Historia filozofii starożytnej i średniowiecznej

obowiązkowe

Jednolite studia magisterskie

Teologia,

Teologia kapłańska

Semestr zimowy (I)

Profil ogólnoakademicki

obowiązkowe

Realizowany w sali

Wymagania:

- znajomość wykładanego materiału,

- znajomość zadanych lektur.

F. Copleston, Historia filozofii, t. I-III, H. Bednarek i S. Zalewski, Warszawa 1998-2000.

E. Gilson, Duch filozofii średniowiecznej, tł. J. Rybałt, Warszawa 1958.

Z. Kuksewicz, Zarys filozofii średniowiecznej. Filozofia łacińskiego obszaru kulturowego, Warszawa 1986.

Z. Kuksewicz, Zarys filozofii średniowiecznej. Filozofia bizantyjska, krajów zakaukaskich, słowiańska,, arabska i żydowska, Warszawa 1986.

S. Swieżawski, Dzieje europejskiej filozofii klasycznej, Warszawa - Wrocław 2000.

Nakład pracy studenta (w godzinach):

(A) godziny kontaktowe:

- udział w zajęciach: 45 godzin / 1 ECTS;

- konsultacje: 15 godzin / 0,5 ECTS

(B) praca własna studenta

(1) studiowanie literatury i realizacja zadań: 15 godzin / 0,5 ECTS;

(2) przygotowanie do egzaminu - 30 godzin / 1 ECTS.

Wykład ma charakter elementarny. Nie zakłada się u studenta wcześniejszej znajomości historii filozofii. W pierwszej części wykładu (historia filozofii starożytnej) akcentuje się problemy, pojęcia i poglądy, które wpłynęły na dalszy rozwój kultury, zwłaszcza nauki, moralności i religii. W części drugiej (historia filozofii średniowiecznej) zwraca się uwagę na specyficzne syntezy filozofii greckiej i tradycji religijnych (judaizmu, islamu i chrześcijaństwa).

Celem przedmiotu jest prezentacja poglądów najważniejszych filozofów epoki starożytnej i średniowiecznej oraz występujących w nich nurtów duchowych. Uwzględnia się kluczowe kontrowersje filozoficzne charakteryzujące te opoki, a także wpływ filozofii starożytnej i średniowiecznej na kulturę europejską i ukształtowanie się doktryn teologicznych (głównie chrześcijańskich, lecz częściowo także judaistycznych i muzułmańskich).

Część I: Filozofia starożytna

1. Filozofia presokratejska:

A. Jońscy filozofowie przyrody

B. Eleaci

C. Atomiści

D. Pitagorejczycy

2. Klasyczna filozofia grecka:

A. Sokrates

B. Platon

C. Arystoteles;

3. Filozofia hellenistyczna:

A. Stoicy

B. Epikurejczycy

C. Sceptycy

4. Filozofia religijna:

A. Filon

B. Ojcowie Kościoła

C. Plotyn

D. Św. Augustyn

Część II: Filozofia średniowieczna

1. Główne nurty filozofii średniowiecznej:

A. Filozofia muzułmańska,

B. Filozofia żydowska

C. Scholastyka

2. Złoty okres scholastyki

A. Św. Bonawentura

B. Św. Tomasz z Akwinu

C. Bł. Duns Szkot

3. Schyłek filozofii średniowiecznej

A. Wilhelm Ockham

B. Mistrz Eckhart i mistyka nadreńska

E. Gilson, Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich, tł. S. Zalewski, Warszawa 1987.

R. Heinzmann R., Filozofia średniowieczna, tł. P. Romanski, Kęty 1999.

J. Legowicz, Historia filozofii starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1986.

J. Legowicz., Historia filozofii średniowiecznej Europy zachodniej, Warszawa 1986.

G. Reale, Historia filozofii starożytnej, t. I-V, tł. E. I. Zieliński, Lublin

W. Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. I, Warszawa 2002 (lub inne wydania).

F. van Steenbergen, Filozofia w wieku XIII, tł. E. I. Zieliński, Lublin 2005.

I. WIEDZA ("Student wie i rozumie"):

- Student zna terminologię nauk teologicznych i jej korzenie grecko-łacińskie: TMA_W03; P7S_WG;

- Ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę z zakresu filozofii (i prawa kanonicznego): TMA_W09; P7S_WG;

- Ma pogłębioną wiedzę o powiązaniach teologii z innymi dziedzinami nauki, a zwłaszcza z naukami humanistycznymi, społecznymi i prawnymi, pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych: TMA_W12; P7S_WG.

II. UMIEJĘTNOŚCI ("Student potrafi"):

- Student potrafi samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy z wykorzystaniem wiedzy teologicznej: TMA_U01; P7S_UW;

- Posiada umiejętności badawcze w zakresie teologii, obejmujące zwłaszcza analizę tekstów filozoficznych, biblijnych i teologicznych, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opanowanie i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów: TMA_U02; P7S_UW;

- Potrafi przeprowadzić krytyczną analizę i interpretację różnych poglądów teologicznych i światopoglądowych, wytworów kultury w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego, miejsca w procesie historyczno-kulturowym: TMA_U08; P7S_UW.

III. KOMPETENCJE SPOŁECZNE ("Student jest gotów do..."):

- Student identyfikuje i rozstrzyga dylematy, zwłaszcza doktrynalne i etyczno-moralne, związane z życiem indywidualnym i społecznym: TMA_K06; P7S_KK; P7S_KO;

- Ma świadomość własnej, indywidualnej odpowiedzialności za kształt życia społecznego, kultury, dziedzictwa chrześcijańskiego: TMA_K07; P7S_KO;

- Interesuje się dokonaniami, ośrodkami i szkołami badawczymi w zakresie teologii: TMA_K08; P7S_KR.

1. Formy zaliczenia (weryfikacja efektów uczenia się):

(1) Zadania cząstkowe (W2, U1, U2, K1, K3);

(2) Egzamin końcowy (W1, W2, W3, U3, K2)

2. Materiał obowiązujący do egzaminu obejmuje:

- treść wykładów,

- zawartość przekazywanych materiałów,

- znajomość zadanych lektur.

3. Podstawą udzielenia zaliczenia jest egzamin ustny. Ustala się następujące kryteria oceniania:

1. Znajomość omawianych nurtów filozoficznych oraz zadanego materiału do samodzielnego opracowania jest wystarczająca do uzyskania oceny "dobry plus" (4,5);

2. Aby uzyskać ocenę bardzo dobrą (5), student powinien wykazać się umiejętnością dynamicznego operowania zdobytą wiedzą, np. umiejąc porównać ze sobą różne nurty, odpowiedzieć na pytania problemowe, samodzielnie oceniać nurty itp. (zob. efekty uczenia się w zakresie umiejętności);

3. Oceny: dobry (4,0), dostateczny plus (3,5) oraz dostateczny (3,0) są udzielane wówczas, gdy w odpowiedziach studenta pojawiają się błędy, które jednak nie zniekształcają głównego sensu poszczególnych nurtów.

4. Brak znajomości zadanego materiału, istotne błędy w prezentacji poglądów filozoficznych skutkują brakiem zaliczenia przedmiotu i oceną niedostateczną (2).

Nie dotyczy.