Drukuj sylabusToksykologia
Informacje ogólne
| Kod przedmiotu: | 7-S5-7-04 |
| Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
| Nazwa przedmiotu: | Toksykologia |
| Jednostka: | Instytut Chemii |
| Grupy: | |
| Punkty ECTS i inne: |
6.00
|
| Język prowadzenia: | polski |
| Kierunek studiów: | Farmacja |
| Semestr, w którym realizowany jest przedmiot: | Siódmy |
| Profil kształcenia: | Farmacja praktyczna |
| Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
| Tryb prowadzenia: | Mieszany: realizowany zdalnie i w sali |
| Wymagania: | Posiada wiedzę z zakresu chemii organicznej i biochemii oraz anatomii i fizjologii człowieka. Zna podstawowe metody analityczne i techniki laboratoryjne. Potrafi uzyskać wiarygodne wyniki badań i poprawnie je interpretować. |
| Literatura uzupełniająca: | 1. Mutschler E.: Farmakologia z elementami toksykologii. MedPharm Polska, Wrocław, 2010. 2. Sikorski Z.E., Witczak A.: Szkodliwe substancje w żywności pochodzenie, działanie, zagrożenia zdrowotne. PWN, 2020. 3. Jurowski, K., Piekoszewski W.: Toksykologia i ocena bezpieczeństwa kosmetyków. PZWL, 2019. 4. Teresiński, G. (red. nauk.): Medycyna Sądowa, tom 2. PZWL, 2020 5. Król M., Kościelniak P., Wietecha-Posłuszny R., Woźniakiewicz M. (red. nauk.): Analityka sądowa. PWN, 2022. 6. Brzozowska A.: Toksykologia żywności. SGGW, 2010. 7. Timbrell J.: Paradoks trucizn. WNT Warszawa, 2008. 8. Stanley E. Manahan.: Toksykologia środowiska. PWN, Warszawa 2007. 9. Adamska-Dyniewska H.: Terapia Monitorowana za pomocą oznaczeń stężeń leku we krwi, Wydawnictwo TTM Łódź; Wydanie I- 1994. 10. Pach J.: Zarys Toksykologii Klinicznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków 2009. |
| Założenia: | Zapoznanie studentów z pojęciami i mechanizmami działania toksycznego ksenobiotyków w zakresie toksykologii ogólnej i szczegółowej głównych grup związków chemicznych, na które człowiek może być narażony w życiu codziennym i pracy zawodowej oraz metodami badań toksykometrycznych i sposobami oceny narażenia na substancje toksyczne. |
| Pełny opis: |
Tematyka wykładów: Rys historyczny. Cele i zadania toksykologii w ochronie zdrowia i środowiska. Toksykologia jako multidyscyplinarna dziedzina wiedzy. Podstawowe pojęcia z zakresu toksykologii. Czynniki warunkujące toksyczność ksenobiotyków. Losy trucizn w organizmie (wchłanianie, transport, biotransformacja, kumulacja, wydalanie). Mechanizmy działania toksycznego wybranych substancji chemicznych. Biochemiczne przemiany wybranych toksyn. Analiza toksykologiczna: zasady doboru i poboru materiału do badań (materiał biologiczny i inne próbki). Metody jakościowe i ilościowe detekcji substancji toksycznych. Diagnostyka zatruć, zasady postępowania w zatruciach. Odtrutki swoiste. Działania niepożądane wybranych leków. Interakcje toksykologiczne. Działanie odległe substancji chemicznych. Metody alternatywne oceny bezpieczeństwa ksenobiotyków. Ocena toksyczności substancji chemicznych. Badania toksykologiczne wymagane do rejestracji leków. Toksykologia środowiskowa. Monitoring środowiskowy. Toksykologia przemysłowa – biomarkery i choroby zawodowe. Tematyka ćwiczeń: Zajęcia organizacyjne. Omówienie regulaminu i programu ćwiczeń. Zatrucia alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu metylowego i glikolu etylenowego. Diagnostyka zatruć alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu etylowego. Oznaczanie alkoholu etylowego i alkoholi niekonsumpcyjnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej. Niepożądane działanie najpopularniejszych antybiotyków i NLPZ. Testy szybkiej identyfikacji wybranych leków (kwasu salicylowego, paracetamolu, sulfonamidów, metamizolu, efedryny, kofeiny, tetracykliny) w materiale biologicznym. Ocena mechanizmów działania wybranych toksyn pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Zatrucia grzybami. Toksykologia uzależnień. Doping. Dopalacze. Metody wykrywania i monitorowania uzależnień. Szybkie testy wykrywania narkotyków i ich metabolitów w materiale biologicznym. Oznaczanie leków, narkotyków i nowych substancji psychoaktywnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej. Terapeutyczne monitorowanie leków (TDM). Suplementy diety jako potencjalne źródło narażenia na substancje szkodliwe dla zdrowia. Interakcje z lekami. Oznaczanie sfałszowanych leków i suplementów diety. Toksyczność wybranych rozpuszczalników organicznych. Szybkie testy identyfikacji rozpuszczalników organicznych i ich metabolitów w moczu. Toksykologia metali ciężkich (kadm, ołów, rtęć, chrom, arsen, nikiel) oraz metali stosowanych w preparatach farmaceutycznych. Oznaczanie manganu, żelaza, niklu, miedzi, cynku, kadmu i ołowiu, metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z wykorzystaniem F-AAS iCE 3000 oraz rtęci metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z wykorzystaniem analizatora rtęci AMA 254. Podstawy toksykologii kosmetyków, produktów chemii gospodarczej i tworzyw sztucznych; rodzaje odpowiedzi ustrojowej na kontakt z tworzywami sztucznymi. Identyfikacja spektralna substancji dodatkowych w tworzywach sztucznych stosowanych do celów medycznych i farmaceutycznych. Toksykologia pestycydów. Wykrywanie p-acetyloaminofenolu w moczu jako metabolitu pestycydów fosforoorganicznych. Toksykologia żywności: dodatki do żywności, zanieczyszczenie żywności nawozami sztucznymi, pestycydami, lekami weterynaryjnymi, substancjami pochodzącymi z procesów technologicznych. Oznaczanie azotanów i azotynów w żywności. |
| Literatura: |
1. Toksykologia. Tom 1, Podstawy toksykologii ogólnej i toksykologia narządowa, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020 2. Toksykologia. Tom 2. Toksykologia szczegółowa i stosowana, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020 3. Toksykologia współczesna, pod red. Witolda Seńczuka, Warszawa, PZWL, 2020 4. Podstawy toksykologii. Kompendium dla studentów szkół wyższych, pod red. Jerzego K. Piotrowskiego, PWN, Warszawa 2017 |
| Efekty uczenia się: |
Zna podstawowe pojęcia związane z toksykologią. Zna procesy i mechanizmy, jakim podlega ksenonbiotyk w organizmie oraz czynniki endogenne i egzogenne modyfikujące aktywność enzymów metabolizujących ksenobiotyki. D.W24. D.W21., D.W 22. Potrafi przewidywać kierunek i siłę działania toksycznego w zależności od jego budowy chemicznej i dróg podania i narażenia, scharakteryzować biotransformację wybranych grup ksenobiotyków w organizmie i ocenić jej znaczenie w detoksykacji ksenobiotyków D.U19., D.U20. D.W 22, D.W23. Zna zagadnienia związane z rodzajem narażenia na trucizny (toksyczność ostra, przewlekła, efekty odległe). D.W23. Zna i potrafi wyjaśnić interakcje leków w fazie farmakokinetycznej, farmakodynamicznej oraz określić sposoby zapobiegania tym interakcjom. D.W7. D.U10, D.U14. Rozumie zagadnienia związane z toksykologią szczegółową, w tym toksyczne działanie wybranych leków i substancji uzależniających, metali, związków nieorganicznych i organicznych w tym alkoholi, pestycydów i tworzyw sztucznych oraz zna zasady postępowania w zatruciach. D.U19., D.U20. D.W 22., DW23., D.W25. Umie przeprowadzić izolację trucizn z materiału biologicznego i wybrać odpowiednią metodę ich detekcji oraz. przeprowadzać ocenę narażenia na podstawie analizy toksykologicznej w materiale biologicznym. D.U21., DU22. Zna zasady planowania i metodykę badań toksykologicznych wymaganych w procesie poszukiwania i rejestracji nowych leków. D.W27, D.W28. Zna problematykę dotyczącą obecności substancji dodatkowych w żywności, zanieczyszczeń żywności oraz niewłaściwej jakości wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, a