Filozofia Boga

obowiązkowe

jednolite magisterskie

Teologia

Semestr II

ogólnoakaemicki

obowiązkowe

Realizowany w sali

Zaliczanie przedmiotów z zakresu filozofii i religiologii przewidzianym programem nauczania na semestr I.

C. HUNTER, Bóg Darwina: ewolucjonizm i problem zła, tł. Józef Zon, Warszawa 2021; A. STEFAŃCZYK (red.), Jeżeli Bóg istnieje... : wolność człowieka a hipoteza teistyczna : wybór tekstów, Lubin 2018; L. TRINKAUS ZAGZEBSKI, Wprowadzenie historyczne do filozofii religii, tł. A. Szwed, Kraków 2012; R. SWINBURNE, Czy istnieje Bóg?, przełożył I. Ziemiński, Poznań 1999; S. Klemczak, Deus ex metaphora : bóg filozofów i jego funkcje, Kraków 2018; G. LOHFINK, Jakie argumenty ma nowy ateizm? Krytyczna dyskusja, Wrocław 2009; S. JANECZEK, A. STAROŚCIC, Filozofia Boga. cz. 1: Poszukiwanie Boga (cz. 2: Odkrywanie Boga), Lublin 2017 [PDF online].

A. Godziny kontaktowe: 25 godz. / 1 ECTS

Udział w zajęciach: 18 godz.

Udział w innych formach kontaktu bezpośredniego (m.in. konsultacjach, zaliczenie): 7 godz.

B. Praca własna studenta: 25 godz. / 1 ECTS

Lektura: 10 godz.

Przygotowanie do zaliczenia: 15 godz.

Przyjęcie teistycznej koncepcji Boga i możliwości poznania istnienia Boga

Cele przedmiotu

Prezentacja klasycznych i współczesnych filozoficznych koncepcji Boga oraz argumentacji za jego istnieniem. Krytyczna analiza sposobów przeprowadzania argumentacji apriorycznej i aposteriorycznej. Omówienie roli rozumu i doświadczenia w prowadzeniu dyskursów o Bogu, jak również przedawnienie problematyka zła i analiza dyskursów teodycealnych.

Treści programowe

Problematyka wykładu:

1. Nazwa, przedmiot, metody i definicja filozoficznej nauki o Boga. Filozoficzna nauka o Bogu a inne nauki: filozofia Boga a religia, filozofia Boga a teologia, filozofia Boga a filozofia religii, filozofia Boga a metafizyka

2. Teodycealny wymiar filozofii Boga. Wielość koncepcje Boga. Doktryna dekretalizmu, doktryna św. Tomasza i Leibniza, doktryna Spinozy

3. Koncepcje zła. Instrumentalizacja. Ontologiczna depotencjacja. Pedagogizacja. Umoralizowanie. Harmonizacja i estetyzacja. Propozycja Leibniza

4. Argumentatywny wymiar filozofii Boga

5. Aprioryczne dowody na istnienie Boga. Św. Anzelm z Canterbury. Kartezjusz

6. Aposterioryczne dowody na istnienie Boga. Argument kinetyczny. Argument etiologiczny. Argument kontyngencjonalny

7. Argument klimakologiczny. Argument teleologiczny. Bóg Tomaszowych dowodów.

8. Argumentacja moralna. Postulaty rozumu praktycznego. Krytyka argumentacji moralnej.

9. Współczesna argumentacja za istnieniem Boga

10. Próby argumentacji przyrodniczej. Dowód entropologiczny. Argument za istnieniem Boga na podstawie teorii rozszerzania się Wszechświata. Argumentacja za istnieniem Boga "z początku życia organicznego na Ziemi".

11. Argumentacja za istnieniem Boga Teilharda de Chardin. Antropologiczne formy argumentacji za istnieniem Boga.

12. Od dowodu do doświadczenia. Doświadczenie transcendentalne a tomizm transcendentalizujący.

13. Argumentacja za istnieniem Boga z przeżyć mistycznych. Argumentacja aksjologiczna za istnieniem Boga. Fenomenologiczna i egzystencjalna argumentacja za istnieniem Boga.

