Uniwersytet Opolski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Filozofia i literatura XX w.

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: KZ-01-00-000004
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Filozofia i literatura XX w.
Jednostka: Wydział Filologiczny
Grupy: Kursy zmienne ogólnouczelniane humanistyczne
Przedmioty ogólnouczelniane do wyboru (studia stacjonarne)
Studia stacjonarne
Studia stacjonarne
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne
ogólnouniwersyteckie

Skrócony opis:

ewolucja mitu estetyczności w filozofii europejskiej, charakter zbliżenia dyskursu filozoficznego i wypowiedzi literackiej w egzystencjalizmie (na podst. wybr. dzieł S.Kierkegaarda, A.Camusa, J.-P. Sartre’a), wypracowanie strategii analizy językowego poziomu tekstu filozoficznego w oparciu o kategorie retoryki dzieła literackiego (m.in.: status podmiotu, rodzaje metafor), zwrócenie uwagi na problem istnienia granicy: filozoficzność w literaturze, literackość w filozofii (analizy: budowy świata przedstawionego, roli anegdoty, sentencji, exemplum; problem: mimesis a fikcja; koncepcje prawdy w dziele filozoficznym i dziele literackim), rozważania na temat postaci Logosu w poezji nowożytnej i kształtu nowoczesnych wersji obiektywizmu (Cz.Miłosz, T.Karpowicz, W.C.Williams, Ch.Reznikoff, J. Kornhauser), umiejscowienie wybranych dzieł lit. XX w. w kontekście nowożytnej filozofii (R.M.Rilke, Elegie Duinejskie; L.Staff, Sny o potędze; W.Gombrowicz, Kosmos; późna twórczość M.Bialoszewskiego).

Pełny opis:

Treści programowe:

1. Ewolucja mitu estetyczności w filozofii europejskiej (od Platona do Derridy).

2. Zbliżenie dyskursu filozoficznego i wypowiedzi literackiej w egzystencjalizmie (Kierkegaard, Camus, Sartre).

3. Retoryka filozofii a retoryka dzieła literackiego (status podmiotu, rodzaje metafor, mimesis a fikcja, koncepcje prawdy w dziele filozoficznym i dziele literackim).

4. Filozoficzne w literaturze, literackie w filozofii (analizy budowy świata przedstawionego, roli anegdoty, sylogizmu, sentencji, exemplum).

5. Logos w poezji nowożytnej. Nowoczesne wersje obiektywizmu (W.C. Williams, Ch. Reznikoff, J. Kornhauser).

6. Literatura XX wieku w kontekście nowożytnej filozofii (R.M. Rilke, Elegie Duinejskie; L. Staff, Sny o potędze; W. Gombrowicz, Kosmos; późna twórczość Czesława Miłosza, Mirona Bialoszewskiego i Tymoteusza Karpowicza).

7. „Filozofia ponowoczesna” – czy zniesienie różnicy między literaturą a filozofią? (J. Derrida, Ph. Lacou-Labarthe, M.P. Markowski).

Literatura:

Podstawowa literatura przedmiotu:

Głowiński M., Sławiński J. (red.), 1982, Wypowiedź filozoficzna a wypowiedź literacka, Wrocław.

Markowski M.P., 1999a, Pragnienie obecności. Filozofie reprezentacji od Platona do Kartezjusza, Gdańsk.

Markowski M.P., 1999b, O filozofii i literaturze, [w:] tegoż, Anatomia ciekawości, Kraków.

Markowski M.P., 2003, Efekt inskrypcji. Jacques Derrida i literatura, Kraków.

Nycz R. (red.), 1997, Postmodernizm. Antologia przekładów, Kraków.

Nycz R. (red), 1992, Po strukturalizmie. Współczesne badania teoretycznoliterackie, Wrocław.

Sienkiewicz B., Sobieraj T., 2009, Literackość filozofii. Filozoficzność literatury, Warszawa.

Uzupełniająca literatura przedmiotu:

Gleń A., 2007, Bycie – słowo – człowiek. Inspiracje heideggerowskie w literaturoznawstwie, Opole.

Jaworski W., 1984, Poezja filozofów, Kraków.

Kola A.F., Szachaj A. (red.), 2006, Filozofia i etyka interpretacji, Kraków.

Leśniak A., 2003, Filozofia, literatura i doświadczenie pisania. Wstęp do Bajki Philippe’a Lacoue-Labarthe’a, „Principia”, t. XXXIV.