także żywności wzbogaconej i suplementów diety. D.W32. D.W33., D.U27 Potrafi wyjaśniać przyczyny i skutki interakcji między lekami oraz lekami a żywnością oraz suplementami diety, a także udzielać informacji pacjentom w tym zakresie. D.W35., D.U29., D.U30., D.U31. Zna zagrożenia i konsekwencje zdrowotne związane z zanieczyszczeniem środowiska naturalnego (toksykologia środowiskowa) i środowiska pracy (toksykologia środowiska pracy) oraz zna i rozumie zasady monitoringu powietrza i monitoringu biologicznego. Potrafi samodzielnie korzystać ze źródeł informacji dotyczących toksyczności ksenobiotyków i wytycznych do oceny narażenia i ryzyka zdrowotnego. D.W26., D.W29., D.U18. |
| Metody i kryteria oceniania: |
Wykłady z prezentacją multimedialną Ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia audytoryjne Egzamin pisemny w formie stacjonarnej (zaliczenie od 60%). Obecność na wykładach i ćwiczeniach, w tym sporządzenie raportów z wykonanych oznaczeń. Uzyskanie pozytywnej oceny (zaliczenie od 60%) z każdego z dwóch kolokwiów pisemnych z ćwiczeń oraz wszystkich ustnych wejściówek i/lub prezentacji. Próg zaliczeniowy: Oceny: 60-70 % dostateczna, 71-77 % plus dostateczna, 78-84 % dobra, 85-91 % plus dobra, 92-100 % bardzo dobra. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/2023" (zakończony)
| Okres: | 2022-10-01 - 2023-02-28 |
 
PN WYK
WT ŚR CW
CW
CZ CW
CW
PT |
| Typ zajęć: |
Ćwiczenia, 60 godzin
Egzamin
Wykład, 30 godzin
|
|
| Koordynatorzy: | Wioletta Ochędzan-Siodłak | |
| Prowadzący grup: | Agata Jasińska-Balwierz, Ewa Marciniak, Karolina Nowak, Wioletta Ochędzan-Siodłak, Róża Sagan-Pietruszka, Izabela Świder-Meyrowski, Katarzyna Wawryków | |
| Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
| Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę Egzamin - Egzamin Wykład - Zaliczenie |
|
| Literatura uzupełniająca: | 1. Farmakologia i toksykologia. Mutschler E, MedPharm Polska, Wrocław, 2010. 2. Szkodliwe substancje w żywności pochodzenie, działanie, zagrożenia zdrowotne. Sikorski Z.E., Witczak A.: PWN, 2020. 3. Toksykologia i ocena bezpieczeństwa kosmetyków. Jurowski, K., Piekoszewski W. PZWL, 2019. 4. Toksykologia żywności. Brzozowska A. SGGW, 2010. 5. Paradoks trucizn, John Timbrell, WNT Warszawa, 2008. |
|
| Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
|
| Tryb prowadzenia: | Realizowany w sali |
|
| Założenia: | Zapoznanie studentów z pojęciami i mechanizmami działania toksycznego ksenobiotyków w zakresie toksykologii ogólnej i szczegółowej głównych grup związków chemicznych, na które człowiek może być narażony w życiu codziennym i pracy zawodowej oraz metodami badań toksykometrycznych i sposobami oceny narażenia na substancje toksyczne. |
|
| Pełny opis: |
Tematyka wykładów: Rys historyczny. Cele i zadania toksykologii w ochronie zdrowia i środowiska. Toksykologia jako multidyscyplinarna dziedzina wiedzy. Podstawowe pojęcia z zakresu toksykologii. Czynniki warunkujące toksyczność ksenobiotyków. Losy trucizn w organizmie (wchłanianie, transport, biotransformacja, kumulacja, wydalanie). Biochemiczne przemiany wybranych toksyn. Analiza toksykologiczna: zasady doboru i poboru materiału do badań (materiał biologiczny i inne próbki). Metody jakościowe i ilościowe detekcji substancji toksycznych. Mechanizmy działania toksycznego wybranych substancji chemicznych Interakcje toksykologiczne. Diagnostyka zatruć, zasady postępowania w zatruciach. Odtrutki swoiste. Działania niepożądane wybranych leków. Działanie odległe substancji chemicznych. Metody alternatywne oceny bezpieczeństwa ksenobiotyków. Ocena toksyczności substancji chemicznych. Badania toksykologiczne wymagane do rejestracji leków. Toksykologia środowiskowa. Monitoring środowiskowy. Toksykologia przemysłowa – biomarkery