Allgemeinpsychologie

obowiązkowe

Cele przedmiotu

Opanowanie wiedzy teoretycznej z zakresu psychologii ogólnej pozwalającej na rozumienie procesów rozwoju, socjalizacji, wychowania nauczania i uczenia się oraz budującej podstawy przygotowania do wykonywania zawodu nauczyciela.

Treści programowe

1. Podstawowe pojęcia psychologii. Procesy poznawcze. Spostrzeganie, odbiór i przetwarzanie informacji. Mowa. Myślenie i rozumowanie. Uczenie się i pamięć. Uwaga. Emocje i motywacja w procesach regulacji zachowania. Zdolności i uzdolnienia.

2. Rozwój fizyczny i psychiczny (poznawczy, emocjonalny, społeczny). Modele rozwoju. Biologiczne i społeczne czynniki rozwoju. Fazy rozwoju. Rozwój wybranych funkcji psychicznych. Rozwój i kształtowanie osobowości. Rozwój a wychowanie.

3. Teorie i struktura osobowości. Psychologia różnic indywidualnych - różnice w zakresie inteligencji, temperamentu i stylu poznawczego. 4. Poznanie i spostrzeganie społeczne. Postawy, stereotypy, uprzedzenia. Zachowania społeczne i ich uwarunkowania. Sytuacja interpersonalna. Empatia. Zachowania asertywne, agresywne i uległe. Stres i radzenie

sobie z nim. Porozumiewanie się ludzi w instytucjach. Reguły współdziałania.

5. Psychologiczne koncepcje człowieka a interpretacja zachowań ucznia i sytuacji w szkole. Kontekst psychologiczny projektowania procesów edukacyjnych.

6. Komunikacja i kultura języka. Procesy komunikowania się. Bariery komunikacji. Media i ich wpływ wychowawczy. Nauczyciel w procesie komunikacji - autoprezentacja, aktywne słuchanie, efektywne nadawanie. Komunikacja niewerbalna. Porozumiewanie się emocjonalne w klasie. Style komunikowania się uczniów i nauczyciela. Bariery komunikacyjne w klasie. Porozumiewanie się w sytuacjach konfliktowych. Fizyczne aspekty komunikacji werbalnej i emisja głosu – budowa, działanie i ochrona narządu.

7. Formy aktywności dziecka – nauka i zabawa. Rozwój zainteresowań. Poszerzanie autonomii i samodzielności.

Uspołecznienie dziecka, kontakty rówieśnicze. Pozycja społeczna dziecka w grupie. Znaczenie grupy rówieśniczej dla dziecka. Koleżeństwo i przyjaźń. Konflikty z rówieśnikami, rodzicami i wychowawcami. Rola osób znaczących i autorytetów. Zmiana autorytetów, kryzys autorytetu nauczyciela i rodzica. Bunt okresu dorastania i jego funkcje. Zagrożenia dzieci i młodzieży: agresja, przemoc, uzależnienia, grupy nieformalne. 8. Formy aktywności młodzieży. Nauka, realizacja zainteresowań, działalność społeczna, wolontariat, praca. Poszerzanie autonomii i samodzielności.

9. Progi edukacyjne. Adaptacja w zmieniającej się rzeczywistości szkolnej, pierwsze wybory edukacyjne. Wstępna orientacja zawodowa. Ambicje i aspiracje. Motywacja.

10. Kontakty społeczne ucznia. Grupa rówieśnicza. Pozycja społeczna ucznia w grupie rówieśniczej. Znaczenie grupy rówieśniczej. Koleżeństwo, przyjaźń, związek partnerski, miłość. Konflikty z rówieśnikami, rodzicami i wychowawcami. Rola osób znaczących i autorytetów. Zmiana autorytetów, kryzys autorytetu nauczyciela i rodzica. Bunt okresu dorastania i jego funkcje. Zagrożenia młodzieży: agresja, przemoc, uzależnienia, grupy nieformalne, sekty. Podkultury młodzieżowe. Inny, wykluczony.

A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):

1. Kozielecki J.: Koncepcje psychologiczne człowieka. Warszawa 2000..

2. Meyers D. G.: Psychologia. Poznań 2003.

3. Strelau J.(red): Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk 2003.

4. S. Konrad, C. Hendl: Inteligencja emocjonalna. Katowice 2000.

B. Literatura uzupełniająca

1. Pecyna M.B.: Psychologia Kliniczna w praktyce pedagogicznej. Warszawa1998.

2. Urban B.: Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Kraków 2000.

3. Zimbardo P. G. :Psychologia i życie. Warszawa 2000.

Wiedza i umiejętności

Po aktywnym uczestnictwie w kursie student powinien bez problemu wykazać się zastosowaniem nabytej wiedzy z zakresu psychologii ogólnej a w szczególności tej, dotyczącej:

• Procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego, w tym w działalności pedagogicznej (dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej), oraz ich prawidłowości i zakłóceń,

• rozwoju człowieka w cyklu życia w aspekcie psychologicznym oraz społecznym, poszerzoną w odniesieniu do szkoły ponadpodstawowej;

• Wychowania i kształcenia, w tym ich filozoficznych, społeczno-kulturowych, psychologicznych, biologicznych i medycznych podstaw,

• Potrafi omówić podstawowe formy aktywności dzieci i młodzieży,

• Charakteryzuje odpowiednie dla wieku kontakty społeczne ucznia wraz z ich zaburzeniami,

• Współczesnych teorii dotyczących wychowania, uczenia się i nauczania oraz różnorodnych uwarunkowań tych procesów,

• Rozumie zależności między prawami uczenia się a efektami kształcenia.

• Potrafi projektować sprzyjające rozwojowi warunki wychowania wpływając na motywowanie uczniów.

• Ma pogłębioną świadomość poprawnych zachowań w relacjach społecznych.

• Rozumie znaczenie kompetencji emocjonalnej i deficytów w tej sferze.

• Student potrafi korzystać z literatury w zakresie dyskutowanych problemów.

• Ma zdolność wieloaspektowego posługiwania się wiedzą oraz umiejętność stawiania pytań i argumentowania.

Kompetencje społeczne (postawy)

• Absolwent ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności językowych

• Rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju językowego

• Wykazuje aktywność w samodzielnym podejmowaniu działań profesjonalnych próbując odnaleźć się w roli nauczyciela

• Student ma świadomość wagi refleksji na tematy etyczne związane z pracą nauczyciela, odpowiedzialnością, jaka wiąże się z zawodem nauczyciela przed członkami społeczeństwa oraz konieczności przestrzegania zasad kodeksu etycznego

• Student ma świadomość znaczenia nauk humanistycznych dla utrzymania i rozwoju więzi społecznej na różnych poziomach

• Respektuje znaczenie różnic między ludźmi i potrafi je uwzględnić analizując konkretne epizody w interakcjach społecznych.

• ma świadomość konieczności prowadzenia zindywidualizowanych działań pedagogicznych w stosunku do uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnym w szkole ponadpodstawowej;

• wykazuje cechy refleksyjnego nauczyciela;

• ma świadomość istnienia etycznego wymiaru diagnozowania i oceniania uczniów;

• odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy;

• jest gotowy do podejmowania indywidualnych i zespołowych działań na rzecz podnoszenia jakości pracy szkoły

B. Formy zaliczenia:

• ćw.: zaliczenie ustne/kolokwium

C. Podstawowe kryteria

Aktywność w dyskusji: 20%

Wypowiedź ustna/pisemna: 80%

nie dotyczy