Dotknąć śmierci - zwłoki w nauce, kulturze i religii

fakultatywne
ogólnouniwersyteckie

P. Morciniec, Bioetyka personalistyczna wobec zwłok ludzkich, Opole 2009;

Tenże, Ostatnia posługa wobec martwego ciała, Wrocław 2010;

E. Domańska, Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała, Warszawa 2017;

M. Wańczowski, M. Lenart, Księga żałoby i śmierci, Warszawa 2009.

Przedstawienie problemowych zagadnień dotyczących miejsca martwego ludzkiego ciała w różnych obszarach życia - od nauki, przez zjawiska kulturowe, nadawanie znaczeń, symbolikę, aż po religię i sztukę. W epoce tabuizacji śmierci i jej materialnego substytutu zajęcia mogą pomóc studentom w zmierzeniu się z egzystencjalnym problemem przemijania.

Na treść merytoryczną wykładu złożą się następujące zagadnienia:

1. Terminologia dotycząca ludzkich zwłok w różnych językach.

2. Status materialny, filozoficzny, etyczny i prawny martwego ludzkiego ciała.

3. Podejście do zwłok ludzkich w historii, rzutujące na postawy współczesne

4. Istota pietyzmu wobec ludzkich zwłok.

5. Zmiany w kulturze funeralnej i ich podstawy.

6. Rytuały pogrzebowe: kosmetyka funeralna, pochówek, kremacja, czy inna forma dezintegracji?

7. Przejawy "ekstrawagancji funeralnej" - wyraz przezwyciężania tabuizacji?

8. Istnienie mumii naturalnych – związane z tym kwestie dyskusyjne.

9. Wykorzystanie martwych ciał w badaniach naukowych i w crash testach.

10. Stosowanie zwłok w edukacji medycznej i terapii.

11. Martwe ciało w wielkich religiach - pozycja, symbolika, wierzenia, praktyka.

12. Zaskakujące praktyki ze zwłokami - przekaz kulturowy czy religijny?/

13. Kult relikwii – problem budzący kontrowersje i dyskusje.

14. Sekcje zwłok – teoria, historia, praktyka, dyskusje nad zasadnością

15. Zwłoki jako materiał deliktowy (perspektywa patomorfologa i prokuratora).

16. Ekshumacje – argumenty za i przeciw; aspekty etyczne zagadnienia

17. Kontrowersje kulturowe na przykładzie wystaw plastynatów.

18. Pytanie o przyszłe miejsce ludzkich zwłok w kulturze i praktyce.

J. Kolbuszewski (red.) Problemy współczesnej tanatologii, t. 1-15, Wrocław 1997-2011;

N. Stefenelli (Hg.), Körper ohne Leben: Begegnung und Umgang mit Toten, Wien 1998;

P. Morciniec, Ludzkie zwłoki jako obiekt badawczy – dowolność działań czy normowanie?, w: Etyczne i prawne granice badań naukowych, red. W. Galewicz, Kraków 2009, 105-120;

Tenże, Wpływ sekularyzacji na współczesną kulturę funeralną, w: Procesy sekularyzacyjne w Niemczech i w Polsce. Säkularisierungsprozesse in Deutschland und Polen, red. J. Werbick, M. Worbs, Opole 2010, s. 137-148;

Tenże, Zwłoki ludzkie w medycynie – pietyzm czy służba życiu i zdrowiu, „Teologia i Moralność” 2010, t. 7, s. 169-182;

C. Koff, Pamięć kości: pośród umarłych w Ruandzie, Bośni, Chorwacji i Kosowie, Warszawa 2007;

W. Tochman, Jakbyś kamień jadła, Wołowiec 2008;

M. Machinek (red.), Śmierć i wiara w życie pośmiertne w świetle nauk przyrodniczych i humanistycznych, Olsztyn 2003;

L.-V. Thomas, Trup. Od biologii do antropologii, Łódź 1991.

Ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru, na którą złożą się:

- Aktywna obecność na zajęciach

- Przygotowanie projektu wizualnego (prezentacja lub poster) z zakresu problematyki konwersatorium.

Procentowa, aktywna obecność na zajęciach stanowić będzie 80% oceny końcowej (wyliczanej wg klucza: liczba zajęć x 2 (lub 4 przy zajęciach podwójnych) dzielona przez 30 (ogólna liczba zajęć).

Pozostałe 20% - punkty uzyskane za przygotowanie projektu - najlepsze projekty mogą być dyskutowane w czasie zajęć.