i choroby zawodowe. Tematyka ćwiczeń: Zajęcia organizacyjne. Omówienie regulaminu i programu ćwiczeń. Zatrucia alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu metylowego i glikolu etylenowego. Diagnostyka zatruć alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu etylowego. Oznaczanie alkoholu etylowego i alkoholi niekonsumpcyjnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej. Niepożądane działanie najpopularniejszych antybiotyków i NLPZ. Testy szybkiej identyfikacji wybranych leków (kwasu salicylowego, paracetamolu, sulfonamidów, pyralginy, efedryny, tetracykliny) w materiale biologicznym. Ocena mechanizmów działania wybranych toksyn pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Zatrucia grzybami. Toksykologia uzależnień. Doping. Dopalacze. Metody wykrywania i monitorowania uzależnień. Szybkie testy wykrywania narkotyków i ich metabolitów w materiale biologicznym. Oznaczanie leków, narkotyków i nowych substancji psychoaktywnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej Suplementy diety jako potencjalne źródło narażenia na substancje szkodliwe dla zdrowia. Interakcje z lekami. Oznaczanie sfałszowanych leków i suplementów diety. Toksyczność wybranych rozpuszczalników organicznych. Szybkie testy identyfikacji rozpuszczalników organicznych w moczu. Oznaczanie benzenu metodą chromatografii gazowej GC-MS z pobieraniem próbek metodą pasywną. Toksykologia metali ciężkich (kadm, ołów, rtęć, chrom, arsen, nikiel) oraz metali stosowanych w preparatach farmaceutycznych. Oznaczanie ołowiu, kadmu, niklu metodą spektrometrii masowej z plazmą wzbudzaną indukcyjnie (ICP-MS) według oraz rtęci metodą atomowej spektrometrii fluorescencyjnej. Podstawy toksykologii kosmetyków, produktów chemii gospodarczej i tworzyw sztucznych; rodzaje odpowiedzi ustrojowej na kontakt z tworzywami sztucznymi. Identyfikacja spektralna substancji dodatkowych w tworzywach sztucznych stosowanych do celów medycznych i farmaceutycznych. Toksykologia pestycydów. Wykrywanie p-acetyloaminofenolu w moczu jako metabolitu pestycydów fosforoorganicznych. Toksykologia żywności: dodatki do żywności, zanieczyszczenie żywności nawozami sztucznymi, pestycydami, lekami weterynaryjnymi, substancjami pochodzącymi z procesów technologicznych. Oznaczanie azotanów i azotynów w żywności. |
|
| Literatura: |
1. Toksykologia. Tom 1, Podstawy toksykologii ogólnej i toksykologia narządowa, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020 2. Toksykologia. Tom 2. Toksykologia szczegółowa i stosowana, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020 3. Toksykologia współczesna, pod red. Witolda Seńczuka, Warszawa, PZWL, 2020 4. Podstawy toksykologii. Kompendium dla studentów szkół wyższych, pod red. Jerzego K. Piotrowskiego, PWN, Warszawa 2017 |
|
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/2024" (zakończony)
| Okres: | 2023-10-01 - 2024-02-29 |
PN WYK
WT CL
CL
ŚR CZ CL
PT |
| Typ zajęć: |
Ćwiczenia Laboratoryjne, 60 godzin
Egzamin
Wykład, 30 godzin
|
|
| Koordynatorzy: | Wioletta Ochędzan-Siodłak | |
| Prowadzący grup: | Tomasz Czerner, Agata Jasińska-Balwierz, Ewa Marciniak, Karolina Nowak, Wioletta Ochędzan-Siodłak, Paweł Świsłowski | |
| Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
| Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Ćwiczenia Laboratoryjne - Zaliczenie na ocenę Egzamin - Egzamin Wykład - Zaliczenie |
|
| Dyscyplina: | nauki farmaceutyczne |
|