Levinas E., 1996, Spojrzenie poety, przeł. M.P. Markowski, „Literatura na Świecie”, nr 10.

Lorenc I., 2001, Świadomość i obraz. Studia z filozofii przedstawienia, Warszawa.

Małczyński B., 2010, Rozwiązywanie tekstów. Poetyckie polimorfie Tymoteusza Karpowicza, Kraków.

Markowski M.P., 2009, Życie na miarę literatury. Eseje, Bydgoszcz.

Obowiązkowa literatura podmiotu:

Camus A., 1991, Obcy, przeł. M. Zenowicz, Warszawa. [i wyd. następne]

Derrida J., 1993, Pismo filozofii, wybrał i przedmową opatrzył B. Banasiak, Kraków.

Derrida J., 2003, Marginesy filozofii, przeł. B. Banasiak i in., Warszawa.

Falkiewicz A., 1996, Istnienie i metafora, Wrocław.

Falkiewicz A., 2003, Być może. Być – w stu trzydziestu czterech odsłonach, Gdańsk.

Heidegger M., 2000, W drodze do języka, przeł. J. Mizera, Kraków.

Gadamer H.-G., 2001, Poetica. Wybrane eseje, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa.

Karpowicz T., 1964, Trudny las, Wrocław.

Kornhauser J., 2007, Origami, Kraków.

Lacoue-Labarthe Ph., 2003, Bajka (Literatura i filozofia), przeł. A. Leśniak, „Principia”, t. XXXIV

Platon, 2000, Ion, przeł. J. Domański, Kęty.

Miłosz Cz., 1987, Wiersze, t. II, Kraków.

Nietzsche F., 1990, Narodziny tragedii, czyli hellenizm i pesymizm, przeł. L. Staff, Warszawa.

Ricoeur R., 1989, Język, tekst, interpretacja. Wybór pism, przeł. P. Graff i K. Rosner, wybrała i wstępem poprzedziła K. Rosner, Warszawa.

Rilke R.M., 1973, Elegie Duinejskie, przeł. B. Antochewicz, Wrocław.

Sartre J.-P., 1983, Mdłości, przeł. J. Trznadel, Warszawa [i wyd. następne].

Efekty uczenia się:

A. Wiedza

1) Student zostaje zaznajomiony z linią ewolucji mitu estetyczności funkcjonującego w filozofii;

2) Student samodzielnie charakteryzuje proces zbliżenia literatury i filozofii w dyskursie egzystencjalnym drugiej połowy XX wieku;

3) Student nabywa wiedzę dotyczącą strukturalno-językowych związków literatury i filozofii;

4) Student zna rozmaite sposoby i strategie budowania logosu poetyckiego świata w nowożytnej liryce.

B. Umiejętności

1) Student potrafi analizować teksty filozoficzne i literackie pod kątem językowo-strukturalnego ich ukształtowania;

2) Student interpretuje wybrane dzieła literackie w koniecznym związku z kontekstem filozoficznym;

3) Student samodzielnie formułuje sądy na temat możliwości przenikania się dyskursu filozoficznego i literackiego w rzeczywistości ponowoczesnej.

C. Kompetencje społeczne (postawy)

1) Student zostaje uwrażliwiony na problemy estetyczne i krytyczne wynikające ze współistnienia dyskursu filozoficznego i literackiego oraz współczesnego zjawiska zacierania się granic między tymi typami humanistycznej wypowiedzi.

Metody i kryteria oceniania:

Student przygotowuje [aktywność na każdych zajęciach] samodzielne wypowiedzi na temat analizowanych tekstów oraz zjawisk.

Student samodzielnie przygotowuje rozprawę / esej [praca zaliczeniowa] poświęcony wybranemu wątkowi wpośród tematów konwersatorium (np. analiza dzieła literackiego w kontekście poznanego dyskursu filozoficznego).

A. Sposób zaliczenia:

– konwersatorium: zaliczenie z oceną

B. Formy zaliczenia:

– aktywność na zajęciach;

– praca zaliczeniowa.

C. Podstawowe kryteria

Praca zaliczeniowa (esej) – 50%; aktywność na zajęciach – 50%

Praktyki zawodowe:

Nie dotyczy

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Opolski.
pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole https://uni.opole.pl kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0-www3 (2024-03-22)