Uniwersytet Opolski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Toksykologia

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 7-S5-7-04
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Toksykologia
Jednostka: Instytut Chemii
Grupy:
Punkty ECTS i inne: 6.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Kierunek studiów:

Farmacja

Semestr, w którym realizowany jest przedmiot:

Siódmy

Profil kształcenia:

Farmacja praktyczna

Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Tryb prowadzenia:

Mieszany: realizowany zdalnie i w sali
Realizowany w sali
Realizowany w terenie

Wymagania:

Posiada wiedzę z zakresu chemii organicznej i biochemii oraz anatomii i fizjologii człowieka. Zna podstawowe metody analityczne i techniki laboratoryjne. Potrafi uzyskać wiarygodne wyniki badań i poprawnie je interpretować.

Literatura uzupełniająca:

1. Mutschler E.: Farmakologia z elementami toksykologii. MedPharm Polska, Wrocław, 2010.

2. Sikorski Z.E., Witczak A.: Szkodliwe substancje w żywności pochodzenie, działanie, zagrożenia zdrowotne. PWN, 2020.

3. Jurowski, K., Piekoszewski W.: Toksykologia i ocena bezpieczeństwa kosmetyków. PZWL, 2019.

4. Teresiński, G. (red. nauk.): Medycyna Sądowa, tom 2. PZWL, 2020

5. Król M., Kościelniak P., Wietecha-Posłuszny R., Woźniakiewicz M. (red. nauk.): Analityka sądowa. PWN, 2022.

6. Brzozowska A.: Toksykologia żywności. SGGW, 2010.

7. Timbrell J.: Paradoks trucizn. WNT Warszawa, 2008.

8. Stanley E. Manahan.: Toksykologia środowiska. PWN, Warszawa 2007.

9. Adamska-Dyniewska H.: Terapia Monitorowana za pomocą oznaczeń stężeń leku we krwi, Wydawnictwo TTM Łódź; Wydanie I- 1994.

10. Pach J.: Zarys Toksykologii Klinicznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków 2009.


Założenia:

Zapoznanie studentów z pojęciami i mechanizmami działania toksycznego ksenobiotyków w zakresie toksykologii ogólnej i szczegółowej głównych grup związków chemicznych, na które człowiek może być narażony w życiu codziennym i pracy zawodowej oraz metodami badań toksykometrycznych i sposobami oceny narażenia na substancje toksyczne.

Pełny opis:

Tematyka wykładów:

Rys historyczny. Cele i zadania toksykologii w ochronie zdrowia i środowiska. Toksykologia jako multidyscyplinarna dziedzina wiedzy. Podstawowe pojęcia z zakresu toksykologii.

Czynniki warunkujące toksyczność ksenobiotyków.

Losy trucizn w organizmie (wchłanianie, transport, biotransformacja, kumulacja, wydalanie).

Mechanizmy działania toksycznego wybranych substancji chemicznych.

Biochemiczne przemiany wybranych toksyn.

Analiza toksykologiczna: zasady doboru i poboru materiału do badań (materiał biologiczny i inne próbki).

Metody jakościowe i ilościowe detekcji substancji toksycznych.

Diagnostyka zatruć, zasady postępowania w zatruciach. Odtrutki swoiste.

Działania niepożądane wybranych leków.

Interakcje toksykologiczne.

Działanie odległe substancji chemicznych.

Metody alternatywne oceny bezpieczeństwa ksenobiotyków.

Ocena toksyczności substancji chemicznych. Badania toksykologiczne wymagane do rejestracji leków.

Toksykologia środowiskowa. Monitoring środowiskowy.

Toksykologia przemysłowa – biomarkery i choroby zawodowe.

Tematyka ćwiczeń:

Zajęcia organizacyjne. Omówienie regulaminu i programu ćwiczeń. Zatrucia alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu metylowego i glikolu etylenowego. Diagnostyka zatruć alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu etylowego.

Oznaczanie alkoholu etylowego i alkoholi niekonsumpcyjnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej.

Niepożądane działanie najpopularniejszych antybiotyków i NLPZ. Testy szybkiej identyfikacji wybranych leków (kwasu salicylowego, paracetamolu, sulfonamidów, metamizolu, efedryny, kofeiny, tetracykliny) w materiale biologicznym.

Ocena mechanizmów działania wybranych toksyn pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Zatrucia grzybami.

