The Divine Liturgy and Its Mistagogical Character

Celem wykładu jest wprowadzenie studentów w misterium celebracji liturgii eucharystycznej Kościołów tradycji bizantyjskiej poprzez szczegółową analizę Boskiej Liturgii Świętego Jana Chryzostoma, najpopularniejszej w przestrzeni celebracyjnej omawianej tradycji.

Struktura wykładu:

01. Zagadnienia wstepne

02. Mistagogia jako metoda teologiczna

03. Boska liturgia św. Jana Chryzostoma - historia

04. Proskomidia

05. Liturgia katechumenów

06. Słowo Boże w Boskiej Liturgii

07. Liturgia wiernych

Teksty liturgiczne:

- EDELBY N., Liturgikon. "Messbuch" der byzantinischen Kirche, Recklinghausen 1967.

- Божественна Літургіа з коментарем та змінними частинами, Варшава 2004.

- Θεία Λειτουργία Ιωάννου Χρυσοστόμου, Roma 1967

- Mysterium der Anbetung. Göttliche Liturgie und Stundengebet der Orthodoxen Kirche, hrsg. von S. HEITZ, Köln 1996.

- PAPROCKI H., Wieczerza mistyczna. Anafory eucharystyczne chrześcijań-

skiego Wschodu, Warszawa 1988.

- TAFT R. T., The Great Entrance. A History of the Transfer of Gifts and other Preanaphoral Rites of the Liturgy of St. John Chrysostom (OrChrA 200), Roma 1975.

Literatura przedmiotu:

- BONDARUK K., Nauka o nabożeństwach prawosławnych, Białystok 1987.

- BORGIA N., Il commentario liturgico di S. Germano patriarca Constantinopolitano e la versione latina di Anastasio Bibliotecario, Grottaferrata 1912.

- CZERSKI J., Czytania biblijne w liturgii Mszy świętej Kościoła bizantyjskiego, Studia liturgiczno-pastoralne 1 (1988) 191-208.

- CZERSKI J., Duchowość Kościoła bizantyjskiego, w: W służbie nauce (Materiały i studia Księży Werbistów nr 38), red. M. STUDNIK, Warszawa 1992, 83-98.

- CZERSKI J., Ikony Bogarodzicy w Kościele bizantyjskim, w: Veritati et caritati. W służbie teologii pojednania, red. P. JASKÓŁA, Opole 1992, 336-345.

- CZERSKI J., Teologiczne znaczenie proskomidii w liturgii św. Jana Chryzostoma, STHŚOp 14 (1993) 315-327.

- CZERSKI J., Liturgie Kościołów Wschodnich, Opole 2009.

- CUNNINGHAM M., Wiara w świecie bizantyjskim, Warszawa 2006.

- ROSSO S., La celebrazione della storia della salvezza nel rito bizantino. Misteri sacramentali. Feste e tempi liturgici, Città del Vaticano 2010.

Wiedza

1. Absolwent zna proces i uwarunkowania rozwoju religijno-duchowego oraz jego zagrożenia. TMA_W10, H2A_W04

2. Absolwent ma rozszerzoną wiedzę o człowieku jako twórcy kultury, po-głębioną w zakresie aktywności religijnej człowieka oraz zna wybrane koncepcje człowieka i świata oraz rozumie interakcje pomiędzy wiarą a rozumem. TMA_W19, H2A_W04, S2A_W05

3. Absolwent zna wybrane koncepcje człowieka oraz ma podstawową wie-dzę na temat rozwoju człowieka i jego uwarunkowań biologicznych, psy-chiczno-duchowych i społecznych. TnMA_W03, H2A_W04, S2A_W05

Umiejętności

1. Absolwent potrafi samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selek-cjonować i integrować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy z wykorzystaniem wiedzy teologicznej. TMA_U01, H2A_U01

2. Absolwent posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, pro-wadzenia merytorycznej dyskusji światopoglądowej dotyczącej zagad-nień teologicznych i życia Kościoła, z wykorzystaniem własnych poglą-dów oraz poglądów innych autorów, formułowania wniosków oraz two-rzenia syntetycznych podsumowań. TMA_U09, H2A_U06,

3. Absolwent potrafi twórczo włączyć się w różne formy działalności ewan-gelizacyjnej, pastoralnej i charytatywnej Kościoła katolickiego. TMA_U15, H2A_U04, H2A_U05

4. Absolwent potrafi pracować w zespole; umie wyznaczać oraz przyjmo-wać wspólne cele działania; potrafi przyjąć rolę lidera w zespole. TnMA_U09, H2A_U05

Kompetencje społeczne (postawy)

1. Absolwent ma świadomość złożoności rzeczywistości i rozumie potrzebę interdyscyplinarnego podejścia do rozwiązywanych problemów. TMA_K05, H2A_K01, H2A_K03, S2A_K06

2. Absolwent ma świadomość własnej, indywidualnej odpowiedzialności za kształt życia społecznego, kultury, dziedzictwa chrześcijańskiego. TMA_K07, H2A_K04, S2A_K04

3. Absolwent ma przekonanie o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań pedagogiczno-katechetycznych w środowisku społecznym i ekle-zjalnym; jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych; wykazuje aktywność, podejmuje trud i odznacza się wytrwałością w realizacji indywidualnych i zespołowych działań w zakresie katechezy szkolnej i po-zaszkolnej; angażuje się we współpracę. TnMA_K01, H1A_K04, H2A_K02, S1A_K04, S1A_K06.

