Chemia leków 1

jednolite studia magisterskie

Farmacja

V

praktyczny

obowiązkowe

Mieszany: realizowany zdalnie i w sali

Zna podstawy nomenklatury związków organicznych (zasady ogólne z uwzględnieniem układów heterocyklicznych i kolejności pierwszeństwa grup charakterystycznych)

Umie wskazać grupy funkcyjne decydujące o właściwościach chemicznych i fizycznych

Zna podstawowe metody analizy ilościowej klasycznej i instrumentalnej związków chemicznych oraz analizy jakościowej związków nieorganicznych

Zna podstawowe pojęcia z dziedziny metod statystycznej oceny otrzymywanych wyników

Zna podstawy anatomii i fizjologii człowieka

Poznanie budowy chemicznej i nazewnictwa, właściwości fizykochemicznych, stabilności leków in vitro oraz ich biotransformacji, o ile ma ona wpływ na bioaktywność

Poznanie klasyfikacji leków w układzie farmakologiczno-chemicznym, rozumienie zależności między budową chemiczną leków a ich bioaktywnością oraz rozumienie mechanizmu działania leków

Nabycie umiejętności charakteryzowania odpowiednich grup farmakologiczno-chemicznych leków oraz ich zastosowania terapeutycznego w określonych jednostkach chorobowych

Nabycie kompetencji w zakresie kryteriów doboru metod stosowanych w analizie ilościowej i jakościowej mono- i wieloskładnikowych substancji leczniczych z uwzględnieniem ich budowy chemicznej i właściwości fizykochemicznych

Nabycie praktycznej umiejętności badania analitycznego leków z zastosowaniem metod klasycznych i instrumentalnych, zgodnych z obowiązującymi normami farmakopealnymi

Nabycie umiejętności interpretacji oraz opracowania wyników analiz substancji chemicznych

Forma zajęć wykład

W01 Wiadomości ogólne (nazewnictwo i podział leków, mechanizmy działania i biotransformacja leków)

W02 Leki działające na obwodowy układ nerwowy

W03 Leki działające na ośrodkowy układ nerwowy

W04 Leki zwiotczające mięśnie szkieletowe

W05 Leki przeciwhistaminowe

W06 Narkotyczne leki przeciwbólowe

W07 Leki stosowane w chorobach przewodu pokarmowego

W08 Leki przeciwcukrzycowe

W09 Leki działające na układ krążenia i wpływające na krzepliwość krwi

W10 Nienarkotyczne leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne

W11 Leki moczopędne

W12 Leki działające na drobnoustroje chorobotwórcze

W13 Leki stosowane w chemioterapii chorób nowotworowych

Forma zajęć seminarium

K01 Leki znieczulające miejscowo

K02 Leki stosowane w chorobach przewodu pokarmowego

K03 Leki przeciwkaszlowe i wykrztuśne

K04 Leki działające na drobnoustroje chorobotwórcze, środki dezynfekujące i odkażające

K05 Hormony

K06 Witaminy

K07 Pierwiastki i związki znakowane izotopami w diagnostyce i terapii chorób

Forma zajęć ćwiczenia

Semestr V

L01 Analiza ilościowa substancji leczniczych z grupy leków obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego, przeciwhistaminowych, zwiotczających mięsnie gładkie o działaniu bezpośrednim, przeciwbólowych, przeciwgorączkowych metodami klasycznymi i instrumentalnymi

Semestr VI

L02 Analiza ilościowa substancji leczniczych z grupy leków moczopędnych, hipoglikemicznych, wykrztuśnych, stosowanych w schorzeniach przewodu pokarmowego, przeciwinfekcyjnych, antynowotworowych oraz środków suplementacji mineralno-witaminowej metodami klasycznymi i instrumentalnymi

L03 Badanie czystości substancji leczniczych metodami farmakopealnymi

L04 Badanie tożsamości dwóch substancji leczniczych

L05 Analiza jakościowa i ilościowa leku złożonego

Literatura podstawowa

1. A.Zejc , M. Gorczyca: Chemia leków ; PZWL, W-wa, 2002, 2008

2. M. Zając , E. Pawełczyk, A. Jelińska A.: Chemia leków; WNAM Poznań, 2006

3. G.Patrick: Chemia leków – krótkie wykłady; PWN, W-wa 2009

4. Farmakopea Polska VI, VIII, X

5. European Pharmacopoeia 2005 – 2011

Literatura uzupełniająca

1. D. Steinhilber, M. Schubert-Zsilavecz, H.J.Roth: Chemia Medyczna, MedPharm, Wrocław 2012 (Redakcja naukowa wydania polskiego: A.Jelińska, J.Pałka, M.Zając)