Toksykologia uzależnień. Doping. Dopalacze. Metody wykrywania i monitorowania uzależnień. Szybkie testy wykrywania narkotyków i ich metabolitów w materiale biologicznym.

Oznaczanie leków, narkotyków i nowych substancji psychoaktywnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej.

Terapeutyczne monitorowanie leków (TDM).

Suplementy diety jako potencjalne źródło narażenia na substancje szkodliwe dla zdrowia. Interakcje z lekami. Oznaczanie sfałszowanych leków i suplementów diety.

Toksyczność wybranych rozpuszczalników organicznych. Szybkie testy identyfikacji rozpuszczalników organicznych i ich metabolitów w moczu.

Toksykologia metali ciężkich (kadm, ołów, rtęć, chrom, arsen, nikiel) oraz metali stosowanych w preparatach farmaceutycznych. Oznaczanie manganu, żelaza, niklu, miedzi, cynku, kadmu i ołowiu, metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z wykorzystaniem F-AAS iCE 3000 oraz rtęci metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z wykorzystaniem analizatora rtęci AMA 254.

Podstawy toksykologii kosmetyków, produktów chemii gospodarczej i tworzyw sztucznych; rodzaje odpowiedzi ustrojowej na kontakt z tworzywami sztucznymi. Identyfikacja spektralna substancji dodatkowych w tworzywach sztucznych stosowanych do celów medycznych i farmaceutycznych.

Toksykologia pestycydów. Wykrywanie p-acetyloaminofenolu w moczu jako metabolitu pestycydów fosforoorganicznych.

Toksykologia żywności: dodatki do żywności, zanieczyszczenie żywności nawozami sztucznymi, pestycydami, lekami weterynaryjnymi, substancjami pochodzącymi z procesów technologicznych. Oznaczanie azotanów i azotynów w żywności.

Literatura:

1. Toksykologia. Tom 1, Podstawy toksykologii ogólnej i toksykologia narządowa, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020

2. Toksykologia. Tom 2. Toksykologia szczegółowa i stosowana, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020

3. Toksykologia współczesna, pod red. Witolda Seńczuka, Warszawa, PZWL, 2020

4. Podstawy toksykologii. Kompendium dla studentów szkół wyższych, pod red. Jerzego K. Piotrowskiego, PWN, Warszawa 2017

Efekty uczenia się:

Zna podstawowe pojęcia związane z toksykologią. Zna procesy i mechanizmy, jakim podlega ksenonbiotyk w organizmie oraz czynniki endogenne i egzogenne modyfikujące aktywność enzymów metabolizujących ksenobiotyki. D.W24. D.W21., D.W 22.

Potrafi przewidywać kierunek i siłę działania toksycznego w zależności od jego budowy chemicznej i dróg podania i narażenia, scharakteryzować biotransformację wybranych grup ksenobiotyków w organizmie i ocenić jej znaczenie w detoksykacji ksenobiotyków D.U19., D.U20. D.W 22, D.W23.

Zna zagadnienia związane z rodzajem narażenia na trucizny (toksyczność ostra, przewlekła, efekty odległe). D.W23.

Zna i potrafi wyjaśnić interakcje leków w fazie farmakokinetycznej, farmakodynamicznej oraz określić sposoby zapobiegania tym interakcjom. D.W7. D.U10, D.U14.

Rozumie zagadnienia związane z toksykologią szczegółową, w tym toksyczne działanie wybranych leków i substancji uzależniających, metali, związków nieorganicznych i organicznych w tym alkoholi, pestycydów i tworzyw sztucznych oraz zna zasady postępowania w zatruciach. D.U19., D.U20. D.W 22., DW23., D.W25.

Umie przeprowadzić izolację trucizn z materiału biologicznego i wybrać odpowiednią metodę ich detekcji oraz. przeprowadzać ocenę narażenia na podstawie analizy toksykologicznej w materiale biologicznym. D.U21., DU22.

Zna zasady planowania i metodykę badań toksykologicznych wymaganych w procesie poszukiwania i rejestracji nowych leków. D.W27, D.W28.

