Historia filozofii starożytnej i średniowiecznej

obowiązkowe

Jednolite studia magisterskie

Teologia

Rok akademicki 2023/2024

Semestr I (zimowy)

Profil ogólnoakademicki

obowiązkowe

Realizowany w sali

1. Udział w zajęciach;

2. Znajomość wykładanego materiału oraz zlecanych zadań.

3. Kolokwia ze znajomości tekstów filozoficznych.

Filozofia. Materiały do ćwiczeń dla studentów teologii, red. M. Jędraszewski, Poznań 2001

Filozofia dla szkoły średniej. Wybór tekstów, red. B. Markiewicz, Warszawa 1987 (i inne wydania).

Poznanie. Antologia tekstów filozoficznych, red. Z. Cackowski, M. Hetmański, Wrocław - Warszawa - Kraków 1992

Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XII wieku, red. M. Frankowska-Terlecka, Warszawa 2006.

Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIII wieku, red. K. Krauze-Błachowicz, Warszawa 2002.

Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIV wieku, red. E. Jung, Warszawa 2000.

Nakład pracy studenta:

- udział w zajęciach - 15 godzin,

- przygotowanie do zajęć - 10 godzin,

- lektura zadawanych lektur - 15 godzin,

- przygotowanie do zaliczenia - 15 godzin

Konwersatorium historii filozofii starożytnej i średniowiecznej jest powiązane z tematyką wykładów. Zgodnie z zaleceniami Konstytucji apostolskiej "Veritatis gaudium" (2017) wykładowi historii filozofii powinna towarzyszyć lektura tekstów. Lektura wybranych tekstów oraz kształcenie umiejętności czytania tekstów filozoficznych jest głównym celem zajęć.

Celem przedmiotu jest prezentacja poglądów najważniejszych filozofów epoki starożytnej i średniowiecznej oraz występujących w nich nurtów duchowych. Uwzględnia się kluczowe kontrowersje filozoficzne charakteryzujące te opoki, a także wpływ filozofii starożytnej i średniowiecznej na kulturę europejską i ukształtowanie się doktryn teologicznych (głównie chrześcijańskich, lecz częściowo także judaistycznych i muzułmańskich). Konwersatorium jest skorelowane z wykładami, lecz akcent położony jest na lekturę wybranych tekstów z wprowadzeniem, komentarzem i ewentualnie dyskusją.

Przewiduje się lekturę następujących tekstów (przewidziane są kolokwia ze znajomości treści):

1. "Timaios "Platona: lektura i analiza wybranych problemów: atrybuty Stwórcy, rozumienie aktu stworzenia, cechy świata stworzonego.

2. "Metafizyka" Arystotelesa, księga XII: natura Pierwszego Poruszyciela;

3. "Wyznania" św. Augustyna (różne fragmenty): znaczenie doświadczenia wewnętrznego, rozważania o czasie;

4. "Proslogion" św. Anzelma: dowód ontologiczny i jego współczesne interpretacje logiczne;

5. "De ente et essentia" Tomasza z Akwinu: podstawowe pojęcia metafizyki;

6. Mistyka nadreńska: specyficzne cechy języka Mistrza Eckharta i Jana Taulera.

Anzelm z Canterbury, Monologion. Proslogion, tł. T. Włodarczyk, Warszawa 1992.

Arystoteles, Metafizyka, tł. K. Leśniak, Warszawa 1984.

Mistrz Eckhart, Dzieła wszystkie, t. I, tł. W. Szymona, Poznań 2020.

Platon, Dialogi t. I-II, tł. W. Witwicki, Kęty 1999.

Tauler J., Kazania, tł. W. Szymona, Poznań 2016.

Tomasz z Akwinu, De ente et essentia. O bycie i istocie, tł. M. A. Krąpiec, Lublin 1981.

Możliwe jest korzystanie również z innych tekstów z antologii wymienionych w spisie literatury uzupełniającej.

I. WIEDZA ("Student wie i rozumie"):

- Student zna terminologię nauk teologicznych i jej korzenie grecko-łacińskie: TMA_W03; P7S_WG;

- Ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę z zakresu filozofii (i prawa kanonicznego): TMA_W09; P7S_WG;

- Ma pogłębioną wiedzę o powiązaniach teologii z innymi dziedzinami nauki, a zwłaszcza z naukami humanistycznymi, społecznymi i prawnymi, pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych: TMA_W12; P7S_WG.

II. UMIEJĘTNOŚCI ("Student potrafi"):

- Student potrafi samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy z wykorzystaniem wiedzy teologicznej: TMA_U01; P7S_UW;

- Posiada umiejętności badawcze w zakresie teologii, obejmujące zwłaszcza analizę tekstów filozoficznych, biblijnych i teologicznych, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opanowanie i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów: TMA_U02; P7S_UW;

- Potrafi przeprowadzić krytyczną analizę i interpretację różnych poglądów teologicznych i światopoglądowych, wytworów kultury w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego, miejsca w procesie historyczno-kulturowym: TMA_U08; P7S_UW.

III. KOMPETENCJE SPOŁECZNE ("Student jest gotów do..."):

- Student identyfikuje i rozstrzyga dylematy, zwłaszcza doktrynalne i etyczno-moralne, związane z życiem indywidualnym i społecznym: TMA_K06; P7S_KK; P7S_KO;

- Ma świadomość własnej, indywidualnej odpowiedzialności za kształt życia społecznego, kultury, dziedzictwa chrześcijańskiego: TMA_K07; P7S_KO;

- Interesuje się dokonaniami, ośrodkami i szkołami badawczymi w zakresie teologii: TMA_K08; P7S_KR.

Podstawą udzielenia zaliczenia jest:

- udział w zajęciach,

- realizacja zadań,

- test ze znajomości tekstów oraz umiejętności posługiwania się zdobytą wiedzą.

Skala ocen w kolokwiach (testy zawierają 16 pytań):

16 p. = 5

15 p. = 4,5

13-14 p. = 4,0

10-12 p. = 3,5

9 p. = 3,0

Poniżej 9. = 2.

Nie dotyczy.