2. M. Gajewski i współautorzy: Ilościowa analiza środków leczniczych; Warszawa 2002

3. M. Zając, A. Jelińska: Ocena jakości substancji i produktów Leczniczych; UM, Poznań 2010

4. W. Kostowski, P.Kulikowski: Farmakologia; PZWL 2010

5. Z.S. Szmal, T Lipiec: Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej; PZWL Warszawa 1997

Wiedza

EKW1 zna chemiczne i biochemiczne mechanizmy działania leków z uwzględnieniem biotransformacji i aktywnych metabolitów C.W1

EKW2 zna właściwości fizykochemiczne substancji leczniczych wpływające na aktywność biologiczną leków C.W2

EKW3 dokonuje podziału substancji leczniczych według klasyfikacji anatomiczno-terapeutyczno-chemicznej (ATC) lub w układzie farmakologicznym, z uwzględnieniem nomenklatury międzynarodowej oraz nazw synonimowych C.W3

EKW4 zna leki znakowane izotopami i związki znakowane izotopami stosowane w diagnostyce i terapii chorób, metody ich otrzymywania i właściwości C.W4

EKW5 zna metody klasyczne i instrumentalne stosowane w ocenie jakości substancji do celów farmaceutycznych oraz w analizie ilościowej w produktach leczniczych C.W6

EKW6 rozumie znaczenie leku syntetycznego w systemie opieki zdrowotnej w Polsce i na świecie; rozumie znaczenie konieczności oceny jego jakości pod względem czystości i bezpieczeństwa stosowania oraz zgodności z normami krajowymi i międzynarodowymi C.W7

EKW7 zna podstawowe kategorie leków oraz problematykę ochrony patentowej; zna znaczenie badań biodostępności i biorównoważności leków odtwórczych w kontekście bezpieczeństwa i skuteczności ich stosowania C.W8

EKW8 zna metody poszukiwania nowych substancji leczniczych; zna zagadnienia dotyczące nowych technik projektowania struktur potencjalnych substancji leczniczych oraz przewidywania aktywności biologicznej związków C.W9

EKW9 zna metody otrzymywania i rozdziału związków optycznie czynnych C.W11

EKW10 zna, rozumie i potrafi wykorzystać problematykę polimorfizmu C.W12

Umiejętności

EKU1 wyjaśnia zależność między budową chemiczną a działaniem leków; w oparciu o znajomość właściwości fizyko-chemicznych i struktury przestrzennej leków, posiada umiejętność wyjaśniania wpływu tych cech na aktywność biologiczną C.U1

EKU2 wyjaśnia zastosowanie radiofarmaceutyków w lecznictwie C.U3

EKU3 przeprowadza kontrolę jakości substancji do celów farmaceutycznych oraz leków zgodnie z wymaganiami farmakopealnymi; proponuje odpowiednią metodę analityczną do określonego celu i przeprowadza walidację metody analitycznej C.U2

EKU4 przeprowadza analizę substancji leczniczej metodami farmakopealnymi oraz dokonuje jej izolacji z produktu leczniczego stosując odpowiednią metody C.U17

EKU5 interpretuje wyniki uzyskane w zakresie oceny jakości substancji do celów farmaceutycznych oraz potwierdza zgodność uzyskanych wyników z obowiązującymi normami farmakopealnymi C.U18

EKU6 stosuje techniki komputerowe do interpretacji wyników analizy i zebrania informacji o leku C.U19

EKU7 wyszukuje w piśmiennictwie informacje naukowe, dokonuje ich wyboru i oceny oraz wykorzystuje je w celach praktycznych C.U38

Kompetencje społeczne (postawy)

EKK1 Posiada nawyk korzystania z technologii informacyjnych do wyszukiwania i selekcjonowania informacji B.K1

EKK2 Wyciąga i formułuje wnioski z własnych pomiarów i obserwacji B.K2

EKK3 Posiada umiejętność pracy w zespole B.K3

Ocena formująca

OF1 Kolokwia ćwiczeniowe – odpowiedź ustna / test

OF2 Wykonanie ćwiczenia praktycznego

OF3 Sprawozdanie z ćwiczenia laboratoryjnego

OF4 Aktywność na zajęciach

Ocena podsumowująca

OP1 Średnia ważona ocen

OP2 Egzamin

Forma i warunki zaliczenia

Egzamin końcowy z oceną.