14. Ogólna ocena racjonalnej argumentacji za istnieniem Boga. Pojęcie dowodu. Krytyka dowodów. Dylematy dowodów. Poznawcze znaczenie dowodów.

15. Szukanie nowych dróg mówienia o Bogu.

Wykaz literatury

A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):

A.1. wykorzystywana podczas zajęć

B. BEJZE, praca zbiorowa, Studia z Filozofii Boga, t. I-IV, Warszawa 1968-1977.

H. Dumery, Problem Boga w filozofii religii, Kraków 1994.

L.J. Elders, Filozofia Boga. Filozoficzna teologia św. Tomasza z Akwinu, Warszawa 1992.

E. Gilson, Bóg i filozofia, Warszawa 1982.

M. Gogacz, Poszukiwanie Boga. Wykłady z metafizyki absolutnego istnienia, Warszawa 1976.

W. Granat, Teodycea, Istnienie Boga i Jego natura, Lublin 1968.

J. Hick, Argumenty za istnieniem Boga, Kraków 1994.

F. RICKEN, Filozofia religii tł. P. Domański, Kęty 2007.

J. SCHMIDT, Teologia filozoficzna, tł. P. Domański, Kęty 2006;

V. DREHSEN, W. GRÄB, B WEYEL, Filozofia religii, , tł. L. Łysień, Kraków 2008;

L. TRINKAUS ZAGZEBSKI, Wprowadzenie historyczne do filozofii religii, tł. A. Szwed, Kraków 2012;

R. SPAEMANN, Odwieczna pogłoska. Pytanie o Boga i złudzenie nowożytności, tł. J. Merecki. Warszawa 2009.

A.2. studiowana samodzielnie przez studenta

Jw.

B. Literatura uzupełniająca

L. Kołakowski, Jeśli Boga nie ma..., Kraków 1988.

S. Kowalczyk, Bóg w myśli współczesnej. Problematyka Boga i religii u czołowych filozofów współczesnych, Wrocław 1982.

S. Kowalczyk, Filozofia Boga, Lublin 1993.

S. Kowalczyk, Odkrywanie Boga. Centralne problemy filozofii Boga, Sandomierz 1981.

S. Kowalczyk, Wieki o Bogu. Od presokratyków do teologii procesu, Wrocław 1986.

Wiedza

W1.Student ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu filozofii Boga. Zna i rozumie historyczny charakter kształtowania się idei filozoficznych.

(TMA_W03; P7S_WG)

W.2 Ma podstawową wiedzę o współczesnych sposobach rozumowań stosowanych w kwestii dowodzenia istnienia Boga oraz ogólną orientację we współczesnych dyskusjach teodycealnych a także społeczno-filozoficzno-teologicznych. TMA_W09; P7S_WG

W.3 Ma podstawową wiedzę o filozoficznych problemach związanych z tematyką Boga i religii. Zna ich znaczenie w dyskursach społecznych, rozumie interakcję pomiędzy wiarą a rozumem. TMA_W019; P7S_WG

Umiejętności

U.1 Student potrafi samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy z wykorzystaniem wiedzy filozoficznej. Zadaje pytania pod adresem tekstu filozoficznego, rozważa alternatywne odpowiedzi na nie.TMA_U01; P7S_UW

U.2 Umie samodzielnie zdobywać wiedzę i poszerzać umiejętności badawcze oraz podejmować autonomiczne działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania własnym rozwojem osobowym i karierą zawodową.TMA_U02; P7S_UW

U.3 Posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, prowadzenia merytorycznej dyskusji światopoglądowej dotyczącej zagadnień filozoficznych. TMA_U09; P7S_UW

Kompetencje społeczne (postawy)

K.1 Ma krytyczną świadomość poziomu własnej dojrzałości osobowej, wiedzy i umiejętności TMA_K05; P7_SKO

K.1 Rozumie potrzebę intelektualnego oraz religijno-duchowego formowania się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces kształcenia się innych osób oraz potrafi samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę i umiejętności, rozszerzone o wymiar interdyscyplinarny. TMA_06; P7S_KK; P7_SKO

