Psychologia osobowości

obowiązkowe

Celem przedmiotu jest zdobycie wiedzy dotyczącej naukowego rozumienia osobowości, jej funkcjonowania i złożonej natury, różnych podejść teoretycznych do tego zagadnienia, oraz nabycie umiejętności stosowania tych podejść do analizy konkretnych przypadków. Zajęcia zapoznają zarówno z koncepcjami klasycznymi osobowości, jak też z koncepcjami wypracowanymi w ostatnich dekadach (zwłaszcza poznawczymi). W trakcie ćwiczeń student poznaje też wybrane zagadnienia metodologii badań nad osobowością i niektóre narzędzia pomiarowe stosowane w tych badaniach.

Wykłady:

1. Wprowadzenie do psychologii osobowości: historia psychologii osobowości, nauka o osobowości, struktura oso-bowości, rozwój i funkcje osobowości, definiowanie osobowości i odróżnienie od pojęć pokrewnych

(charakter, temperament); podstawowe pytania i główne kontrowersje psychologii osobowości;

kryteria oceny teorii osobowości.

2. Podejścia badawcze w psychologii osobowości: badanie kliniczne, korelacyjne i eksperymentalne. Możliwości i ograniczenia każdego z podejść.

3. Koncepcje psychodynamiczne Z. Freud , A. Adler i C.G. Jung (struktura osobowości, rozwój, metody badawcze).

4. Neopsychoanaliza. Koncepcja K. Horney, E. Fromm (struktura osobowości, rozwój, metody badawcze).

5. Teorie cech i teorie czynnikowe (cz. I): Teoria cech G. Allporta. Znaczenie teorii Allporta dla rozwoju myśli pscho-logicznej, postulat systemowego eklektyzmu, koncepcja dojrzałej osobowości.

6. Teorie cech i teorie czynnikowe (cz. II): Teoria H. J. Eysencka i R. B. Cattella.

7. Koncepcja personologii i motywacyjna teoria potrzeb H.A. Murraya.

8. Humanistyczne teorie osobowości (cz. I): Organizmiczne podejście C. Rogersa; Koncepcja motywacji i potrzeb A. Maslowa.

9. Humanistyczne teorie osobowości (cz. II): Personalistyczno-egzystencjalne podejście V. Frankla.

10. Podsumowanie.

Ćwiczenia:

1. Wprowadzenie do zagadnień psychologii osobowości: Czym zajmuje się psychologia osobowości? Czym jest oso-bowość? Główne kontrowersje wokół osobowości (motywacja – charakter świadomy czy nieświadomy? co kształ-tuje osobowość – natura czy wychowanie? osoba czy sytuacja? program biologiczny czy intencjonalny?).

2. Klasyczna psychoanaliza (Freud) i nurt psychodynamiczny w teorii osobowości. Psychologia analityczna – Jung.

3. Neopsychoanaliza – Horney (neurotyczna osobowość – aspekt współczesny w terapii nerwic).

4. Fromm – analiza wyników badań nad syndromami „wzrostu” i „rozpadu” w oparciu o literaturę.

5. Teoria potrzeb i studium świadomej osoby (Murray, ogólne omówienie metod TAT, CAT).

6. Przykładowe teorie cech: Eysenck – ogólne omówienie EPQ-R; teoria Wielkiej Piątki - Costa i McCrae –

ogólne omówienie NEO-FFI lub NEO-PI-R.

7. Ogólne omówienie teorii społecznego uczenia się.

8. Psychologia humanistyczna: ogólne omówienie fenomenologicznej teorii Rogersa (założenia terapii rogeriańskiej)

lub Maslowa teorii motywacyjnej.

9. Psychologia humanistyczna: ogólne omówienie egzystencjalnej teorii Frankla.

Wykorzystywana podczas zajęć:

Gałkowska-Jakubik M. (2006). Tendencje konstruktywne i destruktywne w ujęciu Ericha Fromma. W: P. Francuz, W. Otrebski (red.). Studia z psychologii w KUL, 13, 11-33.

Hall C.S., Lindzey G. (2001): Teorie osobowości. Warszawa: PWN.

Oleś P.K. (2003). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.

Oleś P., Puchalska-Wasyl M., Sobol-Kwapińska M. (red.) (2006). O osobowości praktycznie wszystko. Ćwiczenia z psychologii osobowości. Warszawa-Lublin: Wydawnictwo Scholar, Wydawnictwo KUL.

Studiowana samodzielnie przez studenta:

Oleś P.K., Drat-Ruszczak K. (2008): Osobowość (w:) Strelau J., Doliński D. (red.): Psychologia. Podręcznik akademicki t. I. Gdańsk: GWP.

Pervin L.A., Cervone D. (2011): Osobowość, teoria i badania. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Wiedza

w wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie:

• zdefiniować osobowość w różnych ujęciach teoretycznych

• scharakteryzować różne aspekty osobowości

• wymienić i opisać najważniejsze teorie osobowości

• omówić różnorodność właściwości osobowości oraz istotę jej struktury i funkcji

• wskazać najistotniejsze kryteria odróżniania osobowości funkcjonującej normalnie od osobowości zaburzonej

Umiejętności

w wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien potrafić/mieć umiejętność:

• wytłumaczyć/objaśniać czym jest osobowość, jej rozwój, zmiany i stałość

• zastosować poszczególne teorie osobowości do analizy konkretnych przypadków

Kompetencje społeczne

w wyniku przeprowadzonych zajęć student ma/wykazuje:

• pogłębioną świadomość roli osobowości w funkcjonowaniu człowieka

• gotowość do rozumienia złożoności ludzkiej osobowości

• profesjonalizm i odpowiedzialność w rozumieniu i badaniu osobowości

1. Pisemny egzamin z treści przedmiotu (wykład) on-line wg propozycji osoby prowadzącej,

2. Kolokwium (konwersatorium) on-line wg propozycji osoby prowadzącej.

Egzamin

- ocena dostateczna: jeżeli student uzyska powyżej 60% punktów

- ocena dobra: jeżeli student uzyska 75% punktów

- ocena bardzo dobra: jeżeli student uzyska powyżej 90% punktów.

Zaliczenie ćwiczeń

Ocena końcowa jest ustalana na podstawie sumy punktów uzyskanych z różnych rodzajów aktywności (kolokwium, zadania cząstkowe, aktywność), wg zasady:

- ocena dostateczna: jeżeli student uzyska powyżej 60% punktów

- ocena dobra: jeżeli student uzyska 75% punktów

- ocena bardzo dobra: jeżeli student uzyska powyżej 90% punktów.