Warunkiem dopuszczenia do końcowego egzaminu z chemii leków jest:

Uzyskanie zaliczenia z wykładów konwersatoryjnych – obecność na minimum 75% wykładów.

Uzyskanie zaliczenia z ćwiczeń laboratoryjnych – wymaga wykonania wszystkich przewidzianych programem zadań analitycznych, opracowania ich wyników i przygotowania odpowiednich sprawozdań. Zajęcia zaczynają się krótkim sprawdzeniem przygotowania do zajęć.

Uzyskanie zaliczenia z zajęć seminaryjnych – łączne zaliczenie 2 elementów składowych

1 element – wymaga uzyskania minimum 20 punktów na 28 możliwych, będących sumą punktów uzyskanych z aktywnego udziału oraz w dyskusjach w trakcie seminarium oraz

2 element – uzyskania zaliczenia z wszystkich 4 kolokwiów cząstkowych

Ad.1. Aktywny udział będzie polegać na przygotowaniu prezentacji związanej z wybraną grupą leków. Każda prezentacja powinna zawierać:

- omówienie przedmiotu prezentacji 1pkt.

- zwarte omówienie objawów klinicznych, laboratoryjnych i zaburzeń fizjologicznych, połączonych wspólną historią anatomiczną, biochemiczną lub patologiczną, które są charakterystyczne dla omawianej jednostki chorobowej 1pkt.

- omówienie mechanizmów działania, zastosowania i wartości terapeutycznej stosowanych leków 2pkt.

- omówienie budowy chemicznej 2pkt.

- charakterystykę zależności pomiędzy strukturą a aktywnością farmakologiczną 2pkt.

- omówienie właściwości fizykochemicznych 1pkt.

- omówienie biotransformacji 2pkt.

- działania niepożądane 1pkt.

- główne kierunki dalszego rozwoju 1pkt.

- podsumowanie i wnioski 1pkt.

Prezentacja powinna być starannie przygotowana z wykorzystaniem rysunków poglądowych, wykresów, schematów i tabel a także z zachowaniem odpowiedniej estetyki i z uwzględnieniem praw autorskich – w każdym przypadku konieczne jest wskazanie źródła. Powinna obejmować ok. 20 slajdów i trwać około 15-20 min.

Terminy wykonania oraz przedstawienia prezentacji są określane zgodnie z harmonogramem przedstawionym na pierwszych lub kolejnych zajęciach seminaryjnych. Za każdą prezentację można uzyskać maksymalnie 14 punktów.

Aktywne uczestnictwo w dyskusji będzie oceniane na 0,25 punktów na każdych zajęciach.

Uzyskanie zaliczenia z wszystkich 4 kolokwiów cząstkowych

Kolokwium ma formę pisemną (test), bądź ustną (III termin). Pytania wielokrotnej odpowiedzi MRQ (więcej niż jedna odpowiedź możliwa) mają wagę 2 punktów; pytania wielokrotnego wyboru MCQ – jedna odpowiedź prawidłowa – 1 punkt. Przewidywanych jest 20 pytań testowych – 10 MRQ i 10 MCQ z tematyki wykładów.

Do zaliczenia każdego kolokwium, każdorazowo wymagane jest uzyskanie >60% punktów na 30 możliwych (18 punktów). Jednakże, do końcowej oceny, brany będzie punktowy wynik z pierwszego terminu.

Kolokwium poprawkowe (II termin) odbywa się u Prowadzącego Ćwiczenia/Laboratoria w najbliższym możliwym terminie zajęć (!), a kolokwium poprawkowe III u Prowadzącego Wykłady/Seminaria w terminie ustalonym indywidualnie.