K.3 Prawidłowo docenia znaczenie pewnych kwestii filozoficznych dla dalszego rozwoju życia intelektualno-społecznego. TMA_K08; P7S_KR

Metody dydaktyczne

wykład audytoryjny

A. Sposób zaliczenia

Zaliczenie z oceną

A. Formy zaliczenia (weryfikacja efektów uczenia się)

Lektura (efekty 2, 5, 8)

Zaliczenie ustne (efekty 1, 3, 4, 6, 7, 9)

B. Podstawowe kryteria ustalenia oceny

Ustalenie oceny końcowej na podstawie aktywności na zajęciach (20%) oraz wyniku zaliczenia (80%)

Kryteria oceniania

Ocena niedostateczna

Wiedza

W1.Student nie posiada żadnej wiedzy szczegółowej z zakresu filozofii Boga. Nie zna i nie rozumie historycznego charakteru kształtowania się idei filozoficznych.

W.2 Nie posiada elementarnej wiedzy o współczesnych sposobach rozumowań stosowanych w kwestii dowodzenia istnienia Boga oraz ogólnej orientacji we współczesnych dyskusjach teodycealnych a także społeczno-filozoficzno-teologicznych.

W.3 Nie ma podstawowej wiedzy o filozoficznych problemach związanych z tematyką Boga i religii. Nie zna ich znaczenia w dyskursach społecznych, nie rozumie problematyki interakcji pomiędzy wiarą a rozumem.

Umiejętności

U.1 Student nie potrafi samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy z wykorzystaniem wiedzy filozoficznej. Nie potrafi pracować nad tekstem filozoficznym.

U.2 Nie umie samodzielnie zdobywać wiedzę i poszerzać umiejętności badawcze oraz podejmować autonomiczne działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania własnym rozwojem osobowym i karierą zawodową.

U.3 Nie posiada umiejętności merytorycznego argumentowania, prowadzenia merytorycznej dyskusji światopoglądowej dotyczącej zagadnień filozoficznych.

Kompetencje społeczne (postawy)

K.1 Nie nabył krytycznej świadomości poziomu oceny własnej osoby, własnej wiedzy i umiejętności.

K.1 Nie rozumie potrzebę intelektualnego oraz religijno-duchowego formowania się przez całe życie, nie potrafi inspirować i organizować procesu kształcenia się innych osób oraz nie potrafi samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę i umiejętności, rozszerzone o wymiary interdyscyplinarne.

K.3 Nieprawidłowo docenia znaczenie pewnych kwestii filozoficznych dla dalszego rozwoju życia intelektualno-społecznego.

Ocena dostateczna:

Wiedza

W1.Student nie posiada żadnej wiedzy szczegółowej z zakresu filozofii Boga. Nie zna i nie rozumie historycznego charakteru kształtowania się idei filozoficznych.

W.2 Nie posiada elementarnej wiedzy o współczesnych sposobach rozumowań stosowanych w kwestii dowodzenia istnienia Boga oraz ogólnej orientacji we współczesnych dyskusjach teodycealnych a także społeczno-filozoficzno-teologicznych.

W.3 Nie ma podstawowej wiedzy o filozoficznych problemach związanych z tematyką Boga i religii. Nie zna ich znaczenia w dyskursach społecznych, nie rozumie problematyki interakcji pomiędzy wiarą a rozumem.

Umiejętności

U.1 Student nie potrafi samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy z wykorzystaniem wiedzy filozoficznej. Nie potrafi pracować nad tekstem filozoficznym.

U.2 Nie umie samodzielnie zdobywać wiedzę i poszerzać umiejętności badawcze oraz podejmować autonomiczne działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania własnym rozwojem osobowym i karierą zawodową.

U.3 Nie posiada umiejętności merytorycznego argumentowania, prowadzenia merytorycznej dyskusji światopoglądowej dotyczącej zagadnień filozoficznych.

Kompetencje społeczne (postawy)

K.1 Nie nabył krytycznej świadomości poziomu oceny własnej osoby, własnej wiedzy i umiejętności.

