Dydaktyka ogólna

monograficzne
obowiązkowe
uprawnienia pedagogiczne

Przedmiot "Dydaktyka ogólna" wprowadza w podstawowe zagadnienia związane z procesem nauczania - uczenia się. Jest zaproszeniem do refleksji nad własnymi doświadczeniami oraz prezentacją tradycyjnych i aktualnych problemów dydaktycznych.

Szczegółowe informacje oraz prace cząstkowe - por.

http://www.katechetyka.diecezja.opole.pl/wtuo/dydaktyka/dydakt.htm

W ramach zajęć z Dydaktyki ogólnej podejmowane są następujące zagadnienia:

Etymologia nazwy „dydaktyka”; dydaktyka ogólna a dydaktyki szczegółowe; przedmiot i zadania dydaktyki; podstawowe pojęcia dydaktyczne; metody badań dydaktycznych; szkoła J.F. Herbarta i szkoła J. Dewey'a, teoretyczne podstawy szkoły współczesnej; cele wychowania i cele nauczania; wymagania naukowe dotyczące treści nauczania; teorie doboru treści nauczania; plan i program nauczania; podręczniki szkolne — rola i funkcje dydaktyczne; proces nauczania–uczenia się: ogniwa procesu; zasady dydaktyczne (poglądowości, przystępności, świadomego i aktywnego udziału uczniów, systematyczności, trwałości wiedzy, operatywności wiedzy, wiązania teorii z praktyką); ogólne wiadomości dot. metod nauczania; organizacyjne formy nauczania; system klasowo-lekcyjny i próby jego modernizacji; lekcja, jej struktura i typy; zajęcia pozaszkolne; środki dydaktyczne; media jako pomoc dydaktyczna; niepowodzenia szkolne; ewaluacja pracy nauczyciela.

A. Literatura:

A. Wykorzystywana podczas zajęć

F. BEREŹNICKI, Podstawy dydaktyki, Kraków 2011.

K. KRUSZEWSKI, Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, Warszawa 2009.

CZ. KUPISIEWICZ, Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 1994.

B. NIEMIERKO, Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki, Warszawa 2007.

W. OKOŃ, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 1996.

R.I. ARENDS, Uczymy się nauczać, Warszawa 1994.

K. KRUSZEWSKI, Sztuka nauczania. Szkoła, Warszawa 1994.

M. KOSZMIDER (opr.), Materiały do ćwiczeń z dydaktyki ogólnej, Kraków 2010.

E. PERROTT, Efektywne nauczanie, Warszawa 1995.

B. Uzupełniająca

D. KLUS-STAŃSKA, Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń, Warszawa 2010.

A. Balicki, T. Guz, W. Lis (red.), Szkoła, edukacja i wychowanie, Lublin 2010.

M. KOSTERA, A. ROSIAK, Zajęcia dydaktyczne, Gdańsk 2005.

Student…

Wiedza

– zna terminologię wykorzystywaną do opisu zjawisk pedagogicznych oraz jej zastosowanie w dyscyplinach pokrewnych, w odniesieniu do teologii i etyki – P7S_WG; P7S_WK; TnMA_W01; Rozp. I_2_1

– posiada uporządkowaną wiedzę na temat wychowania, jego teologiczno-filozoficznych, społeczno-kulturowych, historycznych, biologicznych, psychologicznych i medycznych podstaw; wykorzystuje posiadaną wiedzę w zakresie doboru źródeł oraz informacji, a także odpowiednich metod i narzędzi – P7S_WG; TnMA_W02; Rozp. I_2_1

– zna podstawowe teorie dotyczące wychowania, uczenia się i nauczania, rozumie różnorodne uwarunkowania tych procesów i ich związek z życiem religijno-duchowym – P7S_WG; P7S_WK; TnMA_W03; Rozp. I_2_1

– ma uporządkowaną wiedzę o różnych środowiskach wychowawczych, ich specyfice i procesach w nich zachodzących – P7S_WG; TnMA_W04; Rozp. I_2_1

– ma wiedzę o strukturze i funkcjach systemu edukacji; celach, podstawach prawnych, organizacji i funkcjonowaniu różnych instytucji edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych i pastoralno-charytatywnych – P7S_WK; TnMA_W05; Rozp. I_2_1

– posiada wiedzę o metodyce wykonywania typowych zadań, normach, procedurach i dobrych praktykach stosowanych w różnych obszarach działalności wychowawczej (przedszkola, szkoły, placówki opiekuńczo-wychowawcze) – P7S_WK; TnMA_W06; Rozp. I_2_1

Umiejętności:

– umie samodzielnie zdobywać wiedzę i poszerzać umiejętności badawcze oraz podejmować autonomiczne działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania własnym rozwojem osobowym i karierą zawodową – P7S_UW; TMA_U01

– posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, prowadzenia merytorycznej dyskusji światopoglądowej dotyczącej zagadnień teologicznych i życia Kościoła, z wykorzystaniem własnych poglądów oraz poglądów innych autorów, formułowania wniosków oraz tworzenia syntetycznych podsumowań – P7S_UK; TMA_U02

– potrafi nawiązywać współpracę z różnymi podmiotami działalności edukacyjno-wychowawczej, kulturalnej, społecznej i charytatywnej – P7S_UO; TMA_U03