Podczas kolokwium zabrania się korzystania z jakichkolwiek pomocy naukowych oraz urządzeń elektronicznych umożliwiających porozumiewanie się z innymi osobami na odległość (np. telefon komórkowy). Zachowanie Studenta uzasadniające posiadanie pomocy lub urządzeń o których mowa powyżej, albo stwierdzenie takich urządzeń będzie skutkowało automatycznym uzyskaniem oceny niedostatecznej z kolokwium.

Materiały zaliczeniowe tj. karta odpowiedzi i egzemplarz testu są własnością Katedry Farmacji i Chemii Ekologicznej, toteż zabrania się zabierania ich przez Studentów.

Ocena końcowa w rozliczeniu semestralnym: maksymalna liczba punktów wynosi 60 punktów (2 kolokwia cząstkowe) plus 14 punktów (zajęcia seminaryjne), łącznie 74 punkty. Niemniej będzie zastosowana skala ocen, oparta o maksimum=70 punktów:

<42 punkty: niedostateczny (2) <60%

~ 42,1 – 50,0 punktów: dostateczny (3) 60,1 – 71,5%

~ 50,4 – 54,25 punktów: dostateczny plus (3,5) 72 – 77,5%

~ 54,6 – 62,0 punktów: dobry (4) 78 – 88,5%

~ 62,3 – 66,15 punktów: dobry plus (4+) 89 – 94,5%

>66,5 punktów: bardzo dobry (5) >95%

Ocena końcowa w rozliczeniu rocznym: maksymalna liczba punktów wynosi 120 punktów (4 kolokwia cząstkowe) plus 28 punktów (zajęcia seminaryjne), łącznie 148 punktów. Niemniej będzie zastosowana skala ocen, oparta o maksimum=140 punktów:

<84 punkty: niedostateczny (2) <60%

~ 84,1 – 100,1 punktów: dostateczny (3) 60,1 – 71,5%

~ 100,8 – 108,5 punktów: dostateczny plus (3,5) 72 – 77,5%

~ 109,2 – 123,9 punktów: dobry (4) 78 – 88,5%

~ 124,6 – 132,3 punktów: dobry plus (4+) 89 – 94,5%

>133,0 punktów: bardzo dobry (5) >95%

Egzamin praktyczny

Do egzaminu praktycznego z chemii leków może przystąpić student, który uzyskał zaliczenie z ćwiczeń laboratoryjnych.

Egzamin praktyczny obejmuje identyfikację jakościową jednego leku, jednej substancji leczniczej, ocenę czystości preparatów oraz badanie zawartości substancji czynnych w jednym preparacie metodami analizy klasycznej lub instrumentalnej. Maksymalna liczba punktów to 30.

Skala ocen:

<18 punkty: niedostateczny (2) <60%

~ 18 – 21,5 punktów: dostateczny (3) 60,5 – 71,5%

~ 22 – 23 punktów: dostateczny plus (3,5) 72 – 77,5%

~ 23,5 – 26,5 punktów: dobry (4) 78 – 88,5%

~ 27 – 28 punktów: dobry plus (4+) 89 – 94,5%

>28,5 punktów: bardzo dobry (5) >95%

Egzamin pisemny

Egzamin pisemny z przedmiotu jest w formie testu składającego się z 60 pytań: 30 MRQ oraz 30 MCQ (maksymalnie 90 punktów).

Skala ocen:

<54 punkty: niedostateczny (2) <60%

~ 54,1 – 64,5 punktów: dostateczny (3) 60,5 – 71,5%

~ 64,6 – 70,0 punktów: dostateczny plus (3,5) 72 – 77,5%

~ 70,1 – 80,0 punktów: dobry (4) 78 – 88,5%

~ 80,1 – 85,0 punktów: dobry plus (4+) 89 – 94,5%

>85 punktów: bardzo dobry (5) >95%

Ocena końcowa z przedmiotu jest średnią ważoną obliczaną wg następującego algorytmu:

ocena końcowa = ocena z egzaminu z pisemnego x 0,7 + ocena z egzaminu praktycznego x 0,3

>4,85 – bardzo dobry

4,40 – 4,80 – dobry plus

4,00 – 4,35 – dobry

3,65 – 3,95 – dostateczny plus

3,00 – 3,60 – dostateczny