Przedmiot uzupełniający z zakresu literaturoznawstwa 2:

studia drugiego stopnia

filologia polska

III

studia stacjonarne

obowiązkowe

Realizowany w sali

brak

1. Kicińska Urszula, Wzorzec szlachcianki w polskich drukowanych oracjach pogrzebowych XVII wieku, Towarzystwo Miłośników Historii, Warszawa 2013.

2. Dziechcińska Hanna, Kobieta w życiu i literaturze XVI i XVII wieku zagadnienia wybrane, Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2001.

3. Beatrycze i inne: mity kobiet w literaturze i kulturze, red. Grażyna Borkowska i Lidia Wiśniewska, Gdańsk 2010.

Godziny kontaktowe:

1. Aktywny udział w zajęciach 30h - 1 ECTS

Praca własna studenta

1. Czytanie literatury i przygotowanie do zajęć 45h - 1,5 ECTS

2. Przygotowanie do zaliczenia (kolokwium) i udział w nim 15h - 0,5 ECTS

Zajęcia mają na celu rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia o roli kobiet w literaturze dawnej. Studenci zapoznają się z kanonicznymi dziełami traktującymi o kobietach oraz nieznanymi wczesnonowożytnymi egzemplifikacjami tekstowymi, które dopiero poddawane są badaniom historycznoliterackim. Z tego powodu część literatury podmiotu jest udostępniana kursantom przez prowadzącego.

Przedmiotem kursu jest postać i rola kobiety w literaturze do XIX w., - zarówno tej silnej i niezależnej, jak i tej spychanej na margines społeczny. W czasie zajęć studenci będą analizować utwory opisujące różne typy kobiecych postaci literackich ukazane z wielu perspektyw. W zaproponowanej literaturze przedstawiono m.in.: modlącą się chrześcijankę, mężną patriotkę, opiekunkę domowego ogniska, zalotną uwodzicielkę.

Niniejszy kursu koncentruje się na analizie wizerunku oraz funkcji kobiet w literaturze, obejmując okres do wieku XIX. W ramach zajęć studenci poddadzą krytycznej ocenie utwory literackie, które portretują różnorodne typy kobiecych postaci, od kobiet o silnej i niezależnej pozycji, po te, które doświadczały marginalizacji społecznej. Analiza obejmie szeroki spektrum perspektyw, z jakich kobiety były przedstawiane w literaturze. Wśród analizowanych przykładów literackich znajdą się m.in. wizerunki kobiet uosabiających pobożność chrześcijańską, patriotyzm, rolę strażniczki domowego ogniska, jak również postaci kobiece reprezentujące typ niedostępnej uwodzicielki.

Literatura podmiotu:

1. Łukasz Górnicki, Dworzanin polski, wyb. i oprac. A. Chojowska, Kraków 2003.

2. Stanisław Herakliusz Lubomirski, Rozmowy Artaksesa i Ewandra, wyd. J. Dąbkowska-Kujko, Warszawa 2006.

3. Jan Kochanowski, Wzór pań mężnych, oprac. A. Ćwiklińska, IBL PAN

- otwarty dostęp: https://rcin.org.pl/Content/62708/PDF/WA248_82456_SPXVI_kochan-wzor_o.pdf

4. Erazm Otwinowski, Sprawy abo historyje znacznych niewiast, Kraków 1589 - otwarty dostęp: https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/show-content/publication/383419?id=383419

5. Rudolf Pollacz, Heroina chrześcijańska, w: Tarcza polska. Zbór modlitw i pieśni nabożnych dla narodu polskiego (tekst udostępniony studentom przez prowadzącego).

6. Mickiewicz Adam, Lilije, w: Ballady i romanse, red. M. Woźniewska-Działak, B. Dopart, Kielce 2022.

7. Orzeszkowa Eliza, Dobra pani, w: Maria Konopnicka "Nasza szkapa". Eliza Orzeszkowa "Dobra pani", red. R. Cudak, W. Hajduk-Gawron, J. Tambor, Katowica 2011.