- Wykład konwersatoryjny z prezentacją multimedialną i materiałami audiowizualnymi ilustrującymi omawiany materiał.

- Zaliczenie ustne: 70%

- Aktywność w zajęciach: 30%

- Ocena niedostateczna:

W1. Nie zna i nie rozumie światowego dorobku, obejmującego podstawy teoretyczne oraz zagadnienia ogólne i wybrane zagadnienia szczegółowe teologii.

W2. Nie zna i nie rozumie głównych trendów rozwojowych istotnych dla teologii.

U1. Nie potrafi wykorzystywać wiedzy z różnych dziedzin nauki i sztuki do twórczego identyfikowania, formułowania i innowacyjnego rozwiązywania złożonych problemów teologicznych i wykorzystywania zadań o charakterze badawczym.

U2. Nie potrafi wnioskować na podstawie wyników badań teologicznych.

U3. Nie potrafi inicjować debaty teologicznej.

K1. Nie wykazuje gotowości do krytycznej oceny dorobku teologii.

K2. Nie wykazuje gotowości do uznawania znaczenia wiedzy teologicznej w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych.

K3. Nie wykazuje gotowości do wypełnienia zobowiązań społecznych badaczy i twórców teologii.

- Ocena dostateczna

W1. Wybiórczo zna i częściowo rozumie światowy dorobek, obejmujący podstawy teoretyczne oraz zagadnienia ogólne i wybrane zagadnienia szczegółowe teologii.

W2. Zna niektóre trendy rozwojowe w teologii.

U1. Potrafi wykorzystywać wiedzę z niektórych dziedzin nauki i sztuki do identyfikowania wybranych problemów teologicznych.

U2. Potrafi formułować niektóre wnioski na podstawie wyników badań teologicznych.

U3. Nie potrafi inicjować debaty teologicznej.

K1. Wykazuje słabą gotowość do krytycznej oceny dorobku teologii.

K2. Jest gotów do uznawania znaczenia wiedzy teologicznej w rozwiązywaniu nieistotnych problemów poznawczych i praktycznych.

K3. Wykazuje słabą gotowości do wypełnienia zobowiązań społecznych badaczy i twórców teologii.

- Ocena dobra

W1. Zna i rozumie światowy dorobek, obejmujący podstawy teoretyczne oraz zagadnienia ogólne i wybrane zagadnienia szczegółowe teologii.

W2. Zna i rozumie większość trendów rozwojowych istotnych dla teologii.

W3. Zna i rozumie fundamentalne dylematy współczesnej cywilizacji w kontekście liturgiki porównawczej.

U1. Potrafi wykorzystywać wiedzę z różnych dziedzin nauki i sztuki do identyfikowania, formułowania i rozwiązywania złożonych problemów teologicznych.

U2. Potrafi wnioskować na podstawie wyników badań teologicznych.

U3. Potrafi inicjować debatę teologiczną

K1. Jest gotów do oceny dorobku teologii.

K2. Jest gotów do warunkowego uznawania znaczenia wiedzy teologicznej w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych.

K3. Jest gotów do wypełnienia większości zobowiązań społecznych badaczy i twórców teologii.

- Ocena bardzo dobra

W1. W stopniu umożliwiającym rewizję istniejących paradygmatów zna i rozumie światowy dorobek, obejmujący podstawy teoretyczne oraz zagadnienia ogólne i wybrane zagadnienia szczegółowe teologii.

W2. Zna i rozumie główne trendy rozwojowe istotne dla teologii.

W3. Zna i rozumie fundamentalne dylematy współczesnej cywilizacji w kontekście uprawianej teologii, jej uwarunkowań i skutków.

U1. Potrafi wykorzystywać wiedzę z różnych dziedzin nauki i sztuki do twórczego identyfikowania, formułowania i innowacyjnego rozwiązywania złożonych problemów teologicznych i wykorzystywania zadań o charakterze badawczym.

U2. Potrafi trafnie wnioskować na podstawie wyników badań teologicznych.

U3. Potrafi inicjować debatę teologiczną.

K1. Jest gotów do krytycznej oceny dorobku teologii.

K2. Jest gotów do uznawania znaczenia wiedzy teologicznej w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych.

K3. Jest gotów do wypełnienia zobowiązań społecznych badaczy i twórców teologii.