| Literatura uzupełniająca: | 1. Mutschler E.: Farmakologia z elementami toksykologii. MedPharm Polska, Wrocław, 2010. 2. Sikorski Z.E., Witczak A.: Szkodliwe substancje w żywności pochodzenie, działanie, zagrożenia zdrowotne. PWN, 2020. 3. Jurowski, K., Piekoszewski W.: Toksykologia i ocena bezpieczeństwa kosmetyków. PZWL, 2019. 4. Teresiński, G. (red. nauk.): Medycyna Sądowa, tom 2. PZWL, 2020 5. Król M., Kościelniak P., Wietecha-Posłuszny R., Woźniakiewicz M. (red. nauk.): Analityka sądowa. PWN, 2022. 6. Brzozowska A.: Toksykologia żywności. SGGW, 2010. 7. Timbrell J.: Paradoks trucizn. WNT Warszawa, 2008. 8. Stanley E. Manahan.: Toksykologia środowiska. PWN, Warszawa 2007. 9. Adamska-Dyniewska H.: Terapia Monitorowana za pomocą oznaczeń stężeń leku we krwi, Wydawnictwo TTM Łódź; Wydanie I- 1994. 10. Pach J.: Zarys Toksykologii Klinicznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków 2009. |
|
| Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
|
| Tryb prowadzenia: | Mieszany: realizowany zdalnie i w sali |
|
| Założenia: | Zapoznanie studentów z pojęciami i mechanizmami działania toksycznego ksenobiotyków w zakresie toksykologii ogólnej i szczegółowej głównych grup związków chemicznych, na które człowiek może być narażony w życiu codziennym i pracy zawodowej oraz metodami badań toksykometrycznych i sposobami oceny narażenia na substancje toksyczne. |
|
| Pełny opis: |
Tematyka wykładów: Rys historyczny. Cele i zadania toksykologii w ochronie zdrowia i środowiska. Toksykologia jako multidyscyplinarna dziedzina wiedzy. Podstawowe pojęcia z zakresu toksykologii. Czynniki warunkujące toksyczność ksenobiotyków. Losy trucizn w organizmie (wchłanianie, transport, biotransformacja, kumulacja, wydalanie). Mechanizmy działania toksycznego wybranych substancji chemicznych. Biochemiczne przemiany wybranych toksyn. Analiza toksykologiczna: zasady doboru i poboru materiału do badań (materiał biologiczny i inne próbki). Metody jakościowe i ilościowe detekcji substancji toksycznych. Diagnostyka zatruć, zasady postępowania w zatruciach. Odtrutki swoiste. Działania niepożądane wybranych leków. Interakcje toksykologiczne. Działanie odległe substancji chemicznych. Metody alternatywne oceny bezpieczeństwa ksenobiotyków. Ocena toksyczności substancji chemicznych. Badania toksykologiczne wymagane do rejestracji leków. Toksykologia środowiskowa. Monitoring środowiskowy. Toksykologia przemysłowa – biomarkery i choroby zawodowe.Tematyka ćwiczeń: Zajęcia organizacyjne. Omówienie regulaminu i programu ćwiczeń. Zatrucia alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu metylowego i glikolu etylenowego. Diagnostyka zatruć alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu etylowego. Oznaczanie alkoholu etylowego i alkoholi niekonsumpcyjnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej. Niepożądane działanie najpopularniejszych antybiotyków i NLPZ. Testy szybkiej identyfikacji wybranych leków (kwasu salicylowego, paracetamolu, sulfonamidów, metamizolu, efedryny, kofeiny, tetracykliny) w materiale biologicznym. Ocena mechanizmów działania wybranych toksyn pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Zatrucia grzybami. Toksykologia uzależnień. Doping. Dopalacze. Metody wykrywania i monitorowania uzależnień. Szybkie testy wykrywania narkotyków i ich metabolitów w materiale biologicznym. Oznaczanie leków, narkotyków i nowych substancji psychoaktywnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej. Terapeutyczne monitorowanie leków (TDM). Suplementy diety jako potencjalne źródło narażenia na substancje szkodliwe dla zdrowia. Interakcje z lekami. Oznaczanie sfałszowanych leków i suplementów diety. Toksyczność wybranych rozpuszczalników organicznych. Szybkie testy identyfikacji rozpuszczalników organicznych i ich metabolitów w moczu. Toksykologia metali ciężkich (kadm, ołów, rtęć, chrom, arsen, nikiel) oraz metali stosowanych w preparatach farmaceutycznych. Oznaczanie manganu, żelaza, niklu, miedzi, cynku, kadmu i ołowiu, metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z wykorzystaniem F-AAS iCE 3000 oraz rtęci metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z