Zna problematykę dotyczącą obecności substancji dodatkowych w żywności, zanieczyszczeń żywności oraz niewłaściwej jakości wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, a także żywności wzbogaconej i suplementów diety. D.W32. D.W33., D.U27

Potrafi wyjaśniać przyczyny i skutki interakcji między lekami oraz lekami a żywnością oraz suplementami diety, a także udzielać informacji pacjentom w tym zakresie. D.W35., D.U29., D.U30., D.U31.

Zna zagrożenia i konsekwencje zdrowotne związane z zanieczyszczeniem środowiska naturalnego (toksykologia środowiskowa) i środowiska pracy (toksykologia środowiska pracy) oraz zna i rozumie zasady monitoringu powietrza i monitoringu biologicznego. Potrafi samodzielnie korzystać ze źródeł informacji dotyczących toksyczności ksenobiotyków i wytycznych do oceny narażenia i ryzyka zdrowotnego. D.W26., D.W29., D.U18.

Metody i kryteria oceniania:

Wykłady z prezentacją multimedialną

Ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia audytoryjne

Egzamin pisemny w formie stacjonarnej (zaliczenie od 60%).

Obecność na wykładach i ćwiczeniach, w tym sporządzenie raportów z wykonanych oznaczeń.

Uzyskanie pozytywnej oceny (zaliczenie od 60%) z każdego z dwóch kolokwiów pisemnych z ćwiczeń oraz wszystkich ustnych wejściówek i/lub prezentacji.

Próg zaliczeniowy:

Oceny: 60-70 % dostateczna, 71-77 % plus dostateczna, 78-84 % dobra, 85-91 % plus dobra, 92-100 % bardzo dobra.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/2023" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-02-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 60 godzin więcej informacji
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Wioletta Ochędzan-Siodłak
Prowadzący grup: Agata Jasińska-Balwierz, Ewa Marciniak, Karolina Nowak, Wioletta Ochędzan-Siodłak, Róża Sagan-Pietruszka, Izabela Świder-Meyrowski, Katarzyna Wawryków
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Egzamin - Egzamin
Wykład - Zaliczenie
Literatura uzupełniająca:

1. Farmakologia i toksykologia. Mutschler E, MedPharm Polska, Wrocław, 2010.

2. Szkodliwe substancje w żywności pochodzenie, działanie, zagrożenia zdrowotne. Sikorski Z.E., Witczak A.: PWN, 2020.

3. Toksykologia i ocena bezpieczeństwa kosmetyków. Jurowski, K., Piekoszewski W. PZWL, 2019.

4. Toksykologia żywności. Brzozowska A. SGGW, 2010.

5. Paradoks trucizn, John Timbrell, WNT Warszawa, 2008.

Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Tryb prowadzenia:

Realizowany w sali
Realizowany w terenie

Założenia:

Zapoznanie studentów z pojęciami i mechanizmami działania toksycznego ksenobiotyków w zakresie toksykologii ogólnej i szczegółowej głównych grup związków chemicznych, na które człowiek może być narażony w życiu codziennym i pracy zawodowej oraz metodami badań toksykometrycznych i sposobami oceny narażenia na substancje toksyczne.

Pełny opis:

Tematyka wykładów:

Rys historyczny. Cele i zadania toksykologii w ochronie zdrowia i środowiska. Toksykologia jako multidyscyplinarna dziedzina wiedzy. Podstawowe pojęcia z zakresu toksykologii.

Czynniki warunkujące toksyczność ksenobiotyków.

Losy trucizn w organizmie (wchłanianie, transport, biotransformacja, kumulacja, wydalanie). Biochemiczne przemiany wybranych toksyn.

Analiza toksykologiczna: zasady doboru i poboru materiału do badań (materiał biologiczny i inne próbki).

Metody jakościowe i ilościowe detekcji substancji toksycznych.

Mechanizmy działania toksycznego wybranych substancji chemicznych

Interakcje toksykologiczne.

Diagnostyka zatruć, zasady postępowania w zatruciach. Odtrutki swoiste.

Działania niepożądane wybranych leków.

Działanie odległe substancji chemicznych.

Metody alternatywne oceny bezpieczeństwa ksenobiotyków.

Ocena toksyczności substancji chemicznych. Badania toksykologiczne wymagane do rejestracji leków.

Toksykologia środowiskowa. Monitoring środowiskowy.

Toksykologia przemysłowa – biomarkery i choroby zawodowe.

Tematyka ćwiczeń:

Zajęcia organizacyjne. Omówienie regulaminu i programu ćwiczeń. Zatrucia alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu metylowego i glikolu etylenowego. Diagnostyka zatruć alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu etylowego.

