Podstawy parazytologii

II stopień - magisterskie

biologia

I

obowiązkowe

Realizowany w sali

Wymagania wstępne: Posiadanie podstawowej wiedzy zoologicznej oraz ogólnej wiedzy dotyczącej budowy i funkcjonowania organizmu ludzkiego.

Cz. Błaszak (red.). Zoologia. Bezkręgowce (bez stawonogów). Tom 1. PWN Warszawa 2009.

Cz. Błaszak (red). Zoologia. Tom 2, część 1. Stawonogi. Szczękoczułkopodobne, skorupiaki. PWN Warszawa 2011.

Cz. Błaszak (red). Zoologia. Tom 2, część II. Stawonogi. Tchawkodyszne. PWN Warszawa 2012.

J. Hempel-Zawitkowska (red.). Zoologia dla uczelni rolniczych. PWN warszawa 1995 (i późniejsze).

E. Grabda. Zoologia. Bezkręgowce. Tom I i II. PWN Warszawa 1984.

W. A. Dogiel. Zoologia bezkręgowców. PWRiL Warszawa 1986.

P. Myjak i in. 2011. Standardy w zakresie laboratoryjnych czynności w parazytologii medycznej, oceny ich jakości i wartości diagnostycznej oraz laboratoryjnej interpretacji i autoryzacji wyników badań (propozycje). Diagnostyka laboratoryjna (Journal of Laboratory Diagnostics): 47(3): 341-351.

Z. Raabe. Zarys protozoologii. PWN Warszawa 1972.

W. Riedel (red.) Ćwiczenia z zoologii bezkręgowców. PWN Warszawa 2002.

A. Godziny kontaktowe: 40h/ 1.5 ECTS

Udział w zajęciach: 30h

Udział w innych formach kontaktu bezpośredniego*: 10h

B. Praca własna studenta: 65h/ 2.5 ECTS

Przygotowanie do zajęć: 30h

Przygotowanie do zaliczenia: 15h

Przygotowanie do egzaminu: 20h

Poznanie biologii i rozwoju wybranych organizmów pasożytniczych i alergennych reprezentujących Protista i Metazoa, z uwzględnieniem ich oddziaływania na organizm żywiciela – człowieka i zwierzęta (hodowlane). Poznanie podstawowych metod stosowanych w diagnostyce parazytologicznej.

• Wykład z prezentacją multimedialną

• Ćwiczenia laboratoryjne: obserwacje biologiczne dokumentowane odręcznymi rysunkami, z wykorzystaniem sprzętu optycznego; oznaczanie pasożytniczych gatunków bezkręgowców za pomocą kluczy do oznaczania, elementy nauczania programowanego

Głównym celem przedmiotu jest poznanie biologii i rozwoju wybranych organizmów pasożytniczych i alergennych reprezentujących Protista i Metazoa z uwzględnieniem ich oddziaływania na organizm żywiciela: zwierzęta, szczególnie hodowlane, i człowieka. Zarówno podczas wykładów, jak i ćwiczeń laboratoryjnych, studenci zapoznają się z najważniejszymi, z medycznego i weterynaryjnego punktu widzenia, gatunkami pasożytów: poznają ich morfologię, cykle życiowe, zasięg występowania, a przede wszystkim ich wpływ na zdrowie i kondycję ich żywicieli oraz drogi, którymi wnikają do organizmu żywiciela. Studenci zapoznają się z źródłami inwazji pasożytniczych, ze szczególnym uwzględnieniem infekcji i inwazji wodno- i glebopochodnych oraz poznają rolę krwiopijnych stawonogów w przenoszeniu chorób transmisyjnych. Studenci poznają skuteczne metody zapobiegania parazytozom i ograniczania liczebności wektorów chorób transmisyjnych.

Zakres tematów:

Problematyka wykładu: Zadania parazytologii. Historia parazytologii. Typy związków między zwierzętami. Ewolucja i specyficzność związków pasożytniczych. Typy pasożytnictwa. Najważniejsze terminy parazytologiczne. Biologia cyklów rozwojowych pasożytów (stadia dyspersyjne i inwazyjne, wnikanie do żywiciela, osiedlanie się w żywicielu). Przegląd grup Protista (Kinetoplastida, Diplomonadida, Parabasilida, Percolozoa, Rhizopoda, Ciliophora, Apicomplexa, Microspora) i Metazoa (Platyhelminthes, Acanthocephala, Nematoda, Arthropoda) tworzących związki pasożytnicze. Stawonogi alergenne. Stawonogi jako rezerwuary i wektory chorób pasożytniczych. Ekologia krwiopijnych stawonogów pasożytniczych i ich rola w przenoszeniu chorób transmisyjnych. Przegląd metod stosowanych w diagnostyce parazytologicznej.

Problematyka laboratorium: j. w. Obserwacje mikroskopowe wybranych organizmów pasożytniczych i alergennych reprezentujących poszczególne typy Protista i Metazoa (morfologia, stadia rozwojowe).

A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć

E. Lonc (red.). Parazytologia w ochronie środowiska i zdrowia. Wrocław, Wydawnictwo Volumed, 2001.

T. Pojmańska, K. Niewiadomska, K. Okulewicz. Robaki pasożytnicze w ekosystemach wodnych i lądowych. Instytut Parazytologiczny PAN, Warszawa, 2005.

A. Deryło. Parazytologia i akaroentomologia medyczna. Wyd. Nauk. PWN 2011.

A. Deryło. Skrypt do ćwiczeń i seminariów z parazytologii lekarskiej. Część 1 i 2. Śl. Akademia Medyczna, Katowice 2000.

A. Buczek. Choroby pasożytnicze. Epidemiologia, diagnostyka, objawy. Wyd. Koliber, Lublin, 2005.

Efekty uczenia się (z odniesieniem do efektów kierunkowych):

Wiedza: student zna i rozumie

1. Interpretuje złożoność procesów i zjawisk w przyrodzie, których rozwiązanie wymaga podejścia interdyscyplinarnego (k_W02).

2. Identyfikuje zróżnicowanie organizmów oraz bogactwo struktur i funkcji (k_W04).

3. Opisuje wzajemne relacje organizm–środowisko (k_W06).

4. Interpretuje powiązania filogenetyczne między wybranymi grupami organizmów (k_W07).

Umiejętności: student potrafi

5. Biegle wykorzystuje literaturę naukową studiowanej specjalności biologicznej w języku ojczystym (k_U02) oraz wykazuje umiejętność krytycznej analizy i selekcji informacji biologicznych, zwłaszcza ze źródeł elektronicznych (k_U03).

6. Rozpoznaje zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz zwierząt hodowlanych wynikające z obecności w ich środowisku organizmów pasożytniczych i alergennych (k_U11).

Kompetencje społeczne: student jest gotów do

7. Ma świadomość złożoności zjawisk i procesów biologicznych (k_K01).

8. Jest odpowiedzialny za powierzany sprzęt i własną pracę oraz szanuje pracę innych (k_K03).

9. Ma nawyk korzystania z uznanych źródeł informacji naukowej (k_K04) i systematycznie aktualizuje wiedzę biologiczną (k_K06).

Metody i kryteria oceniania:

A. Formy zaliczenia (weryfikacja efektów uczenia się)

Egzamin - test końcowy, z zadaniami praktycznymi, otwartymi i zamkniętymi (efekty 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9);

Ocenianie ciągłe, kolokwium (efekty 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9)

Podstawowe kryteria ustalenia oceny

uzyskanie na teście 50% + 1 punktów, czyli udzielenie ponad połowę poprawnych odpowiedzi