wykorzystaniem analizatora rtęci AMA 254. Podstawy toksykologii kosmetyków, produktów chemii gospodarczej i tworzyw sztucznych; rodzaje odpowiedzi ustrojowej na kontakt z tworzywami sztucznymi. Identyfikacja spektralna substancji dodatkowych w tworzywach sztucznych stosowanych do celów medycznych i farmaceutycznych. Toksykologia pestycydów. Wykrywanie p-acetyloaminofenolu w moczu jako metabolitu pestycydów fosforoorganicznych. Toksykologia żywności: dodatki do żywności, zanieczyszczenie żywności nawozami sztucznymi, pestycydami, lekami weterynaryjnymi, substancjami pochodzącymi z procesów technologicznych. Oznaczanie azotanów i azotynów w żywności. |
|
| Literatura: |
1. Toksykologia. Tom 1, Podstawy toksykologii ogólnej i toksykologia narządowa, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020 2. Toksykologia. Tom 2. Toksykologia szczegółowa i stosowana, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020 3. Toksykologia współczesna, pod red. Witolda Seńczuka, Warszawa, PZWL, 2020 4. Podstawy toksykologii. Kompendium dla studentów szkół wyższych, pod red. Jerzego K. Piotrowskiego, PWN, Warszawa 2017 |
|
| Uwagi: |
Zajęcia laboratoryjne realizowane w: - laboratorium, Wydział Chemii UO, - pracowni AAS, Wydział Przyrodniczo-Techniczny, - Zakładzie Toksykologii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny. |
|
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/2025" (w trakcie)
| Okres: | 2024-10-01 - 2025-02-28 |
PN WYK
WT CL
CL
ŚR CZ PT |
| Typ zajęć: |
Ćwiczenia Laboratoryjne, 60 godzin
Egzamin
Wykład, 30 godzin
|
|
| Koordynatorzy: | Wioletta Ochędzan-Siodłak | |
| Prowadzący grup: | Tomasz Czerner, Agata Jasińska-Balwierz, Ewa Marciniak, Karolina Nowak, Wioletta Ochędzan-Siodłak, Paweł Świsłowski | |
| Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
| Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Ćwiczenia Laboratoryjne - Zaliczenie na ocenę Egzamin - Egzamin Wykład - Zaliczenie |
|
| Dyscyplina: | nauki farmaceutyczne |
|
| Literatura uzupełniająca: | 1. Mutschler E.: Farmakologia z elementami toksykologii. MedPharm Polska, Wrocław, 2010. 2. Sikorski Z.E., Witczak A.: Szkodliwe substancje w żywności pochodzenie, działanie, zagrożenia zdrowotne. PWN, 2020. 3. Jurowski, K., Piekoszewski W.: Toksykologia i ocena bezpieczeństwa kosmetyków. PZWL, 2019. 4. Teresiński, G. (red. nauk.): Medycyna Sądowa, tom 2. PZWL, 2020 5. Król M., Kościelniak P., Wietecha-Posłuszny R., Woźniakiewicz M. (red. nauk.): Analityka sądowa. PWN, 2022. 6. Brzozowska A.: Toksykologia żywności. SGGW, 2010. 7. Timbrell J.: Paradoks trucizn. WNT Warszawa, 2008. 8. Stanley E. Manahan.: Toksykologia środowiska. PWN, Warszawa 2007. 9. Adamska-Dyniewska H.: Terapia Monitorowana za pomocą oznaczeń stężeń leku we krwi, Wydawnictwo TTM Łódź; Wydanie I- 1994. 10. Pach J.: Zarys Toksykologii Klinicznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków 2009. |
|
| Rodzaj przedmiotu: | obowiązkowe |
|
| Tryb prowadzenia: | Mieszany: realizowany zdalnie i w sali |
|
| Założenia: | Zapoznanie studentów z pojęciami i mechanizmami działania toksycznego ksenobiotyków w zakresie toksykologii ogólnej i szczegółowej głównych grup związków chemicznych, na które człowiek może być narażony w życiu codziennym i pracy zawodowej oraz metodami badań toksykometrycznych i sposobami oceny narażenia na substancje toksyczne. |
|
| Pełny opis: |