K.1 Nie rozumie potrzebę intelektualnego oraz religijno-duchowego formowania się przez całe życie, nie potrafi inspirować i organizować procesu kształcenia się innych osób oraz nie potrafi samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę i umiejętności, rozszerzone o wymiary interdyscyplinarne.

K.3 Nieprawidłowo docenia znaczenie pewnych kwestii filozoficznych dla dalszego rozwoju życia intelektualno-społecznego.

Ocena dobra

Wiedza

W1.Student ma względnie uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu filozofii Boga. Zna i rozumie historyczny charakter kształtowania się idei filozoficznych.

W.2 Ma stosowną wiedzę o współczesnych sposobach rozumowań stosowanych w kwestii dowodzenia istnienia Boga oraz ogólną orientację we współczesnych dyskusjach teodycealnych a także społeczno-filozoficzno-teologicznych.

W.3 Ma dobrze ugruntowaną wiedzę o filozoficznych problemach związanych z tematyką Boga i religii. Zna ich znaczenie w dyskursach społecznych, rozumie interakcję pomiędzy wiarą a rozumem.

Umiejętności

U.1 Student potrafi w określonym zakresie samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy z wykorzystaniem wiedzy filozoficznej. Zadaje pytania pod adresem tekstu filozoficznego, rozważa alternatywne odpowiedzi na nie.

U.2 Umie samodzielnie zdobywać wiedzę i poszerzać umiejętności badawcze oraz podejmować autonomiczne działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania własnym rozwojem osobowym i karierą zawodową.

U.3 Posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, prowadzenia merytorycznej dyskusji światopoglądowej dotyczącej zagadnień filozoficznych.

Kompetencje społeczne (postawy)

K.1 Ma stosunkowo dobrze rozwiniętą krytyczną świadomość poziomu własnej dojrzałości osobowej, wiedzy i umiejętności

K.1 Rozumie potrzebę intelektualnego oraz religijno-duchowego formowania się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces kształcenia się innych osób oraz potrafi samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę i umiejętności, rozszerzone o wymiar interdyscyplinarny.

K.3 Prawidłowo docenia znaczenie pewnych kwestii filozoficznych dla dalszego rozwoju życia intelektualno-społecznego. TMA_K08; P7S_KR

Ocena bardzo dobra

Wiedza

W1.Student ma uporządkowaną i ugruntowaną wiedzę szczegółową z zakresu filozofii Boga. Zna i rozumie historyczny charakter kształtowania się idei filozoficznych.

W.2 Ma podstawową wiedzę o współczesnych sposobach rozumowań stosowanych w kwestii dowodzenia istnienia Boga oraz ogólną orientację we współczesnych dyskusjach teodycealnych a także społeczno-filozoficzno-teologicznych.

W.3 Ma rozwiniętą wiedzę o filozoficznych problemach związanych z tematyką Boga i religii. Zna ich znaczenie w dyskursach społecznych, rozumie interakcję pomiędzy wiarą a rozumem.

Umiejętności

U.1 Student potrafi samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy z wykorzystaniem wiedzy filozoficznej. Zadaje pytania pod adresem tekstu filozoficznego, rozważa alternatywne odpowiedzi na nie.

U.2 Umie samodzielnie zdobywać wiedzę i poszerzać umiejętności badawcze oraz podejmować autonomiczne działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania własnym rozwojem osobowym i karierą zawodową.

U.3 Posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, prowadzenia merytorycznej dyskusji światopoglądowej dotyczącej zagadnień filozoficznych.

Kompetencje społeczne (postawy)

K.1 Ma krytyczną świadomość poziomu własnej dojrzałości osobowej, wiedzy i umiejętności.

K.1 Rozumie potrzebę intelektualnego oraz religijno-duchowego formowania się przez całe życie, potrafi inspirować i organizować proces kształcenia się innych osób oraz potrafi samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę i umiejętności, rozszerzone o wymiar interdyscyplinarny.

K.3 Prawidłowo docenia znaczenie pewnych kwestii filozoficznych dla dalszego rozwoju życia intelektualno-społecznego.

Nie dotyuczy