(in Polish) Metody analizy przestrzennej

Zapoznanie studentów z podstawowymi metodami i technikami analizy przestrzennej stosowanymi na potrzeby opracowań studialnych z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego. Ćwiczenia mają na celu wykształcenie praktycznych umiejętności pozyskiwania danych przestrzennych na potrzeby tworzenia nowej informacji - złożonych wskaźników i miar do analizy zróżnicowania przestrzennego jednostek badawczych a także umiejętności stosowania metod analizy przestrzennej, interpretacji i wizualizacji wyników na mapach z zastosowaniem programów graficznych.

WYKŁAD:

Elementy metodologii badań przestrzennych. Specyfika i podział metod analizy przestrzennej. Znaczenie czynnika przestrzeni i podstawowej jednostki badawczej w analizach przestrzennych.

Etapy postępowania badawczego w badaniach przestrzennych. Formułowanie i konceptualizacja problemu badawczego oraz zasady omawiania wyników badawczych.

Źródła i metody pozyskiwania informacji przestrzennych w analizach z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego.

Podstawowe metody statystyki opisowej danych przestrzennych i zakres ich zastosowań.

Ankieta, geoankieta, wywiad i panel jako metody pomiaru bezpośredniego w ocenie zjawisk przyrodniczych i społeczno-gospodarczych.

Badanie współzależności zjawisk społeczno-gospodarczych zachodzących w przestrzeni – analiza korelacji i regresji.

Analityczne i graficzne metody badania natężenia i stopnia koncentracji (nierówności) przestrzennej zjawisk społeczno-gospodarczych. Współczynnik Giniego i koncentracji Lorenza.

Identyfikacja powiązań jednostek w przestrzenni geograficznej. Autokorelacja przestrzenna. Globalną statystyką I Morana, lokalna statystyka Gi Getisa-Orda.

Metody i etapy wielowymiarowej analizy porównawczej obiektów wielocechowych. Taksonomiczne metody klasyfikacji jednostek badawczych. Konstrukcja miar syntetycznych, metoda bezwzorcowa-wskaźniki przyrodnicze Perkala i metoda wzorca - wskaźnik rozwoju gospodarczego Hellwiga.

Metody analizy czynnikowej w badaniach przestrzennych – zastosowanie analizy składowych głównych Hottelinga. Metody redukcji wymiarowości złożonych zjawisk z zakresu gospodarki przestrzennej i wykrywania ich struktur.

Analiza natężenia i kierunków zmian wybranych zjawisk społeczno-gospodarczych dla różnych jednostek badawczych i przekrojów czasowych. Wskaźniki dynamiki.

Metody symbolizacji i wizualizacji wyników badań. Metody graficznej i kartograficznej prezentacji danych ilościowych i jakościowych.

LABORATORIUM:

Źródła informacji przestrzennej – analiza źródeł danych przestrzennych przydatnych w identyfikacji i ocenie procesów i zjawisk z zakresu gospodarki przestrzennej.

Formułowanie i konceptualizacja problemu badawczego oraz zasady i warunki omawiania wyników badawczych i wnioskowania. Warunki doboru zmiennych do badania procesów i zjawisk w gospodarce przestrzennej oraz opracowanie koncepcji wskaźników na poziomie lokalnym.

Geoankieta jako struktura informacji o zróżnicowaniu przyrodniczym, społecznym i gospodarczym wybranych jednostek badawczych. Opracowanie kwestionariusza, przeprowadzenie geoankiety i omówienie wyników badań ankietowych.

Zastosowanie podstawowych metod opisu statystycznego do analizy własności statystycznych danych (szeregi statystyczne, miary średnie, miary pozycyjne, miary zmienności, miary asymetrii i koncentracji).

Analiza współzależności zjawisk i procesów z zakresu gospodarki przestrzennej – analiza korelacji.

Analiza współzależności zjawisk i procesów z zakresu gospodarki przestrzennej – analiza regresji.

Konstrukcja miar syntetycznych, metoda bezwzorcowa - wskaźniki przyrodnicze Perkala.

Konstrukcja miar syntetycznych, metoda wzorcowa - wskaźnik rozwoju gospodarczego Hellwiga.

Typologia przestrzenna i regionalizacja wybranych zjawisk z zakresu gospodarki przestrzennej.