– potrafi dokonać obserwacji i interpretacji zjawisk społecznych; analizuje ich powiązania z różnymi obszarami działalności pedagogicznej – P7S_UW; TnMA_U01; Rozp. I_2_2

– potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań, diagnozowania i prognozowania sytuacji oraz analizowania strategii działań praktycznych w odniesieniu do różnych kontekstów działalności pedagogicznej – P7S_UW; P7S_UK; TnMA_U02; Rozp. I_2_2

– potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne umiejętności związane z działalnością pedagogiczno-katechetyczną, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) i nowoczesnych technologii – P7S_UU; P7S_UK; TnMA_U03; Rozp. I_2_2

– ma rozwinięte umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej; posiada umiejętność prezentowania własnych pomysłów, wątpliwości i sugestii – P7S_UK; TnMA_U04; Rozp. I_2_2

– potrafi ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań związanych z różnymi sferami działalności pedagogicznej z wykorzystaniem nowoczesnych strategii edukacyjnych – P7S_UK; P7S_UO; TnMA_U05; Rozp. I_2_2

– potrafi animować prace nad rozwojem uczestników procesów pedagogicznych oraz wspierać ich w procesie samowychowania – P7S_UK; P7S_UO; TnMA_U06; Rozp. I_2_2

– potrafi pracować w zespole; umie wyznaczać oraz przyjmować wspólne cele działania; potrafi przyjąć rolę lidera w zespole – P7S_UK; TnMA_U07; Rozp. I_2_2

– potrafi zaprojektować plan własnego rozwoju zawodowego, jak również dokonać analizy własnych działań pedagogicznych i wskazać ewentualne obszary wymagające modyfikacji w przyszłym działaniu – P7S_UU; TnMA_U08; Rozp. I_2_2

Kompetencje społeczne

– ma krytyczną świadomość poziomu własnej dojrzałości osobowej, nabytej wiedzy i umiejętności – P7S_KK; TMA_K01

– potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role – P7S_KR; TMA_K02

– potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania i potrafi przewidywać wielokierunkowe skutki swojej działalności – P7S_KK; P7S_KO; TMA_K03

Metody oceniania:

1. Prace cząstkowe (5) - bez ocen na zaliczenie – 25%

2. Praca końcowa (pisemny test otwarty) – 75%

Warunkiem przystąpienia do testu końcowego jest oddanie wszystkich prac cząstkowych (prezentacja ich na zajęciach lub przesłanie mailem).

Kryteria oceniania na teście końcowym:

Student…

Na ocenę dostateczną (3) – 25%

W1. Zna określenie „uczenie się” i „nauczania”

W2. Podaje definicję „dydaktyki”

W3. Wymienia zasady i formy nauczania

U1. Potrafi wskazać i scharakteryzować metody badawcze stosowane przez dydaktyków

U2. Wskazuje wady i zalety oraz rozróżnia szkołę tradycyjną i progresywną w dydaktyce

U3. Rozróżnia między planem i programem nauczania

K1. Rozumie, na czym polega proces operacjonalizacji celów.

K2. Odnosi zasady i formy nauczania do własnego nauczania w przyszłości

K3. Swą wiedzę z dydaktyki odnosi do współczesnej literatury przedmiotu

Na ocenę dobrą (4) – 25%

W1. Zna różnicę między określeniem „uczenia się” przez Cz. Kupisiewicza i W. Okonia

W2. Wymienia zadania dydaktyki

W3. Wskazuje ogniwa, zalety i wady w toku podającym i problemowym

U1. Potrafi wskazać wady i zalety systemu dydaktycznego J.F. Herbarta

U2. Potrafi wskazać wady i zalety systemu dydaktycznego J. Dewey’a

U3. Rozróżnia cele i zadania nauczania

K1. Wskazuje swoją rolę jako przyszłego nauczyciela w procesie nauczania-uczenia się

K2. Jest przekonany o konieczności stosowania różnych zasad nauczania

K3. Określa cele nauczania odnosząc je do własnego zaangażowania w dydaktykę

Na ocenę bardzo dobrą (5) – 25%

W1. Wie, czym jest „kształcenie”, rozróżnia „kształcenie ogólne” i „kształcenie zawodowe”

W2. Wskazuje na różnice między celami wychowawczymi i dydaktycznymi

W3. Zna podstawowe wiadomości dotyczące treści nauczania

U1. Potrafi wskazać miejsce dydaktyki w systemie nauk

U2. Potrafi wskazać wady i zalety systemów dydaktycznych J.A. Komeńskiego i J.J. Rousseau

U3. Potrafi wskazać wady i zalety systemów dydaktycznych J.H. Pestalozziego i G.M.

K1. W swym przygotowaniu do zawodu nauczyciela wskazuje znaczenie określania celów wychowawczych i dydaktycznych

K2. Rozpoznaje i wykorzystuje zalety poszczególnych form nauczania

K3. Potrafi wykorzystywać dobre cechy różnych systemów dydaktycznych

Przedmiot "Dydaktyka ogólna" wprowadza w teoretyczne podstawy nauczania, a do jego treści powinny odwoływać się praktyki proponowane na WT UO.