Oznaczanie alkoholu etylowego i alkoholi niekonsumpcyjnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej.

Niepożądane działanie najpopularniejszych antybiotyków i NLPZ. Testy szybkiej identyfikacji wybranych leków (kwasu salicylowego, paracetamolu, sulfonamidów, pyralginy, efedryny, tetracykliny) w materiale biologicznym.

Ocena mechanizmów działania wybranych toksyn pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Zatrucia grzybami.

Toksykologia uzależnień. Doping. Dopalacze. Metody wykrywania i monitorowania uzależnień. Szybkie testy wykrywania narkotyków i ich metabolitów w materiale biologicznym.

Oznaczanie leków, narkotyków i nowych substancji psychoaktywnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej

Suplementy diety jako potencjalne źródło narażenia na substancje szkodliwe dla zdrowia. Interakcje z lekami. Oznaczanie sfałszowanych leków i suplementów diety.

Toksyczność wybranych rozpuszczalników organicznych. Szybkie testy identyfikacji rozpuszczalników organicznych w moczu. Oznaczanie benzenu metodą chromatografii gazowej GC-MS z pobieraniem próbek metodą pasywną.

Toksykologia metali ciężkich (kadm, ołów, rtęć, chrom, arsen, nikiel) oraz metali stosowanych w preparatach farmaceutycznych. Oznaczanie ołowiu, kadmu, niklu metodą spektrometrii masowej z plazmą wzbudzaną indukcyjnie (ICP-MS) według oraz rtęci metodą atomowej spektrometrii fluorescencyjnej.

Podstawy toksykologii kosmetyków, produktów chemii gospodarczej i tworzyw sztucznych; rodzaje odpowiedzi ustrojowej na kontakt z tworzywami sztucznymi. Identyfikacja spektralna substancji dodatkowych w tworzywach sztucznych stosowanych do celów medycznych i farmaceutycznych.

Toksykologia pestycydów. Wykrywanie p-acetyloaminofenolu w moczu jako metabolitu pestycydów fosforoorganicznych.

Toksykologia żywności: dodatki do żywności, zanieczyszczenie żywności nawozami sztucznymi, pestycydami, lekami weterynaryjnymi, substancjami pochodzącymi z procesów technologicznych. Oznaczanie azotanów i azotynów w żywności.

Literatura:

1. Toksykologia. Tom 1, Podstawy toksykologii ogólnej i toksykologia narządowa, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020

2. Toksykologia. Tom 2. Toksykologia szczegółowa i stosowana, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020

3. Toksykologia współczesna, pod red. Witolda Seńczuka, Warszawa, PZWL, 2020

4. Podstawy toksykologii. Kompendium dla studentów szkół wyższych, pod red. Jerzego K. Piotrowskiego, PWN, Warszawa 2017

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/2024" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-02-29
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia Laboratoryjne, 60 godzin więcej informacji
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Wioletta Ochędzan-Siodłak
Prowadzący grup: Tomasz Czerner, Agata Jasińska-Balwierz, Ewa Marciniak, Karolina Nowak, Wioletta Ochędzan-Siodłak, Paweł Świsłowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Ćwiczenia Laboratoryjne - Zaliczenie na ocenę
Egzamin - Egzamin
Wykład - Zaliczenie
Dyscyplina:

nauki farmaceutyczne

Literatura uzupełniająca:

1. Mutschler E.: Farmakologia z elementami toksykologii. MedPharm Polska, Wrocław, 2010.

2. Sikorski Z.E., Witczak A.: Szkodliwe substancje w żywności pochodzenie, działanie, zagrożenia zdrowotne. PWN, 2020.

3. Jurowski, K., Piekoszewski W.: Toksykologia i ocena bezpieczeństwa kosmetyków. PZWL, 2019.

4. Teresiński, G. (red. nauk.): Medycyna Sądowa, tom 2. PZWL, 2020

5. Król M., Kościelniak P., Wietecha-Posłuszny R., Woźniakiewicz M. (red. nauk.): Analityka sądowa. PWN, 2022.

6. Brzozowska A.: Toksykologia żywności. SGGW, 2010.

7. Timbrell J.: Paradoks trucizn. WNT Warszawa, 2008.

8. Stanley E. Manahan.: Toksykologia środowiska. PWN, Warszawa 2007.

9. Adamska-Dyniewska H.: Terapia Monitorowana za pomocą oznaczeń stężeń leku we krwi, Wydawnictwo TTM Łódź; Wydanie I- 1994.

