrony walorów przyrody ożywionej i nieożywionej oraz zasad stosowania aktów prawnych w ochronie różnorodności biologicznej

Metody dydaktyczne

• wykład z prezentacją multimedialną

• konwersatoria: prezentacje przygotowywane przez studentów, dyskusja

• dydaktyczna wycieczka terenowa

Treści programowe

Problematyka wykładu: Historia rozwoju ochrony przyrody w Polsce i na świecie. Ochrona przyrody w polskim systemie prawnym. Kształtowanie się form ochrony przyrody w polskim prawodawstwie. Rola administracji rządowej i samorządowej w ochronie przyrody. Uwarunkowania prawne ochrony gatunkowej roślin, grzybów i zwierząt w Polsce. Ekologiczna Sieć Natura 2000. Prawne możliwości ochrony przyrody nieożywionej w Polsce. Polska w świetle konwencji i umów międzynarodowych z zakresu ochrony przyrody. Plany, programy, strategie ochrony różnorodności biologicznej w Polsce.

Problematyka konwersatorium: Ocena efektywności ochrony flory i fauny w Polsce. Ocena efektywności ochrony przyrody w parkach narodowych, w rezerwatach przyrody, w parkach krajobrazowych, na obszarach chronionego krajobrazu (na wybranych przykładach). Prawne aspekty handlu dzikimi roślinami i zwierzętami. Charakterystyka obszarowej ochrony przyrody w regionach Polski. Charakterystyka ochrony gatunkowej w Polsce. Europejska Strategia Ochrony Różnorodności Florystycznej.

Problematyka zajęć terenowych: Problemy ochrony wybranych walorów przyrodniczych w parkach krajobrazowych Śląska Opolskiego. Problemy z realizacją planów ochrony rezerwatów przyrody Gór Opawskich i Góry św. Anny. Realizacja ochrony przyrody w dolinach rzecznych na przykładzie siedlisk Wyspy Bolko w Opolu.

Wykaz literatury

A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):

A.1. wykorzystywana podczas zajęć

1. Radecki W. 2016. Ustawa o ochronie przyrody. Komentarz. Wydanie IV. Wyd. Difin, Warszawa.

2. Symonides E. 2014. Ochrona przyrody. Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.

3. Herbich J. (red.). 2004. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Ministerstwo Środowi-ska, Warszawa. T. 1-9.

4. Ciechanowicz-McLean J. (red.), Biernat K., Mierzejewski P., Trzcińska D. 2006. Polskie prawo ochrony przyrody. Wyd. Difin, Warszawa.

4. Pawlaczyk P., Jermaczek A. 2008. Poradnik lokalnej ochrony przyrody. Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin.

6. Wajda S., Żurek J. (red.). Konwencje międzynarodowe i uchwały organizacji międzynarodowych. Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego. Zeszyt 11. IOŚ, Warszawa.

7. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Dz. U. Nr 92, poz. 880 wraz z Rozporządzeniami.

A.2. studiowana samodzielnie przez studenta

jw.

B. Literatura uzupełniająca

1. Jermaczek A., 2013. Ochrona przyrody – czy to możliwe? O naturze, kulturze, utopii i kompromisach. Wyd. Klubu Przyrod-ników, Świebodzin.

2. Makomaska-Juchiewicz M., Tworek S. (red.). 2003. Ekologiczna sieć Natura 2000. Problem czy szansa. IOP PAN, Kraków.

3. Nowak A. (red.). 2001. Ostoje przyrody Natura 2000 w województwie opolskim (koncepcja regionalna). Zeszyt specjalny OTPN, Opole.

4. Pawlaczyk P. 2008. Natura 2000 Niezbędnik leśnika. Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin.

Czasopisma: Ochrona Przyrody, Natura Silesiae Superioris, Chrońmy Przyrodę Ojczystą, Zeszyty Przyrodnicze OTPN = Nature Journal, Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody.

Wiedza

K_W17_ definiuje ogólne zasady oraz wymienia i wyjaśnia metody i formy ochrony przyrody _OP1A_W02

K_W27_ przedstawia podstawowe reguły, metody i techniki prowadzenia badań terenowych w środowisku przyrodniczym oraz możliwości ich wykorzystania w ochronie przyrody _ OP1A_W05

Umiejętności

K_U02_ wykorzystuje podstawowe metody i techniki stosowane w pracy terenowej w środowisku przyrod-niczym_ OP1A_U01

K_U03_ posługuje się biologiczną literaturą naukową w języku ojczystym _ OP1A_U02

K_U05_ samodzielnie wyszukuje i korzysta z dostępnych źródeł informacji biologicznej, w tym ze źródeł elektronicznych _ OP1A_U03

K_U10_ w dyskusji specjalistycznej potrafi posługiwać się językiem naukowym typowym dla nauk biolo-gicznych _ OP1A_U08

K_U013_ uczy się samodzielnie wyznaczonych zagadnień_ OP1A_U11

Kompetencje społeczne (postawy)

K_K04_ krytycznie podchodzi do informacji upowszechnianych w mediach, szczególnie z zakresu nauk przyrodniczych _ OP1A_K04

K_K09_ wykazuje twórczą postawę w życiu zawodowym i społecznym _ OP1A_K09

K_K10_ w ocenie pracy własnej zachowuje postawę rzeczową i krytyczną _ OP1A_K10

Formy zaliczenia na przykład:

• wykład: test pisemny z pytaniami otwartymi

• konwersatorium: ocena zaliczeniowa na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru z kolokwium oraz aktywności na zajęciach i przygotowanych prezentacji

• ćwiczenia terenowe: ocena zaliczeniowa na podstawie aktywności na zajęciach oraz sprawozdania z zajęć

Podstawowe kryteria

W: wykazanie się wiedzą: do zdania testu konieczne jest udzielenie poprawnych odpowiedzi na co najmniej połowę zagadnień poruszonych w pytaniach

K: ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie zaliczonego kolokwium, poprawności przygotowanych prezentacji oraz aktywności na zajęciach

T: ćwiczenia terenowe: zaliczenie z oceną na podstawie analizy wnikliwości i adekwatności treści sprawozdania z zajęć oraz oceny aktywności podczas zajęć