Tematyka wykładów: Rys historyczny. Cele i zadania toksykologii w ochronie zdrowia i środowiska. Toksykologia jako multidyscyplinarna dziedzina wiedzy. Podstawowe pojęcia z zakresu toksykologii. Czynniki warunkujące toksyczność ksenobiotyków. Losy trucizn w organizmie (wchłanianie, transport, biotransformacja, kumulacja, wydalanie). Mechanizmy działania toksycznego wybranych substancji chemicznych. Biochemiczne przemiany wybranych toksyn. Analiza toksykologiczna: zasady doboru i poboru materiału do badań (materiał biologiczny i inne próbki). Metody jakościowe i ilościowe detekcji substancji toksycznych. Diagnostyka zatruć, zasady postępowania w zatruciach. Odtrutki swoiste. Działania niepożądane wybranych leków. Interakcje toksykologiczne. Działanie odległe substancji chemicznych. Metody alternatywne oceny bezpieczeństwa ksenobiotyków. Ocena toksyczności substancji chemicznych. Badania toksykologiczne wymagane do rejestracji leków. Toksykologia środowiskowa. Monitoring środowiskowy. Toksykologia przemysłowa – biomarkery i choroby zawodowe.Tematyka ćwiczeń: Zajęcia organizacyjne. Omówienie regulaminu i programu ćwiczeń. Zatrucia alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu metylowego i glikolu etylenowego. Diagnostyka zatruć alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu etylowego. Oznaczanie alkoholu etylowego i alkoholi niekonsumpcyjnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej. Niepożądane działanie najpopularniejszych antybiotyków i NLPZ. Testy szybkiej identyfikacji wybranych leków (kwasu salicylowego, paracetamolu, sulfonamidów, metamizolu, efedryny, kofeiny, tetracykliny) w materiale biologicznym. Ocena mechanizmów działania wybranych toksyn pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Zatrucia grzybami. Toksykologia uzależnień. Doping. Dopalacze. Metody wykrywania i monitorowania uzależnień. Szybkie testy wykrywania narkotyków i ich metabolitów w materiale biologicznym. Oznaczanie leków, narkotyków i nowych substancji psychoaktywnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej. Terapeutyczne monitorowanie leków (TDM). Suplementy diety jako potencjalne źródło narażenia na substancje szkodliwe dla zdrowia. Interakcje z lekami. Oznaczanie sfałszowanych leków i suplementów diety. Toksyczność wybranych rozpuszczalników organicznych. Szybkie testy identyfikacji rozpuszczalników organicznych i ich metabolitów w moczu. Toksykologia metali ciężkich (kadm, ołów, rtęć, chrom, arsen, nikiel) oraz metali stosowanych w preparatach farmaceutycznych. Oznaczanie manganu, żelaza, niklu, miedzi, cynku, kadmu i ołowiu, metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z wykorzystaniem F-AAS iCE 3000 oraz rtęci metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z wykorzystaniem analizatora rtęci AMA 254. Podstawy toksykologii kosmetyków, produktów chemii gospodarczej i tworzyw sztucznych; rodzaje odpowiedzi ustrojowej na kontakt z tworzywami sztucznymi. Identyfikacja spektralna substancji dodatkowych w tworzywach sztucznych stosowanych do celów medycznych i farmaceutycznych. Toksykologia pestycydów. Wykrywanie p-acetyloaminofenolu w moczu jako metabolitu pestycydów fosforoorganicznych. Toksykologia żywności: dodatki do żywności, zanieczyszczenie żywności nawozami sztucznymi, pestycydami, lekami weterynaryjnymi, substancjami pochodzącymi z procesów technologicznych. Oznaczanie azotanów i azotynów w żywności. |
|
| Literatura: |
1. Toksykologia. Tom 1, Podstawy toksykologii ogólnej i toksykologia narządowa, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020 2. Toksykologia. Tom 2. Toksykologia szczegółowa i stosowana, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020 3. Toksykologia współczesna, pod red. Witolda Seńczuka, Warszawa, PZWL, 2020 4. Podstawy toksykologii. Kompendium dla studentów szkół wyższych, pod red. Jerzego K. Piotrowskiego, PWN, Warszawa 2017 |
|
| Uwagi: |
Zajęcia laboratoryjne realizowane w: - laboratorium, Wydział Chemii UO, - pracowni AAS, Wydział Przyrodniczo-Techniczny, - Zakładzie Toksykologii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny. |
|
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Opolski.