10. Pach J.: Zarys Toksykologii Klinicznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków 2009.


Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Tryb prowadzenia:

Mieszany: realizowany zdalnie i w sali
Realizowany w sali
Realizowany w terenie

Założenia:

Zapoznanie studentów z pojęciami i mechanizmami działania toksycznego ksenobiotyków w zakresie toksykologii ogólnej i szczegółowej głównych grup związków chemicznych, na które człowiek może być narażony w życiu codziennym i pracy zawodowej oraz metodami badań toksykometrycznych i sposobami oceny narażenia na substancje toksyczne.

Pełny opis:

Tematyka wykładów:

Rys historyczny. Cele i zadania toksykologii w ochronie zdrowia i środowiska. Toksykologia jako multidyscyplinarna dziedzina wiedzy. Podstawowe pojęcia z zakresu toksykologii.

Czynniki warunkujące toksyczność ksenobiotyków.

Losy trucizn w organizmie (wchłanianie, transport, biotransformacja, kumulacja, wydalanie).

Mechanizmy działania toksycznego wybranych substancji chemicznych.

Biochemiczne przemiany wybranych toksyn.

Analiza toksykologiczna: zasady doboru i poboru materiału do badań (materiał biologiczny i inne próbki).

Metody jakościowe i ilościowe detekcji substancji toksycznych.

Diagnostyka zatruć, zasady postępowania w zatruciach. Odtrutki swoiste.

Działania niepożądane wybranych leków.

Interakcje toksykologiczne.

Działanie odległe substancji chemicznych.

Metody alternatywne oceny bezpieczeństwa ksenobiotyków.

Ocena toksyczności substancji chemicznych. Badania toksykologiczne wymagane do rejestracji leków.

Toksykologia środowiskowa. Monitoring środowiskowy.

Toksykologia przemysłowa – biomarkery i choroby zawodowe.Tematyka ćwiczeń:

Zajęcia organizacyjne. Omówienie regulaminu i programu ćwiczeń. Zatrucia alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu metylowego i glikolu etylenowego. Diagnostyka zatruć alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu etylowego.

Oznaczanie alkoholu etylowego i alkoholi niekonsumpcyjnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej.

Niepożądane działanie najpopularniejszych antybiotyków i NLPZ. Testy szybkiej identyfikacji wybranych leków (kwasu salicylowego, paracetamolu, sulfonamidów, metamizolu, efedryny, kofeiny, tetracykliny) w materiale biologicznym.

Ocena mechanizmów działania wybranych toksyn pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Zatrucia grzybami.

Toksykologia uzależnień. Doping. Dopalacze. Metody wykrywania i monitorowania uzależnień. Szybkie testy wykrywania narkotyków i ich metabolitów w materiale biologicznym.

Oznaczanie leków, narkotyków i nowych substancji psychoaktywnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej.

Terapeutyczne monitorowanie leków (TDM).

Suplementy diety jako potencjalne źródło narażenia na substancje szkodliwe dla zdrowia. Interakcje z lekami. Oznaczanie sfałszowanych leków i suplementów diety.

Toksyczność wybranych rozpuszczalników organicznych. Szybkie testy identyfikacji rozpuszczalników organicznych i ich metabolitów w moczu.

Toksykologia metali ciężkich (kadm, ołów, rtęć, chrom, arsen, nikiel) oraz metali stosowanych w preparatach farmaceutycznych. Oznaczanie manganu, żelaza, niklu, miedzi, cynku, kadmu i ołowiu, metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z wykorzystaniem F-AAS iCE 3000 oraz rtęci metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z wykorzystaniem analizatora rtęci AMA 254.

Podstawy toksykologii kosmetyków, produktów chemii gospodarczej i tworzyw sztucznych; rodzaje odpowiedzi ustrojowej na kontakt z tworzywami sztucznymi. Identyfikacja spektralna substancji dodatkowych w tworzywach sztucznych stosowanych do celów medycznych i farmaceutycznych.

Toksykologia pestycydów. Wykrywanie p-acetyloaminofenolu w moczu jako metabolitu pestycydów fosforoorganicznych.