8. Zapolska Gabriela, Brewiarzyk kobiety. Refleksje wybrane, ułożył F. Walicz, Warszawa, Wydawnictwo Kazimierza Paszkowskiego, 1925 (tekst udostępniony studentom przez prowadzącego).

Literatura przedmiotu:

1. Dziechcińska Hanna, Kobieta w życiu i literaturze XVI i XVII wieku, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2001.

2. Partyka Joanna, „Żona wyćwiczona”. Kobieta pisząca w kulturze XVI i XVII wieku, Wydawnictwo IBL, Warszawa 2004.

3. Jastrzębiec-Mosakowski Marek, Strategie wymazywania. Kobiece bohaterki w męskich tekstach francuskiego Oświecenia, Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 2007.

4. Ławski Jarosław, Marie romantyków. Metafizyczne wizje kobiecości: Mickiewicz, Malczewski, Krasiński, Białystok, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu w Białymstoku, 2003.

5. Wiek kobiet w literaturze, red. Jadwigi Zacharskiej i Marka Kochanowskiego, Białystok : "Trans Humana" 2002.

6. Dziechcińska Hanna, Kobieta w „Dworzaninie”: Baldassare’a Castiglione, Luisa Milana, Łukasza Górnickiego, „Pam. Lit.” R. 91: 2000, z. 3, s. 69–81. (otwarty dostęp)

7. Kuran Magdalena, Kobieta w "Postylli" Jakuba Wujka. Ideał biblijny a rzeczywistość, w: Idee chrześcijańskie w życiu Europejczyka, cz. 2., red. A. Ceglińska, Z. Staszewska, Łódź 2001.

8. Wojtkowska-Maksymik Marta, Miłość i kobieta w przestrzeni dworu w „Il Libro del Cortigiano” Baltazara Castiglionego oraz „Dworzaninie polskim” Łukasza Górnickiego, [w:] „Amor vincit omnia" . Erotyzm w kulturze staropolskiej, red. R. Krzywy, Warszawa 2008.

WIEDZA: STUDENT ZNA I ROZUMIE

k_W01

w zaawansowanym stopniu – najważniejsze typy wizerunków postaci kobiecych w literaturze epok dawnych z uwzględnieniem wielości perspektyw historyczno i teoretycznoliterackich

k_W03

zna teorie i konteksty potrzebne do opisu ukazanych w literaturze funkcji kobiet, wiążąc te kwestie z filozofią i kulturą poszczególnych epok.

UMIEJĘTNOŚCI: ABSOLWENT POTRAFI

k_U01

dokonywać krytycznej oceny posiadanej wiedzy, wykorzystuje poznane informację z literatury podmiotu i przedmiotu podczas przygotowania do kolokwium zaliczeniowego

k_U02

analizować problemy badawcze, dobierać metodologie badań w opisie dzieł literatury podmiotowej, opisuje aspekty życia: społecznego, psychologicznego i relacji międzyludzkich, które dotyczyły kobiet

k_U05

brać udział w debacie bądź dyskusji – przedstawiać omawiane teksty kultury, w kontekście zagadnienia stosunku pisarzy odnośnie do oceny postaci i roli kobiet od antyku po XIX wiek, z uwzględnieniem kontekstów filozoficznych i ideowych,

Kompetencje społeczne: Student:

k_K02

ma świadomość wartości konieczności łączenia refleksji równościowej z odbiorem dzieł literackich

Metody i kryteria oceniania

1. Sposób zaliczenia: zaliczenie z oceną

2. Podstawowe kryteria oceniania:

- ocena z aktywności: 50% (efekty: k_W01, k_W03, k_U02, k_U05)

- ocena z kolokwium 50% (efekty: k_W01, k_W03, k_U01, k_K02)

zaliczenie od 60%

metody dydaktyczne: wykład konwersatoryjny, praca z tekstem kultury (literackim, publicystycznym, artystycznym itp.), lektura i dyskusja

nie dotyczy