(in Polish) Wykład monograficzny (do wyboru)

Zapoznanie studentów z aparatem pojęciowym oraz ważniejszymi koncepcjami i teoriami z zakresu socjologii edukacji, a także z faktycznymi i możliwymi zastosowaniami niektórych koncepcji teoretycznych oraz wyników badań empirycznych w praktyce edukacyjnej i w polityce społecznej. Nabycie przez studentów umiejętności stosowania kategorii analitycznych właściwych socjologii edukacji do interpretacji i oceny zjawisk i procesów zachodzących w systemie edukacyjnym. Celem zajęć jest wdrożenie studentów do diagnozowania, interpretacji i oceny zjawisk i procesów zachodzących w systemie edukacji z punktu widzenia szerszych uwarunkowań społecznych

1. Socjologia edukacji jako szczególna perspektywa badań i refleksji nad kształceniem. Podstawowe pojęcia używane w socjologicznej analizie systemu edukacyjnego 2. Rozwój kształcenia i skolaryzacji – aspekt historyczny oraz porównania międzykulturowe 3. Funkcje edukacji i procesy edukacyjne. Stymulatory systemu edukacyjnego; poziomy kształcenia i polityka edukacyjna. 4. Edukacyjne szanse i upośledzenia. Zbiorowości upośledzone i dyskryminowane: próby osiągnięcia równości szans edukacyjnych 5. Niektóre teorie skolaryzacji (Bernstein, Bowles i Gintis, Illich). Edukacja i reprodukcja kulturowa (Bourdieu, Willis) 6. Edukacja a nierówności społeczne i procesy stratyfikacyjne 7. Szkoła (placówka edukacyjna) jako organizacja. Formalne statusy i role w placówce edukacyjnej 8. Uczniowie i studenci (oczekiwania i przyjmowanie roli; niepowodzenia edukacyjne i odejścia z systemu; struktury nieformalne; rola środowisk społecznych) 9. System nieformalny i „ukryty program” 10. System edukacyjny i środowisko: relacje symbiotyczne i ich zakłócenia 11. Alternatywne ruchy edukacyjne i tendencje reformatorskie. Projektowanie i planowanie zmian systemowych

Podstawowa:

- Anna Sawisz. Szkoła a system społeczny. Warszawa 1989

- Piotr Mikiewicz. Socjologia edukacji: teorie, koncepcje, pojęcia. Warszawa 2016

- Mirosław J. Szymański. Studia i szkice z socjologii edukacji. Warszawa 2015 - - Tomasz Gmerek. Edukacja i nierówności społeczne. Kraków 2011

- Marek Kwiek. Uniwersytet w dobie przemian. Warszawa 2015

- Wolność, równość, uniwersytet. Cezary Kościelniak, Jarosław Makowski

(red.), Warszawa 2011

Ćwiczeniowa:

- Halina Mielicka. Socjologia wychowania. Wybór tekstów. Kielce 2000

- Roland Meighan. Socjologia edukacji. Toruń 1993

Wiedza:

- posiada podstawową wiedzę na temat genezy i funkcjonowania instytucji edukacyjnych;

- posiada podstawową wiedzę w zakresie teorii wyjaśniających procesy społeczne w sferze edukacji;

- posiada podstawową wiedzę o regulacjach i prawach organizujących struktury edukacyjne;

- posiada podstawową wiedzę o procesach formowania się i przekształcania instytucji, struktur i systemów społecznych różnych systemach edukacyjnych; - posiada wiedzę na temat ukrytego wymiaru edukacji;

- posiada wiedzę na temat głównych obszarów formowania się nierówności w edukacji i poprzez edukację;

Umiejętności:

- potrafi prawidłowo identyfikować i interpretować zjawiska i procesy w systemie edukacyjnym z wykorzystaniem wiedzy socjologicznej;

- rozpoznaje zamierzone/ niezamierzone, natychmiastowe/ skumulowane, bezpośrednie/pośrednie efekty działań podmiotów społecznych funkcjonujących w obszarze edukacji,

- ma świadomość ukrytych zasobów, barier strukturalnych i kulturowych wyznaczających szanse podmiotów w systemie edukacyjnym,

- dostrzega zmienność struktur i instytucji edukacyjnych, a także uniwersalność pewnych procesów w wymiarze międzykulturowym.

Kompetencje społeczne:

- rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie; - systematycznie uzupełnia i doskonali nabytą wiedzę i umiejętności oraz potrafi je wykorzystać w relacjach grupowych

Prezentacje i esej na uzgodniony temat z obowiązkowymi odniesieniami do omawianych zagadnień i zalecanej literatury