Toksykologia żywności: dodatki do żywności, zanieczyszczenie żywności nawozami sztucznymi, pestycydami, lekami weterynaryjnymi, substancjami pochodzącymi z procesów technologicznych. Oznaczanie azotanów i azotynów w żywności.

Literatura:

1. Toksykologia. Tom 1, Podstawy toksykologii ogólnej i toksykologia narządowa, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020

2. Toksykologia. Tom 2. Toksykologia szczegółowa i stosowana, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020

3. Toksykologia współczesna, pod red. Witolda Seńczuka, Warszawa, PZWL, 2020

4. Podstawy toksykologii. Kompendium dla studentów szkół wyższych, pod red. Jerzego K. Piotrowskiego, PWN, Warszawa 2017

Uwagi:

Zajęcia laboratoryjne realizowane w:

- laboratorium, Wydział Chemii UO,

- pracowni AAS, Wydział Przyrodniczo-Techniczny,

- Zakładzie Toksykologii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/2025" (w trakcie)

Okres: 2024-10-01 - 2025-02-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia Laboratoryjne, 60 godzin więcej informacji
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Wioletta Ochędzan-Siodłak
Prowadzący grup: Tomasz Czerner, Agata Jasińska-Balwierz, Ewa Marciniak, Karolina Nowak, Wioletta Ochędzan-Siodłak, Paweł Świsłowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Ćwiczenia Laboratoryjne - Zaliczenie na ocenę
Egzamin - Egzamin
Wykład - Zaliczenie
Dyscyplina:

nauki farmaceutyczne

Literatura uzupełniająca:

1. Mutschler E.: Farmakologia z elementami toksykologii. MedPharm Polska, Wrocław, 2010.

2. Substancje groźne, niebezpieczne i pożyteczne. Tom 1, Pierwiastki i związki nieorganiczne, Aleksander Kołodziejczyk, Wydawnictwo Naukowe: Sieć Badawcza Łukasiewicz-Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 2019

3. Substancje groźne, niebezpieczne i pożyteczne. Tom 2, Związki organiczne, Aleksander Kołodziejczyk, Aleksandra Kołodziejczyk, Wydawnictwo Naukowe: Sieć Badawcza Łukasiewicz-Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 2023

4. Sikorski Z.E., Witczak A.: Szkodliwe substancje w żywności pochodzenie, działanie, zagrożenia zdrowotne. PWN, 2020.

5. Jurowski, K., Piekoszewski W.: Toksykologia i ocena bezpieczeństwa kosmetyków. PZWL, 2019.

6. Teresiński, G. (red. nauk.): Medycyna Sądowa, tom 2. PZWL, 2020

7. Król M., Kościelniak P., Wietecha-Posłuszny R., Woźniakiewicz M. (red. nauk.): Analityka sądowa. PWN, 2022.

8. Brzozowska A.: Toksykologia żywności. SGGW, 2010.

7. Timbrell J.: Paradoks trucizn. WNT Warszawa, 2008.

9. Stanley E. Manahan.: Toksykologia środowiska. PWN, Warszawa 2007.

10. Adamska-Dyniewska H.: Terapia Monitorowana za pomocą oznaczeń stężeń leku we krwi, Wydawnictwo TTM Łódź; Wydanie I- 1994.

11. Pach J.: Zarys Toksykologii Klinicznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, Kraków 2009.

Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Tryb prowadzenia:

Mieszany: realizowany zdalnie i w sali
Realizowany w sali
Realizowany w terenie

Założenia:

Zapoznanie studentów z pojęciami i mechanizmami działania toksycznego ksenobiotyków w zakresie toksykologii ogólnej i szczegółowej głównych grup związków chemicznych, na które człowiek może być narażony w życiu codziennym i pracy zawodowej oraz metodami badań toksykometrycznych i sposobami oceny narażenia na substancje toksyczne.

Pełny opis:

Tematyka wykładów:

Rys historyczny. Cele i zadania toksykologii w ochronie zdrowia i środowiska. Toksykologia jako multidyscyplinarna dziedzina wiedzy. Podstawowe pojęcia z zakresu toksykologii.

Czynniki warunkujące toksyczność ksenobiotyków.

Losy trucizn w organizmie (wchłanianie, transport, biotransformacja, kumulacja, wydalanie).

