Chemia analityczna 1

obowiązkowe

Mieszany: realizowany zdalnie i w sali

Cele przedmiotu

Zdobycie niezbędnej wiedzy z zakresu chemii analitycznej, w tym poznanie etapów procesu analitycznego, reakcji zachodzących w roztworach wodnych, podziału kationów i anionów oraz ustalenie jakościowego i ilościowego składu badanych substancji.

CHEMIA ANALITYCZNA

Kierunek FARMACJA, wszystkie specjalności

Wykład, semestr 2, 30 godzin

Laboratorium, semestr 2, 60 godzin

A. Problematyka wykładu

Rola i zadania chemii analitycznej. Systematyka metod analitycznych. Techniki pobierania próbek do analizy. Pojęcie czułości i wykrywalności metody analitycznej. Podstawy analizy statystycznej. Podział kationów i anionów na grupy. Odczynniki grupowe. Schemat rozdzielania kationów i anionów. Przykładowe reakcje charakterystyczne. Teoretyczne podstawy klasycznej chemii analitycznej. Typy reakcji zachodzących w roztworach wodnych. Szybkość reakcji. Równowaga chemiczna. Obliczanie pH kwasów, zasad i soli. Krzywe miareczkowania alkacymetrycznego. Rodzaje i dobór wskaźników alkacymetrycznych. Przykłady typowych oznaczeń alkacymetrycznych. Reakcje strącania. Rozpuszczalność i iloczyn rozpuszczalności. Krzywe miareczkowania precypitometrycznego. Rodzaje wskaźników precypitometrycznych. Przykłady zastosowań miareczkowania precypitometrycznego. Metody analizy wagowej. Zasadnicze czynności podczas analizy wagowej. Rodzaje osadów. Podział sączków i zasada ich doboru. Typowe przykłady analizy wagowej. Równowagi w reakcjach kompleksowania. Trwałość kompleksów. Wpływ czynników na trwałość kompleksów. Rola EDTA w analizie kompleksonometrycznej. Krzywe miareczkowania kompleksonometrycznego. Rodzaje wskaźników kompleksometrycznych. Przykłady zastosowania kompleksów w analizie chemicznej. Reakcje utlenienia i redukcji. Potencjał układu redoks. Stała równowagi reakcji redoks. Krzywe miareczkowania redoksometrycznego. Właściwości i zastosowania najważniejszych utleniaczy i reduktorów w chemii analitycznej. Przykłady miareczkowania redoksometrycznego. Rodzaje wskaźników redoksymetrycznych.

B. Problematyka laboratorium

BHP pracy w laboratorium. Nauka ważenia i miareczkowania. Wykonanie przykładowych analiz: alkalimetrycznej, acydymetrycznej, argentometrycznej, kompleksonometrycznej, jodometrycznej i manganometrycznej. Wykonanie przykładowych miareczkowań pośrednich – odmiareczkowanie nadmiaru i miareczkowanie pośrednie. Przeprowadzenie analizy wagowej. Wykonanie obliczeń związanych z przeprowadzonymi analizami.

A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):

A.1. wykorzystywana podczas zajęć

1. J. Minczewski, Z. Marczenko „Chemia analityczna” t 1 i 2, PWN, Warszawa 2008 *.

2. R. Kocjan „Chemia analityczna” t 1, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2023.

3. T. Lipiec, Z. Szmal „Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej.”, PZWL, Warszawa 1997.

4. Z. Galus, „Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej”, PWN, Warszawa 2013.

5. A. Cygański „Chemiczne metody analizy ilościowej”, WNT, Warszawa 2017.

A.2. studiowana samodzielnie przez studenta

Jak wyżej

B. Literatura uzupełniająca

1. D. A. Skoog, D. M. West, F. J. Holler, S. R. Crouch „Podstawy chemii analitycznej” t 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.

2. A. Hulanicki „Reakcje kwasów i zasad w analizie chemicznej”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012 *.

3. E. H. Evans, M. E. Foulkes „Chemia analityczna. Podejście praktyczne", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2020 *.

4. G. Kupryszewski „Podstawowe zasady bezpiecznej pracy w laboratorium chemicznym”, Wydawnictwo Gdańskie, Gdańsk 1999.

5. W. Hyk, Z. Stojek „Analiza statystyczna w laboratorium badawczym", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019 *.

* dostępny online (stan 20.12.2024)

Wiedza

W_01 Definiuje podstawowe pojęcia i prawa z zakresu chemii analitycznej B.W8.; B.W9.; P7S_WG

W_02 Rozróżnia metody analizy jakościowej i ilościowej B.W14.; P7S_WG

W_03 Objaśnia reakcje zachodzące w roztworach wodnych B.W7.; P7S_WG

W_04 Wymienia i opisuje etapy procesu analitycznego. B.W10; P7S_WG

W_05 Opisuje rodzaje analizy miareczkowej B.W12.; P7S_WG

W_06 Objaśnia zagadnienia dotyczące analizy wagowej, zna podstawowe typy wag i objaśnia zasady ich działania B.W12.; P7S_WG

W_07 Zna nomenklaturę i terminologię stosowaną w chemii B.W9.; P7S_WG

Umiejętności

U_01 Przeprowadza analizy ilościowe oraz jakościowe i na ich podstawie formułuje wnioski B.U7.; B.U8.; P7S_UW

U_02 Potrafi rozwiązywać zadania obliczeniowe w oparciu o poznane twierdzenia B.U8.; P7S_UW

U_03 Prowadzi obserwacje i analizuje wyniki B.U7.; P7S_UW

U_05 Potrafi sporządzić sprawozdanie z wykonanych analiz B.U1.; P7S_UW

Kompetencje społeczne (postawy)

K_01 Posiada nawyk korzystania z technologii informacyjnych do wyszukiwania i selekcjonowania informacji. Rozumie potrzebę systematycznej i rzetelnej pracy podczas wykonywania analiz 1.3.7, 1.3.2

K_02 Wyciąga i formułuje wnioski z własnych pomiarów i obserwacji 1.3.8

K_03 Jest świadomy odpowiedzialności za bezpieczeństwo pracy własnej i pracujących na stanowiskach sąsiednich. Posiada umiejętność pracy w zespole 1.3.10

A. Sposób zaliczenia

• wykład: egzamin pisemny

• laboratorium: zaliczenie z oceną

B. Formy zaliczenia

• wykład: egzamin pisemny z pytaniami (zadaniami) zamkniętymi i otwartymi

• laboratorium: ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru ze sprawdzianów oraz wykonanych analiz

C. Podstawowe kryteria

• wykład: do zdania egzaminu konieczne jest rozwiązanie zadań w stopniu umożliwiającym uzyskanie co najmniej 60% sumarycznej liczby punktów

• laboratorium: wykonanie i zaliczenie wszystkich analiz, zaliczenie sprawdzianów na ocenę pozytywną

Próg zaliczeniowy dla wykonywanych analiz:

Oceny: dostateczny (3.0); dobry (4,0); bardzo dobry (5,0) otrzymują ci studenci, którzy podczas wykonywania analizy popełnili błąd w stosunku do wartości rzeczywistej, odpowiednio: 2-4%, 1-2%,<1%.

Ogólny próg zaliczeniowy:

Oceny: dostateczny (3.0); dostateczny plus (3,5); dobry (4,0); dobry plus (4,5); bardzo dobry (5,0) otrzymują studenci, którzy uzyskali odpowiednio co najmniej 60%, 68%, 76%, 84%, 92% sumarycznej liczby punktów.