Analiza natężenia i kierunków zmian wybranych zjawisk z zakresu gospodarki przestrzennej przy użyciu metod badania dynamiki dla różnych jednostek terytorialnych i różnych przekrojów czasowych.

Metody wizualizacji wyników badań – metody graficznej i kartograficznej prezentacji zjawisk i procesów z zakresu gospodarki przestrzennej.

Malczewski J., Jaroszewicz J. 2018. Podstawy analiz wielokryterialnych w Systemach Informacji Geograficznej. Wyd. Politechnika Warszawska.

Grobler A. 2008. Metodologia nauk, Wyd. Aureus, Warszawa.

Pociecha J., Podolec B., Sokołowski A., Zając K. 2001. Metody taksonomiczne w badaniach społeczno-ekonomicznych, PWN Warszawa.

Rogacki H., (red.). 2003. Problemy interpretacji wyników metod badawczych stosowanych w geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarce przestrzennej, Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań.

Runge J. 2006. Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej – elementy metodologii, wybrane narzędzia badawcze, Katowice.

Strahl D., (red.). 2006. Taksonomia struktur w badaniach regionalnych, WAE we Wrocławiu, Wrocław.

Wieczorkowska G., Wierzbiński J. 2007. Statystyka. Analiza badań społecznych. Warszawa: Wyd. Naukowe Scholar.

Suchecka J. 2004 Metody statystyczne: zarys teorii i zadania, Wydział Zarządzania Politechniki Częstochowskiej, Częstochow.

Suchecki B. 2010. Ekonometria przestrzenna. Metody i modele analizy danych przestrzennych, C.H. Beck, Warszawa.

Szulc E. 2007. Ekonometryczna analiza wielowymiarowych procesów gospodarczych, Wydawnictwo UMK, Toruń.

Balicki A. 2009. Statystyczna analiza wielowymiarowa i jej zastosowania społeczno-ekonomiczne. Gdańsk, Wyd. UG.

Wiedza: student zna i rozumie

1. podstawowe pojęcia typowe dla badań przestrzennych oraz schematy i etapy postępowania badawczego (K_W01)

2. metody, techniki i narzędzia pozyskiwania informacji niezbędnych w badaniach z zakresu gospodarki przestrzennej oraz grupy metod badawczych w gospodarce przestrzennej i możliwości ich stosowania (K_W01, K_W03, K_W05)

Umiejętności: student potrafi

3. samodzielnie w oparciu o techniki geoinformacyjne pozyskiwać i integrować dane z zakresu gospodarki przestrzennej korzystając z referencyjnych i tematycznych baz danych przestrzennych oraz rejestrów publicznych i statystycznych a także badań bezpośrednich (K_U01, K_U02, K_U06).

4. dokonać obserwacji i interpretacji zjawisk społecznych, ekonomicznych i przyrodniczych zróżnicowanych przestrzennie; analizować ich współzależności oraz zmienność czasową i przestrzenną (K_U02, K_U03, K_U08)

5. dokonać konceptualizacji problemu badawczego oraz interpretować i graficznie prezentować uzyskane wyniki z pomiarów i obliczeń a także wyciągać wnioski z przeprowadzonych analiz (K_U05, K_U07).

Kompetencje społeczne: student jest gotów do

6. krytycznej oceny posiadanej wiedzy z zakresu gospodarki przestrzennej i uznawania znaczenia wiedzy z zakresu analiz przestrzennych w planowaniu i gospodarce przestrzennej (K_K01)

A. Formy zaliczenia (weryfikacja efektów uczenia się)

WYKŁAD:

Egzamin pisemny (pytania testowe i opisowe) (efekty: 1,2,4,5,6)

LABORATORIUM:

Ćwiczenie zaliczeniowe indywidualne, wykonanie analiz przestrzennych (efekty:1,2,3,4,5)

Aktywność i zaangażowanie w pracę na zajęciach (efekty: 5,6)

B. Podstawowe kryteria ustalenia oceny

WYKŁAD:

Ocena pozytywna z egzaminu– uzyskanie co najmniej 51% wartości punktów [0-50% (2,0); 51-60% (3,0); 61-70% (3,5), 71-80% (4,0), 81-90% (4,5); 91-100% (5,0)]

ĆWICZENIA:

Ćwiczenie indywidualne - etapy (30%)

Ćwiczenie indywidualne- końcowe (50%)

Aktywność (10%)