Prawo ubezpieczeń społecznych

1. Przedstawienie studentom teoretycznych i praktycznych zagadnień związanych z funkcjonowaniem polskiego systemu ubezpieczeń społecznych.

2. Nabycie przez studentów wiedzy z zakresu praw, obowiązków i odpowiedzialności

stron stosunków prawnych ubezpieczeń społecznych, a także warunków nabycia i usta-

lania wysokości świadczeń oraz metod ich finansowania.

3. Zrozumienie przez studentów społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa ubez-

pieczeń społecznych opartego w szczególności na zasadach solidarności i wzajemności

ubezpieczeniowej.

Problematyka wykładu:

1. Zagadnienia ogólne prawa ubezpieczeń społecznych

1.1. Pojęcie i rodzaje ubezpieczeń w Polsce

1.2. Przedmiot prawa ubezpieczeń społecznych

1.3. Ryzyko socjalne i metody ochrony prawnej

1.4. Zasady prawa ubezpieczeń społecznych

1.5. Konstytucyjne, międzynarodowe i europejskie podstawy prawa ubezpieczeń społecznych

2. Finansowanie i organizacja ubezpieczeń społecznych

2.1. Metody finansowania ubezpieczeń społecznych

2.2. Podmioty ubezpieczeń społecznych (ZUS, ubezpieczony, płatnik)

2.3. Fundusze ubezpieczeń społecznych (FUS, FRD, FEP)

2.4. Przychody i wydatki ubezpieczeń społecznych

2.5. Pojęcie składki na ubezpieczenia społeczne i jej relacja do podatku

3. Ubezpieczenie emerytalne

3.1. Kształt polskiego systemu emerytalnego i jego zmiany po 1999 r.

3.2. Treść ryzyka osiągnięcia wieku emerytalnego

3.3. Warunki nabycia prawa do emerytur z FUS

3.4. Warunki nabycia prawa do emerytury pomostowej i okresowej kapitałowej

3.5. Formuły wymiaru emerytur

4. Ubezpieczenia rentowe

4.1. Niezdolność do pracy – pojęcie, orzekanie i podważanie orzeczeń

4.2. Renta z tytułu niezdolności do pracy – warunki nabycia i wysokość

4.3. Renta rodzinna – warunki nabycia i wysokość

4.4. Zasiłek pogrzebowy

4.5. Dodatki do emerytur i rent

4.6. Świadczenia przyznawane w szczególnym trybie

5. Realizacja prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych

5.1. Powstanie i ustanie prawa do świadczeń

5.2. Świadczenia minimalne

5.3. Waloryzacja świadczeń

5.4. Zawieszalność prawa do świadczeń

5.5. Zbieg prawa do świadczeń

5.6. Wypłata świadczeń i zwrot nienależnie pobranych świadczeń

5.7. Przedawnienie prawa do świadczeń

6. Postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych

6.1. Przedsądowe postepowanie decyzyjne przed organem rentowym

6.2. Sądowe postępowanie odwoławcze przed sądem powszechnym

Problematyka ćwiczeń:

1. Podlegania ubezpieczeniom społecznym

1.1. Formy podlegania ubezpieczeniom społecznym

1.2. Tytuły ubezpieczeń społecznych

1.3. Zbieg tytułów ubezpieczeń społecznych

1.4. Okresy ubezpieczenia

1.5. Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych

1.6. Konto i subkonto ubezpieczonego w ZUS

2. Składki na ubezpieczenia społeczne

2.1. Stopy procentowe składek na ubezpieczenia społeczne

2.2. Podstawa wymiaru składek

2.3. Roczna podstawa wymiaru składek

2.4. Podział finansowania składek

2.5. Opłacanie składek

2.6. Waloryzacja składek na koncie i subkoncie w ZUS

2.7. Podział składek zaewidencjonowanych na subkoncie

3. Ubezpieczenie chorobowe

3.1. Zasiłek chorobowy i jego relacja do wynagrodzenia chorobowego

3.2. Świadczenie rehabilitacyjne

3.3. Zasiłek macierzyński

3.4. Zasiłek opiekuńczy

3.5. Podstawa wymiaru zasiłków

3.6. Dokumentowanie prawa do zasiłków

3.7. Kontrola orzekania o czasowej niezdolności do pracy

3.8. Postępowanie w sprawach ustalenia prawa do zasiłków i zasady ich wypłaty

4. Ubezpieczenie wypadkowe

4.1. Pojęcie i rodzaje wypadków przy pracy

4.2. Pojęcie choroby zawodowej

4.3. Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy

4.4. Warunki nabycia prawa do świadczeń wypadkowych i ich wysokość

4.5. Wyłączenie prawa do świadczeń wypadkowych

4.6. Zbieg prawa do świadczeń wypadkowych z innymi świadczeniami

Literatura podstawowa:

K.W. Baran (red.), Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych, Warszawa 2022

Literatura uzupełniająca:

I. Jędrasik-Jankowska, Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, Warszawa 2020

Wiedza:

K_W01 Student zna podstawowe pojęcia prawne, budowę, hierarchię i dekodowanie norm prawnych.

K_W04 Student zna zasady rozumowania prawniczego i logiki prawniczej.

K_W08 Student objaśnia reguły tworzenia i stosowania prawa

Umiejętności:

K_U01 Student posiada umiejętność prawidłowego ustalania stanu faktycznego, dokonywania pogłębionej wykładni

przepisów i subsumpcji, jak i złożonego wyszukiwania, analizy, oceny, selekcji, interpretacji informacji, zasad, źródeł wiedzy pozyskanych w trakcie procesu kształcenia

K_U04 Student samodzielnie posługuje się orzecznictwem sądowym, literaturą o charakterze dogmatycznym, ba-

zami danych, studiami praktycznego przypadku.

K_U06

Student posiada umiejętność formułowania spójnych, logicznych, merytorycznych wypowiedzi w mowie i

piśmie dotyczących zagadnień z dziedziny administracji publicznej z wykorzystaniem rozbudowanej wiedzy

teoretyczno-praktycznej również w powiązaniu i odniesieniu do innych dyscyplin naukowych.

K_U07 Student ustala stan faktyczny, dokonuje wykładni przepisów i ich subsumpcji

K_U09 Student formułuje postulaty rozwiązań prawnych de lege lata i de lege ferenda.

K_U10 Student potrafi samodzielnie uczyć się w sposób ukierunkowany.

Kompetencje społeczne:

K_K01 Student jest świadom konieczności stałego aktualizowania wiedzy, podnoszenia kompetencji zawodowych

i osobistych z zakresu prawa i nauk pokrewnych.

K_K04 Student prawidłowo identyfikuje i rozwiązuje problemy związane z wykonywaniem zawodu.

Sposób zaliczenia: egzamin

Forma zaliczenia wykładu: test jednokrotnego wyboru

Forma zaliczenia zajęć praktycznych: test jednokrotnego wyboru

Metody dydaktyczne: wykład tradycyjny, rozwiązywanie kazusów, dyskusje,