Mechanizmy działania toksycznego wybranych substancji chemicznych.

Biochemiczne przemiany wybranych toksyn.

Analiza toksykologiczna: zasady doboru i poboru materiału do badań (materiał biologiczny i inne próbki).

Metody jakościowe i ilościowe detekcji substancji toksycznych.

Diagnostyka zatruć, zasady postępowania w zatruciach. Odtrutki swoiste.

Działania niepożądane wybranych leków.

Interakcje toksykologiczne.

Działanie odległe substancji chemicznych.

Metody alternatywne oceny bezpieczeństwa ksenobiotyków.

Ocena toksyczności substancji chemicznych. Badania toksykologiczne wymagane do rejestracji leków.

Toksykologia środowiskowa. Monitoring środowiskowy.

Toksykologia przemysłowa – biomarkery i choroby zawodowe.Tematyka ćwiczeń:

Zajęcia organizacyjne. Omówienie regulaminu i programu ćwiczeń. Zatrucia alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu metylowego i glikolu etylenowego. Diagnostyka zatruć alkoholami. Toksyczne działanie alkoholu etylowego.

Oznaczanie alkoholu etylowego i alkoholi niekonsumpcyjnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej.

Niepożądane działanie najpopularniejszych antybiotyków i NLPZ. Testy szybkiej identyfikacji wybranych leków (kwasu salicylowego, paracetamolu, sulfonamidów, metamizolu, efedryny, kofeiny, tetracykliny) w materiale biologicznym.

Ocena mechanizmów działania wybranych toksyn pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Zatrucia grzybami.

Toksykologia uzależnień. Doping. Dopalacze. Metody wykrywania i monitorowania uzależnień. Szybkie testy wykrywania narkotyków i ich metabolitów w materiale biologicznym.

Oznaczanie leków, narkotyków i nowych substancji psychoaktywnych na potrzeby toksykologii klinicznej i sądowej.

Terapeutyczne monitorowanie leków (TDM).

Suplementy diety jako potencjalne źródło narażenia na substancje szkodliwe dla zdrowia. Interakcje z lekami. Oznaczanie sfałszowanych leków i suplementów diety.

Toksyczność wybranych rozpuszczalników organicznych. Szybkie testy identyfikacji rozpuszczalników organicznych i ich metabolitów w moczu.

Toksykologia metali ciężkich (kadm, ołów, rtęć, chrom, arsen, nikiel) oraz metali stosowanych w preparatach farmaceutycznych. Oznaczanie manganu, żelaza, niklu, miedzi, cynku, kadmu i ołowiu, metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z wykorzystaniem F-AAS iCE 3000 oraz rtęci metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej z wykorzystaniem analizatora rtęci AMA 254.

Podstawy toksykologii kosmetyków, produktów chemii gospodarczej i tworzyw sztucznych; rodzaje odpowiedzi ustrojowej na kontakt z tworzywami sztucznymi. Identyfikacja spektralna substancji dodatkowych w tworzywach sztucznych stosowanych do celów medycznych i farmaceutycznych.

Toksykologia pestycydów. Wykrywanie p-acetyloaminofenolu w moczu jako metabolitu pestycydów fosforoorganicznych.

Toksykologia żywności: dodatki do żywności, zanieczyszczenie żywności nawozami sztucznymi, pestycydami, lekami weterynaryjnymi, substancjami pochodzącymi z procesów technologicznych. Oznaczanie azotanów i azotynów w żywności.

Literatura:

1. Toksykologia. Tom 1, Podstawy toksykologii ogólnej i toksykologia narządowa, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020

2. Toksykologia. Tom 2. Toksykologia szczegółowa i stosowana, red. Kamil Jurowski, Wojciech Piekoszewski, PZWL, Warszawa 2020

3. Toksykologia współczesna, pod red. Witolda Seńczuka, Warszawa, PZWL, 2020

4. Podstawy toksykologii. Kompendium dla studentów szkół wyższych, pod red. Jerzego K. Piotrowskiego, PWN, Warszawa 2017

Uwagi:

Zajęcia laboratoryjne realizowane w:

- laboratorium, Wydział Chemii UO,

- pracowni AAS, Wydział Przyrodniczo-Techniczny,

- Zakładzie Toksykologii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Opolski.
pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole https://uni.opole.pl kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.0.0-www3-8 (2024-11-08)